Του Δημήτρη Παπακωνσταντίνου: Οι αντισυστημικοί και ο λαϊκισμός

 

Οι εκλογές στις ΗΠΑ απέδειξαν ότι ο Ντόναλντ Τραμπ αντέχει με όλους απέναντι. Στην Ευρώπη με τον μανδύα του αντισυστημικού επελαύνουν τα ακραία πολιτικά μορφώματα.

Όσοι περνούν για αντισυστημικοί έχουν προβάδισμα. Οι πάλαι ποτέ συστημικές δυνάμεις χάνουν διαρκώς έδαφος. Στην Ιταλία, τη Γερμανία, τη Γαλλία. Και σε μία σειρά ευρωπαϊκές χώρες. Ακόμα και στη Βραζιλία ο ακροδεξιός πρόεδρος εξελέγη… κόντρα στο σύστημα. Μόνο που στις περισσότερες περιπτώσεις, οι αντισυστημικοί είναι στην πραγματικότητα δήθεν αντισυστημικοί και επί της ουσίας δεν είναι τίποτε περισσότερο από λαϊκιστές που αξιοποιούν την ευκαιρία που τους δίνεται από τα μεγάλα λάθη των συντεταγμένων πολιτικών δυνάμεων.

Μήπως το ίδιο δεν συνέβη και στην Ελλάδα το 2015 και μάλιστα εις διπλούν; Ως αντισυστημικός απέναντι στους πειθήνιους στα μνημόνια συστημικούς, πέρασε στην κοινωνία ο κ. Τσίπρας. Τι αντισυστημικός; Πιο συστημικός δεν υπήρξε ξανά… Λαϊκιστής ναι, αντισυστημικός πόθεν; Έγινε εκείνος με την σειρά του ο πιο πειθήνιος μνημονιάκιας. Και τώρα επιχαίρει παρουσιάζοντας ως δική του επιτυχία την πολιτική απόφαση των Ευρωπαίων να βάλουν την Ελλάδα στην άκρη καθώς αντιμετωπίζουν πολύ σοβαρότερα προβλήματα.

Προβλήματα που χτυπούν ευθέως στην ευρωπαϊκή συνοχή αλλά και στο μέλλον του ευρώ. Προβλήματα από την κατάρρευση του ενιαίου ευρωπαϊκού μετώπου με το Brexit που και αυτό προήλθε από… αντισυστημική ρητορική, από την αποδόμηση και άτακτη υποχώρηση των κυβερνητικών δυνάμεων στη Γερμανία, από τον ορατό κίνδυνο ενός italexit και από την ανερχόμενη απειλή ένοχος frexit καθώς στη Γαλλία ο Μακρόν καταρρέει και η Λεπέν επελαύνει. Το τελευταίο που θα ήθελαν να ασχολούνται είναι με την ελληνική προσαρμογή. Έτσι η χώρα εξήλθε του μνημονίου, επί της ουσίας όμως αφέθηκε στην τύχη της.

Βεβαίως η ευθύνη για το… αντισυστημικό πάρτι και την αυξανόμενη επιρροή του λαϊκισμού στις κοινωνίες βαραίνει το ίδιο το σύστημα. Και την αδυναμία να σκύψει από τον… θρόνο του πάνω στα προβλήματα των κοινωνιών. Να αντιμετωπίσει την ανέχεια που δημιούργησε η αντιαναπτυξιακή περιοριστική πολιτική, να δώσει λύσεις στα προβλήματα της καθημερινότητας των πολιτών, να μεταρρυθμίσει την ίδια την εξουσία του. Με αλαζονεία αντιμετώπισε το σύστημα και όσους το εκπροσωπούσαν τις κοινωνίες, αδυνατώντας να δεχτεί ότι πίσω από τους αριθμούς υπάρχουν άνθρωποι.

Όταν οι πολιτικές έφτασαν να κοντράρονται μόνο για το ποιος θα διαχειριστεί καλύτερα και πιο αξιόπιστα τη μιζέρια των κοινωνιών, αδιαφορώντας για την βάση και την ουσία του υποτιθέμενου ρόλου τους που είναι όχι η ανέχεια αλλά η ευμάρεια των πολιτών, το παιχνίδι χάθηκε. Και το πάνω χέρι πήρε και παίρνει ο λαϊκισμός με τους αφορισμούς, τις καταγγελίες, τα εύκολα συνθήματα και τις αθρόες υποσχέσεις.

Αλήθεια πιστεύει κανείς ότι το ζήτημα που απειλεί σήμερα να διαλύσει την Ευρώπη, το μεταναστευτικό – προσφυγικό θα είχε την ίδια επίπτωση αν η ευρωπαϊκή οικονομία ήταν σε άνθηση και οι κοινωνίες αναπτύσσονταν και ευημερούσαν; Αδιάφοροι θα περνούσαν οι πρόσφυγες και θα απορροφούνταν με ευκολία. Άλλωστε μεγάλες μετακινήσεις πληθυσμών και προσφυγικές ή μεταναστευτικές ροές έχει απορροφήσει και στο παρελθόν η Ευρώπη. Τώρα όμως το πρόβλημα τη διαλύει και φέρνει στον αφρό τα χειρότερα λαϊκιστικά και πιο ακραία πολιτικά μορφώματα.

Αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα που πρέπει να κερδηθεί για να υπάρξει «αύριο». Να ηττηθεί ο λαϊκισμός μέσα από όραμα και ατζέντα δημιουργίας. Ένα στοίχημα που όμως είναι πολύ δύσκολο. Ας ελπίσουμε ότι υπάρχει χρόνος, αρκεί όμως να υπάρξει και συνειδητοποίηση των λαθών και αναπροσαρμογή της απεχθούς και εχθρικής προς τις κοινωνίες πολιτικής. Πολύ δύσκολο…

ΠΗΓΗ: capital.gr