Θέλουμε και τα «σύμβολα» στα δικά μας καλούπια…

 

 

 

 

Του Δημήτρη Παπακωνσταντίνου 

Έχει ξεκινήσει μία ολόκληρη συζήτηση για το αν έπραξε σωστά ή λάθος ο Μίκης Θοδωράκης να μιλήσει στο συλλαλητήριο. Είναι το δεύτερο μεγάλο θέμα μετά το… χωροταξικό – αριθμητικό.

Στην Ελλάδα, θέλουμε τα πάντα να κινούνται και να ερμηνεύονται γύρω από τη δική μας θεώρηση, άποψη, ιδεολογία, ιδεοληψία. Και αυτό δεν συμβαίνει σήμερα. Είναι διαχρονικό. Δεν αφορά μόνο αυτή τη γενιά. Το κάνουμε στις οικογένειές μας, στους φίλους μας, στους πολιτικούς που επιλέγουμε, στα πάντα. Είναι ο άλλος αρεστός όσο συμφωνεί μαζί μας. Αν διαφοροποιούνται οι απόψεις μας, πάει, κάτι σίγουρα κάνει – ο άλλος πάντα – λάθος. Ή πολύ χειρότερα προδίδει την εμπιστοσύνη, την ιδεολογία, τις προσδοκίες μας, τις απαιτήσεις που τέλος πάντων έχουμε από εκείνον…

Το ίδιο συμβαίνει και με την περίπτωση του Μίκη. Υπάρχουν αρκετοί που δεν του συγχωρούν ότι μίλησε στο συλλαλητήριο για την Μακεδονία στην πλατεία Συντάγματος. Επικρατεί μία αίσθηση του στυλ… «Κρίμα καπετάνιο»… Πώς μπόρεσε ο Μίκης τους, να συναναστραφεί και να εμπνεύσει ή και καθοδηγήσει, να δώσει εν τέλει άλλοθι και κάλυψη στους… λούμπεν, τους ακροδεξιούς, τους πατριδοκάπηλους, το παπαδαριό κλπ κλπ. Εκείνος, ο αριστερός. Πώς είναι δυνατό να μιλά για εθνική συνείδηση; Πώς είναι δυνατό να μιλά για αριστερόστροφο φασισμό;

Φτάσαμε λοιπόν στο σημείο να θεωρούμε πως τα «σύμβολα» οφείλουν να έχουν μόνο μία συγκεκριμένη ταυτότητα. Αυτή που εμείς οι ίδιοι ορίζουμε ότι οφείλει να εκφράζει, αυτή που πάνω από όλα μας είναι αρεστή, που ταιριάζει με τους αγώνες μας και τις αναμνήσεις μας. Αναφέρω τη λέξη «σύμβολα», γιατί προφανώς αν ο Μίκης δεν θεωρούταν «σύμβολο», δεν θα γινόταν και όλη αυτή η συζήτηση. Αλλά για μια στιγμή. Το «σύμβολο» ανήκει μόνο σε κάποιους; Δεν είναι θεμιτό να αποκτά ή δεν πρέπει να έχει ευρύτερη ή και εθνική υπόσταση ο συμβολισμός που εκπροσωπεί; Είναι μόνο «κτήμα» της αριστεράς ο Μίκης; Όχι εθνικό; Ελληνικό;

Δεν δικαιούται να έχει τις απόψεις του αν αυτές ενοχλούν; Είναι δηλαδή άλλος τώρα που έχει τις συγκεκριμένες θέσεις από εκείνον που είχε εμπνεύσει τους αγώνες για ελευθερία; Για δημοκρατία; Είναι άλλος από εκείνον που είχε πει το «Καραμανλής ή τανκς»; Άλλος από την παγκόσμια προσωπικότητα που αποδέχονται και παραδέχονται διεθνώς και όχι μόνο για το αδιαμφισβήτητο μουσικό του έργο; Τώρα τι έγινε; Θεωρούμε ότι ξεμωράθηκε; Ή ότι στα 93 του… «πρόδωσε» τις ιδέες του για τις επευφημίες και τα χειροκροτήματα στο συλλαλητήριο; Ότι τα είχε ανάγκη;

Μήπως τελικά όλα τα χρόνια, ο Μίκης είναι ίδιος; Απλά ανάλογα με τις εποχές μας ταιριάζει ή όχι; Απαιτούμε να είναι εκφραστής ενός μόνο μέρους της ελληνικής κοινωνίας και απογοητευόμαστε όταν θεωρούμε ότι «περνάει» από την άλλη πλευρά; Ή απλώς σε αυτή τη χώρα τα «σύμβολα» παντός είδους ισχύουν μέσα σε συγκεκριμένα όρια και πρότυπα; Για να εξηγούμαστε, δεν έχω καμία διάθεση να παίξω τον ρόλο του υπερασπιστή κανενός. Αυτό δα έλειπε κιόλας να χρειάζονταν προσωπικότητες αυτού του βεληνεκούς υπερασπιστές. Έτσι το έκρινε, έτσι έπραξε. Και γι’ αυτή τη στιγμή του άλλωστε – όπως για πολλές άλλες –  και ο Μίκης, όπως οι μεγάλες προσωπικότητες που η επιρροή τους υπερβαίνει τα όρια της τέχνης τους, θα κριθεί από την ιστορία.

Και για το τεράστιο μουσικό έργο του και για τις παρεμβάσεις του αλλά και για τα όποια λάθη του και τις αδυναμίες του.

Μήπως όμως όταν θεωρούμε ότι πάντα οι «άλλοι» έχουν χάσει τον προσανατολισμό τους, δεν αντιλαμβανόμαστε ότι μπορεί να έχουμε χάσει εμείς οι ίδιοι τον δικό μας; Αλλά και δεν  είναι έως και αλαζονικό να θεωρείται ότι ένα εθνικό «σύμβολο», ανήκει μόνο σε ορισμένους; Διαφορετικά, φοβάμαι ότι δεν καταφέραμε ποτέ ως έθνος να βιώσουμε πραγματικά μέσα μας την εθνική συμφιλίωση. Και να αντιμετωπίσουμε τις εμμονές μας. Και αν είναι έτσι, τότε δυστυχώς η ευθύνη του διχασμού δεν είναι πολύ μακριά από την οπτική του καθενός μας. Από όποια πλευρά και αν προέρχεται.

 

ΠΗΓΗ: capital.gr