Οι πιο κρίσιμες εκλογές στην ιστορία της Τουρκίας

Μία ανάσα πριν από τις πιο σημαντικές εκλογές στην σύγχρονη ιστορία της βρίσκεται η Τουρκία με τον ισχυρότερο αντίπαλο του Ερντογάν, Μουχαρέμ Ιντζέ, υποψήφιο του κύριου αντιπολιτευόμενου κόμματος, του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος,να υπόσχεται στους ψηφοφόρους ότι θα αποκαταστήσει της στενούς δεσμούς της Άγκυρας με την Ε.Ε.
«Η επιλογή είναι η Δύση», τόνισε σήμερα ο Τούρκος καθηγητής Φυσικής απευθυνόμενος σε διευθυντές τουρκικών ΜΜΕ.

Την ίδια ώρα, ο «Σουλτάνος του Βοσπόρου» και ηγέτης του κυβερνώντος κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP),Ταγίπ Ερντογάν πατάει γκάζι…για να κατακτήσει την απόλυτη πλειοψηφία από τον πρώτο γύρο των εκλογών.

«Έχω μιλήσει με ορισμένους πρεσβευτές και τους είπα ότι δεν πρέπει να μας αναγκάσουν να αλλάξουμε την επιλογή μας, αυτής της Δύσης. Αμέσως μετά την εκλογή μου ως πρόεδρος, θα επισκεφθώ τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες », δήλωσε μιλώντας σε επικεφαλής τουρκικών ΜΜΕ στην Κωνσταντινούπολη.

«Η Ε.Ε θέλει να κάνουμε ορισμένα πράγματα.Υπάρχουν όμως πράγματα που πρέπει να κάνουμε για τον λαό μας, είτε το θέλει η Ε.Ε είτε όχι…»Δεν θα επιστρέψουμε στο παρελθόν.Το κοινοβουλευτικό σύστημα που είχαμε ήταν κακό, αλλά το νέο είναι ακόμη χειρότερο.Θα το αλλάξουμε αυτό.Ακόμα και οι τίτλοι των εφημερίδων αποφασίζονται από έναν άνδρα. Θα το αλλάξουμε και αυτό»,υποσχέθηκε ο υποψήφιος του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος (CHP).

Την Κυριακή (24 Ιουνίου) διεξάγονται προεδρικές και κοινοβουλευτικές εκλογές στη γείτονα. Σε περίπτωση που κανείς υποψήφιος δεν κερδίσει την απόλυτη πλειοψηφία στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, θα υπάρξει και δεύτερος γύρος στις 8 Ιουλίου μεταξύ των δύο υποψηφίων που θα προηγηθούν στον πρώτο γύρο.Οι εκλογές επρόκειτο κανονικά να διεξαχθούν τον Νοέμβριο του 2019. Ωστόσο ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προκήρυξε τον Απρίλιο πρόωρες εκλογές λέγοντας χαρακτηριστικά πως είναι ανάγκη η Τουρκία να «ξεπεράσει την αβεβαιότητα» σε μια εποχή που στην περιοχή επικρατεί αναταραχή και ενώ συνεχίζονται οι τουρκικές στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Συρία και το Ιράκ.

Υπερπρόεδρος ο νικητής των εκλογών

Ο νικητής των εκλογών θα αναλάβει ένα αξίωμα με σαρωτικές εκτελεστικές εξουσίες τις οποίες οι ψηφοφόροι ενέκριναν με μικρή πλειοψηφία στο περυσινό συνταγματικό δημοψήφισμα.Σ΄αυτές περιλαμβάνεται η εξουσία να εκδίδει διατάγματα με ισχύ νόμου, να διορίζει την κυβέρνηση και αντιπροέδρους καθώς και ανώτατους δικαστές.Οι υποψήφιοι των εκλογών εκτός από τον Ερντογάν, που παραμένει ο δημοφιλέστερος πολιτικός ηγέτης στην Τουρκία,είναι ο Μουχαρέμ Ιντζέ, ένας χαρισματικός καθηγητής Φυσικής στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση,ο οποίος είναι ο υποψήφιος του κύριου αντιπολιτευόμενου κόμματος, του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP).

Στις εκλογές συμμετέχει και η «λύκαινα» της Τουρκίας, η Μεράλ Ακσενέρ. Είναι επικεφαλής του νέου εθνικιστικού κόμματος «Ιγί» (Καλό) και είναι δημοφιλής τόσο μεταξύ των νέων όσο και μεταξύ των Τούρκων της εργατικής τάξης.

Ο Τεμέλ Καραμολάογλου,ο ηγέτης του ισλαμιστικού Κόμματος της Ευδαιμονίας, είναι επίσης υποψήφιος και έχει αναδειχθεί σε σημαντικό επικριτή του Ερντογάν παρά το γεγονός ότι τα κόμματά τους μοιράζονται τις ίδιες ιδεολογικές ρίζες. Ο Σελαχατίν Ντεμιρτάς, ένας χαρισματικός πολιτικός που αποκαλούνταν άλλοτε ο «Κούρδος Ομπάμα» και ηγείται του αριστερού και προσανατολισμένου στα θέματα των Κούρδων Κόμματος της Δημοκρατίας των Λαών (HDP), είναι υποψήφιος για την προεδρία από το κελί της φυλακής του στην Αδριανούπολη. Αναμένει τη δίκη του με κατηγορίες για τρομοκρατία.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, το τουρκικό σύνταγμα απαιτεί τα κόμματα να έχουν λάβει τουλάχιστον 10% των ψήφων σε εθνικό επίπεδο για να μπουν στο κοινοβούλιο, ένας νόμος που ευνοεί τα μεγαλύτερα κόμματα.

Τα πέντε σενάρια για την Τουρκία σύμφωνα με πολιτικούς αναλυτές

Για την 24η Ιουνίου το βασικό ερώτημα που τίθεται είναι κυρίως αν ο Ερντογάν θα εκλεγεί στην προεδρία ήδη από τον πρώτο γύρο και αν το Κόμμα του Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) θα διατηρήσει την πλειοψηφία του στο κοινοβούλιο.Στην περίπτωση που κανένας υποψήφιος δεν λάβει ποσοστό μεγαλύτερο από το 50% των ψήφων στον πρώτο γύρο των προεδρικών, ένας δεύτερος γύρος θα διεξαχθεί στις 8 Ιουλίου.

1) Καθαρή νίκη του Ερντογάν

Κερδίζει τις προεδρικές από τον α’ γύρο και το AKP διατηρεί την πλειοψηφία του στο κοινοβούλιο.Αυτό ήταν το σενάριο που ήλπιζε να επιτύχει ο νυν πρόεδρος όταν στα μέσα Απριλίου προκήρυσσε εκλογές ελπίζοντας να πιάσει στον …ύπνο την αντιπολίτευση.Όμως αν και ο Ερντογάν έδειχνε τότε πεπεισμένος, οι πιθανότητες που υπάρχουν τώρα να δει το σενάριο αυτό να υλοποιείται έχουν μειωθεί σημαντικά, λόγω της επιδείνωσης της οικονομικής κατάστασης στην Τουρκία και μιας νέας ορμής που έλαβε η αντιπολίτευση.Ο Ερντογάν «ανέμενε ότι θα ενίσχυε την εξουσία του», κυρίως χάρη στη συνταγματική μεταρρύθμιση, η οποία ενισχύει σημαντικά τις εξουσίες του προέδρου και οι κύριες διατάξεις της τίθενται σε ισχύ μετά τις εκλογές. «Ωστόσο (αυτή) δεν χαίρει της υποστήριξης της πλειοψηφίας των Τούρκων ψηφοφόρων», κρίνουν οι αναλυτές του Center for American Progress.

2) Ένας δεύτερος γύρος προεδρικών εκλογών

Στις προεδρικές εκλογές η αντιπολίτευση αναγκάζει τον Ερντογάν να περάσει σε έναν β’ γύρο. Μολονότι δείχνει βέβαιο ότι ο Ερντογάν θα εξασφαλίσει τις περισσότερες ψήφους την Κυριακή, υπάρχει η πιθανότητα να μην εκλεγεί από τον πρώτο γύρο.Ο πιο πιθανός αντίπαλός του, ο Μουχαρέμ Ιντζέ, ο υποψήφιος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) της αξιωματικής αντιπολίτευσης, διεξήγαγε μια εξαιρετικά δυνατή προεκλογική εκστρατεία.Μαζί με τους άλλους υποψήφιους, η αντιπολίτευση μπορεί να υπολογίζει σε έναν δεύτερο γύρο.Οι αναλυτές κρίνουν ότι ο Ερντογάν παραμένει το φαβορί και σε αυτό το σενάριο.Ωστόσο αν το AKP χάσει την πλειοψηφία του στις βουλευτικές που θα γίνουν σε έναν μόνο γύρο την Κυριακή,»ο Ερντογάν θα μπει σε έναν δεύτερο γύρο με την παραδοσιακή του εικόνα του κυρίαρχου και αήττητου να έχει πληγεί σοβαρά», σύμφωνα με τον Κεμάλ Κιριστζί του Brookings Institution.

3) «Πύρρειος νίκη»: Ο Ερντογάν κερδίζει τις προεδρικές, το AKP χάνει τον έλεγχο του κοινοβουλίου

Το πιο πιθανό αποτέλεσμα σήμερα είναι μια νίκη του Ερντογάν και ένα αμφίρροπο κοινοβούλιο», σύμφωνα με τον Άαρον Στάιν του Atlantic Council.Το σενάριο αυτό θα βύθιζε την Τουρκία σε μια περίοδο βαθιάς αβεβαιότητας, θα κλόνιζε την εμπιστοσύνη στην τουρκική οικονομία και θα προκαλούσε ενδεχομένως νέες εκλογές.

Η ειρωνεία είναι ότι η αντιπολίτευση βοηθήθηκε από τις τροποποιήσεις που έφερε το AKP, οι οποίες επέτρεψαν στο CHP να συνασπιστεί με τρία άλλα κόμματα για τις βουλευτικές, κάτι το οποίο θα μπορούσε να ενισχύσει την παρουσία της αντιπολίτευσης στο κοινοβούλιο.Πολλά θα εξαρτηθούν από το αν το φιλοκουρδικό Κόμμα της Δημοκρατίας των Λαών (HDP), το οποίο αντιτίθεται σφόδρα στον Ερντογάν και κατεβαίνει μόνο του στις εκλογές, θα εξασφαλίσει το 10% των ψήφων που είναι απαραίτητο για να εισέλθει στο κοινοβούλιο.Το AKP έχει χάσει ήδη μια φορά την πλειοψηφία του στο κοινοβούλιο, στις βουλευτικές του Ιουνίου του 2015. Ο Ερντογάν είχε τότε γρήγορα προκηρύξει νέες εκλογές για να την ανακτήσει, δίνοντας σαφώς το μήνυμα ότι δεν θα αποδεχόταν συνασπισμούς.Ωστόσο, βάσει της συνταγματικής μεταρρύθμισης που υιοθετήθηκε τον Απρίλιο του 2017, ο Ερντογάν θα αναγκαστεί θεωρητικά να διακινδυνεύσει και τις προεδρικές εκλογές προκηρύσσοντας βουλευτικές, καθώς οι δύο εκλογικές διαδικασίες θεωρείται ότι γίνονται ταυτοχρόνως.

4) Τέλος εποχής Ερντογάν

Ο Μουχαρέμ Ιντζέ κερδίζει τις προεδρικές στον β’ γύρο, η αντιπολίτευση ελέγχει το κοινοβούλιο.Ο Ιντζέ είναι σαφώς το φαβορί για τη δεύτερη θέση μετά τον απερχόμενο πρόεδρο και θα επωφεληθεί σε έναν δεύτερο γύρο από την υποστήριξη των συμμάχων του CHP στις βουλευτικές και ενδεχομένως και του HDP.Αν η αντιπολίτευση πάρει τον έλεγχο του κοινοβουλίου την Κυριακή, η νίκη αυτή θα βοηθήσει πολύ τον Ιντζέ στις 8 Ιουλίου.»Αν συμβεί αυτό, θα γίνει μάλλον μια μαζική πολιτική αλλαγή σε πολλά μέτωπα», σύμφωνα με τον Μαρκ Πιερινί, ερευνητή στο Carnegie Europe, ο οποίος αναφερόταν κυρίως στις οικονομικές πολιτικές και στις σχέσεις με τη Δύση.

5) Αχαρτογράφητα νερά

Η αντιπολίτευση κερδίζει τις προεδρικές, το AKP διατηρεί το κοινοβούλιο.Πρόκειται ίσως για το πιο θολό σενάριο, λόγω του γεγονότος ότι το AKP δεν έχει καμία εμπειρία συγκατοίκησης και ο νέος πρόεδρος θα διάκειται ίσως πολύ εχθρικά απέναντι στο κόμμα που κυριαρχεί στην τουρκική πολιτική σκηνή από το 2002.»Ένας πρόεδρος της λαϊκής αντιπολίτευσης θα είναι αντιμέτωπος με μια ισλαμιστική και εθνικιστική πλειοψηφία στο κοινοβούλιο, το οποίο θα οδηγήσει σε μια μπερδεμένη κατάσταση», παρατηρεί ο Πιερινί.

Μεγάλη προσέλευση των Τούρκων ψηφοφόρων του εξωτερικού

Την ώρα που τα σενάρια δίνουν και παίρνουν για το αποτέλεσμα της κάλπης της 24ης Ιουνίου, ο αριθμός των Τούρκων που ζουν στο εξωτερικό και ψήφισαν για τις προεδρικές και βουλευτικές εκλογές της Κυριακής σημείωσε ρεκόρ.Έφθασε τα 1,49 εκατομμύρια,όπως ανακοίνωσε σήμερα ο Σάντι Γκιουβέν επικεφαλής της Ανώτατης Εκλογικής Επιτροπής.

Υπενθυμίζεται ότι στην Τουρκία διεξάγονται την Κυριακή εκλογές, ωστόσο, όσοι Τούρκοι ζουν στο εξωτερικό είχαν την ευκαιρία να ψηφίσουν στα τουρκικά προξενεία από τις 7 Ιουνίου ως την Τρίτη το βράδυ.Περίπου 3,047 εκατομμύρια Τούρκοι ψηφοφόροι είναι εγγεγραμμένοι στο εξωτερικό, γεγονός που σημαίνει ότι το ποσοστό συμμετοχής έφτασε το 48,8%. Οι Τούρκοι του εξωτερικού μπορούν να ψηφίζουν στα συνοριακά φυλάκια της χώρας ως τις 24 Ιουνίου.

Στις προηγούμενες εκλογές του Νοεμβρίου του 2015 ψήφισαν 1,3 εκατομμύριο Τούρκοι του εξωτερικού, ενώ στο δημοψήφισμα της περσινής χρονιάς 1,4 εκατομμύριο.