Του Κώστα Στούπα: Η μοιραία άνοδος και η απότομη πτώση…

 

Υπάρχει μια παλιά παροιμία που λέει πως όσο πιο ψηλά σκαρφαλώσει στο δένδρο η μαϊμού τόσο περισσότερο αποκαλύπτεται ο πισινός της. Στην περίπτωση της δημόσιας ζωής όπου τους κανόνες ορίζει το άστατο  θυμικό του πλήθους ισχύει και το όσο πιο ψηλά ανέβει κάποιος, από τόσο ψηλότερα θα πέσει…

Αρκετοί είναι αυτοί που  θα’χουν προσέξει πως στις οικονομίες και τις κοινωνίες  υπάρχουν περίοδοι που οι θετικές εξελίξεις υπερτερούν και περίοδοι που υπερτερούν οι αρνητικές.  Κατά τις περιόδους αυτές ακόμη και όλα λάθος να τα κάνουν όσοι ορίζουν (ή έστω το νομίζουν) τα πράγματα οι συνέπειες των θετικών εξελίξεων καλύπτουν αυτές των αρνητικών…

Στις καλές  περιόδους αυτές οι ανόητοι περιαυτολογούν πως τα καλά αποτελέσματα αποτελούν συνέπειες των πράξεων και της ευφυίας τους και παράλληλα αυξάνουν τις δαπάνες προεξοφλώντας πως τα πράγματα θα συνεχίζουν έτσι εσαεί. Αντιθέτως οι προνοητικοί εκμεταλλεύονται τη συγκυρία για να δημιουργήσουν «λίπος” για την περίοδο «ξηρασίας” που συνήθως πάντα ακολουθεί.

Τις θετικές ή αρνητικές συνέπειες τις προκαλεί ένα πολύπλοκο κουβάρι χαοτικών εξελίξεων τις οποίες είναι δύσκολο να ιεραρχήσει  κάποιος και να εξάγει ασφαλείς προβλέψεις, γιατί όπως συμβαίνει στην κβαντική φυσική ο ίδιος ο παρατηρητής με την παρατήρηση και μόνο ασκεί επιρροή.

Για τη χώρα η φάση αυτή του κύκλου (η καλή περίοδος) συνέπεσε με την περίοδο 2015-2017 όταν παρά τις καταστροφικές πολιτικές επιλογές, οι συνέπειες αποδείχτηκαν λιγότερο επώδυνες για την οικονομία.

Σημαντικό  ρόλο σ’ αυτό έπαιξαν η απότομη πτώση της τιμής του πετρελαίου από  τα 100 δολ. το βαρέλι κάτω από τα 50 δολ. και το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ που αύξησε την τουριστική κίνηση και τη ζήτηση για ελληνικές εξαγωγές (παρά την επιδείνωση της ανταγωνιστικότητας).

Μετά το 2017 όμως το κλίμα αρχίζει να αλλάζει και όσο προχωρά το 2018 γίνεται όλο και πιο αρνητικό, αποκαλύπτοντας την καταστροφή που έχει προσθέσει στην ήδη καταστραμμένη οικονομία η περίοδος ΣΥΡΙΖΑ (τόσο κατά το τραγικό πρώτο εξάμηνο του 2015) όσο και μετά, με capital controls,  τη διάλυση του δημοσίου τομέα, υπερφολόγηση, αδυναμία εμπέδωσης αισθήματος ασφαλείας στους πολίτες αλλά και τους επενδυτές.

Το πιθανότερο σενάριο είναι πως κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2018 και το 2019 το κλίμα θα επιδεινωθεί περαιτέρω.

Εκτός από το τέλος του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ είναι και η άνοδος της τιμής του πετρελαίου καθώς και η άνοδος των επιτοκίων από την FED που επιταχύνουν τις αρνητικές αυτές εξελίξεις.

Οι αυξημένες πληθωριστικές πιέσεις στην αμερικάνικη οικονομία ίσως επιταχύνουν περαιτέρω την άνοδο των επιτοκίων και εκτός Τουρκίας κλπ να αρχίσουν να σπάνε και άλλοι αδύναμοι κρίκοι.

Επιπλέον, στον ελληνικό τύπο υποτιμώνται οι συνέπειες της τουρκικής κρίσης και της κυοφορούμενης ιταλικής καίτοι αμφότερες οι γειτονικές χώρες είναι μεταξύ των μεγαλύτερων εμπορικών εταίρων της Ελλάδας.

Το πιθανότερο σενάριο είναι λοιπόν τα επόμενα 1-2 χρόνια κάθε μήνας που περνάει να είναι καλύτερος από αυτόν που έρχεται, όπως συνέβη μετά το 2008.

Οι πολιτικές εξελίξεις…

Με βάση τους αρχικούς σχεδιασμούς της κυβέρνησης το Φθινόπωρο θα ξεκινούσε  με ούριο άνεμο στα πανιά της. Αντιθέτως, ξεκινά με χειρότερες προϋποθέσεις σε σχέση με αυτές που ξεκίνησε το περσινό φθινόπωρο.

Η κυβέρνηση μετά από μια περίοδο μεταξύ Χειμώνα και Άνοιξης  που πέτυχε μια μικρή μείωση της διαφοράς από τη  Ν.Δ. σχεδίαζε για το καλοκαίρι του 2018 και το υπόλοιπο του έτους τη μεγάλη αντεπίθεση με αιχμή το άνευ ουσίας τέλος του τρίτου μνημονίου και τη διανομή επιδομάτων και διορισμών από το ματωμένο  πλεόνασμα που αφαίρεσε από την οικονομία και τις όποιες ελάχιστες δυνατότητες βιώσιμης ανάπτυξης.

Το Καλοκαίρι του 2018 ξεκίνησε με τον μέσο όρο της δημοσκοπικής διαφοράς να αποτυπώνεται με διψήφιο αριθμό. Η κυβέρνηση ήλπιζε να τον μειώσει έτσι ώστε να καταφέρει να πάει σε μια διαχειρίσιμη ήττα.

Ο όρος διαχειρίσιμη ήττα σημαίνει:
α) Μικρή διαφορά πέριξ του 5%.
β) Αδυναμία σχηματισμού αυτοδύναμης κυβέρνησης από τη Ν.Δ. και ενδεχομένως και κυβέρνησης συνεργασίας.
γ) Αδυναμία συγκέντρωσης 180 βουλευτών  που θα αναδείξουν πρόεδρο το 2020.

Οι εξελίξεις του θέρους ανατρέπουν όλους τους σχεδιασμούς της κυβέρνησης. Μετά την υποταγή της στις (αλαζονικές αφού δεν λάμβαναν υπόψη όπως παλιότερα τις ευαισθησίες της πλειοψηφίας των Ελλήνων) βουλές των συμμάχων για το Μακεδονικό, με αντάλλαγμα χαλάρωση της επιτήρησης προκειμένου η κυβέρνηση να ικανοποιήσει στοχευμένες ομάδες ψηφοφόρων, ήρθε η καταστροφική διαχείριση των θεομηνιών που έπληξαν τη χώρα το Καλοκαίρι.

Το Καλοκαίρι του 2018 αποκάλυψε πως αν διαρθρώνεις τη δημόσια διοίκηση με «Καρανίκες” αν προκύψει ανάγκη αντιμετώπισης έκτακτων καταστάσεων μαθηματικά προκύπτουν συνεχόμενες καταστροφές.

Όλα τούτα κατέδειξαν σε κοινωνικά στρώματα που δεν ήταν κάθετα απέναντι στην κυβέρνηση πως δεν έχουμε να κάνουμε απλά με τη συνηθισμένη αναποτελεσματικότητα λόγω αναξιοκρατίας και πελατοκρατίας των ελληνικών κυβερνήσεων που χρεοκόπησαν τη χώρα, αλλά με ανθρώπους επικίνδυνους  που αδυνατούν να καταλάβουν τις συνέπειες των πράξεών τους στους άλλους αλλά  ακόμη και στους εαυτούς τους…

Η φθινοπωρινή περίοδος λοιπόν ξεκινά με τις χειρότερες προϋποθέσεις για την κυβέρνηση του κ. Τσίπρα. Ο ίδιος φιλοδοξεί πως με την αύξηση του «μποναμά” που θα μοιράσει στους συνταξιούχους και την αναβολή των περικοπών στις συντάξεις στις αρχές του 2019 θα καταφέρει να μειώσει τη διαφορά και να πάει σε μια διαχειρίσιμη ήττα.

Το πιθανότερο είναι πως ακόμη και αν τα πετύχει αυτά δεν θα καταφέρει να αλλάξει την τάση που διαμορφώνουν οι εξελίξεις.

Τα 900 αντί των 700 εκατ. ευρώ που σχεδιάζει να μοιράσει σαν μποναμά τα Χριστούγεννα θα εξανεμιστούν από τις συνέπειες της μείωσης της ποσοτικής χαλάρωσης, της αύξησης των αμερικάνικων επιτοκίων, τη σταθεροποίηση της  τιμής του πετρελαίου μεταξύ 60-70 δολ. το βαρέλι. Το ίδιο θα συμβεί και με την αγοραστική δύναμη που θα εξασφαλίσει η αναστολή της περικοπής των συντάξεων.

Πολύ πιθανό παραμένει το σενάριο, αντί διαχειρίσιμης ήττας που επιδιώκει η κυβέρνηση η διαφορά να αρχίσει να λαμβάνει ανεξέλεγκτες διαστάσεις, αν υποθέσουμε πως η διψήφια διαφορά δεν είναι ήδη μια ανεξέλεγκτη διαφορά. Ποτέ στο παρελθόν, ένα χρόνο πριν τις εκλογές δεν είχε καταγραφεί διψήφια διαφορά μεταξύ πρώτου και δεύτερου κόμματος στις δημοσκοπήσεις.

Συνήθως το προβάδισμα του πρώτου κόμματος διευρύνεται τις τελευταίες εβδομάδες πριν την κάλπη σε μεγέθη που στην κυβέρνηση θεωρούν ως  διαχειρίσιμη ήττα.

Η κυβέρνηση του κ. Τσίπρα μετά την ιδεολογική και πολιτική συντριβή της τριετίας 2015-18 που εφάρμοσε όσα κατήγγειλε οδηγείται και σε εκλογική συντριβή με μαθηματική ακρίβεια η οποία κάθε μέρα που περνά πλέον γίνεται ορατή και απ’ όσους πίστευαν και πιστεύουν πως η αυτοπεποίθηση που επιδεικνύουν δεν είναι απόδειξη άγνοιας αλλά κάποιου άσσου που κρύβουν στο μανίκι…

Είπαμε όσο πιο ψηλά ανέβει στο δένδρο η μαϊμού τόσο πιο πολλά αποκαλύπτονται και τόσο μεγαλώνει το ύψος της πτώσης…

Πηγή: capital.gr