Οι μ.Κ. (μετά Κοτζιά)… προφήτες

Για όποιον ξέρει τον παρορμητικό, εγωπαθή και οξύθυμο χαρακτήρα του Νίκου Κοτζιά, η παραίτησή του δεν αποτελεί έκπληξη αλλά μονόδρομο. Ο τέως υπουργός δεν θα μπορούσε να δεχτεί έναν δημόσιο ευτελισμό, μια ευθεία προσβολή σαν αυτή που του επιφύλαξε ο Πάνος Καμμένος («λάδωμα» από Σόρος, ιδιοτελή διαχείριση μυστικών κονδυλίων, παράνομες βίζες κ.λπ.) στο περιβόητο Υπουργικό, χωρίς να τύχει της κάλυψης και της αμέριστης συμπαράστασης του παρόντος πρωθυπουργού και αργότερα του κυβερνητικού εκπροσώπου του: «Όποιος αισθάνεται δυσφορία, ας κατέβει από το τρένο», δήλωσε ο δεύτερος ενώ ο Αλέξης Τσίπρας τον… τσουβάλιασε, φερόμενος ειπών – εις επήκοων όλων: «Βλέπετε τι τραβάω με Καμμένο και Κοτζιά. Είναι μπελάς».

του Κούτα Μάρες

Ίσως όμως στην περίπτωση αυτή να ισχύει και η γνωστή φράση «το έξυπνο πουλί από τη μύτη πιάνεται» και να έπεσε στην παγίδα που του είχαν στήσει (;). Ο Μεσσιανισμός του τού θόλωσε και τον νου και παραβίασε μία από τις βασικές αρχές της «Τέχνης του Πολέμου», όπως τις δίδαξε χιλιάδες χρόνια πριν ο Κινέζος Σουν Τζου. Το βασικότερο «στον πόλεμο» -έλεγε- «είναι να υποτάξεις τον εχθρό χωρίς μάχη» αλλά και ότι τελικά «θα νικήσει αυτός που ξέρει πότε να πολεμήσει και πότε να μην πολεμήσει». Κι εκείνος την προκάλεσε τη μάχη στο κορυφαίο κυβερνητικό όργανο, μην μπαίνοντας στον κόπο να αναρωτηθεί ποιο ήταν το… μενού στο γεύμα Αλέξη – Πάνου το μεσημέρι της Δευτέρας στη Λέσχη Αξιωματικών στην Ρηγίλλης. Αν και ρέκτης της Ποίησης, μάλλον δεν γνώριζε πως «όποιος έχει την εντύπωση πως ο γείτονάς του είναι αμαθής και πως μόνο αυτός είναι πολυμήχανος, είναι άμυαλος και βλαμμένος», όπως είχε γράψει ο αρχαίος λυρικός ποιητής Θέογνις ο Μεγαρεύς.
Όπως… τη γάτα, έτσι κι εκείνον τον «έφαγε» η αλαζονεία. Υποτίμησε τον εχθρό υπερτιμώντας τις δικές του δυνάμεις. Έχοντας την εδραιωμένη πεποίθηση πως ο θεσμικά αστοιχείωτος και διπλωματικά αναλφάβητος «μικρός» Αλέξης, συναισθανόμενος αυτή την ανεπάρκειά του, τον έβλεπε σαν τον «Πυγμαλίωνά» του, νόμιζε πως έτσι όπως έδειχνε κρεμασμένος από τα… αρχι-αυθεντικά προσόντα του δεν θα τολμούσε να τα αποκόψει και να… πέσει στο «πάτωμα» της ασχετοσύνης του. Νόμιζε πως για εκείνον θα ήταν εσαεί «αναντικατάστατος» (το ίδιο νόμιζαν και εκατομμύρια από αυτούς που τώρα «μακάριοι» γεμίζουν ασφυκτικά τα νεκροταφεία). Γι’ αυτό και χρησιμοποίησε το ασφαλές όπλο που τον είχε βγάλει μέχρι τούδε… παλληκάρι. Το… όπλο της παραίτησης.
Αλλά δεν υπολόγισε το αδηφάγο… ένστικτο πολιτικής επιβίωσης του «μικρού». Λες και δεν μπορούσε να τον διδάξει η ιστορία του Αλαβάνου, ας πούμε, του Βαρουφάκη ή του Λαφαζάνη, του Μίκη και τόσων άλλων.
Το συγκεκριμένο όπλο (της παραίτησης), οι δικές μου πληροφορίες λένε ότι ο περί ου ο λόγος το είχε χρησιμοποιήσει με επιτυχία, όχι μία (όπως κατά κόρον γράφεται) αλλά τουλάχιστον τέσσερις με πέντε φορές κατά το παρελθόν. Έτσι, όταν έγινε έξαλλος από τη στάση του πρωθυπουργού, προσάπτοντάς του -μήπως και τον χτυπήσει στο φιλότιμο- ότι επέλεξε τον λαϊκιστή (εννοώντας τον Πάνο Καμμένο) από τον ίδιο. Φρόντισε, μάλιστα, να μεταβεί στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και να διοχετεύσει τη φήμη ότι ενδέχεται να παραιτηθεί.
Πίστευε πως κι αυτή τη φορά με την απειλή παραίτησης θα υποχρέωνε τον Αλέξη Τσίπρα να διαφοροποιήσει τη στάση του. Όταν είδε όμως πως δεν κουνιόταν φύλλο (με τον άνεμο υπέρ του) από Μέγαρο Μαξίμου μεριά… κλιμάκωσε. Έστειλε την επιστολή παραίτησης αλλά αυτή τη φορά δεν ήταν όπως οι προηγούμενες. Ήταν όπως η… στάμνα που πάει πολλές φορές στη βρύση για νερό αλλά είναι και μία που σπάει!
Στην περίπτωσή του ισχύει όμως και μία «τραγική ειρωνεία», σχεδόν… καρμική. Και φέρει το… κωδικό όνομα (σημαδιακό για έναν πρώην Σταλινικό) «ρωσικός παράγων»… Γιατί το «γυαλί» στις σχέσεις Κοτζιά – Τσίπρα είχε αρχίσει να ραγίζει από την περίοδο της διπλωματικής κρίσης με τη Ρωσία και την απέλαση Ρώσων διπλωματών. Όπως έχει διαρρεύσει μάλιστα, ο Αλέξης Τσίπρας σχεδίαζε να ταξιδέψει μόνος του στη Μόσχα στις 7 Δεκεμβρίου… Ο Βλαντιμίρ Πούτιν είναι βέβαιο πως έχει βάλει το… χέρι του.
Έτσι, η θητεία του ως υπουργού επί των Εξωτερικών μοιάζει σαν ένα «χρονικό προαναγγελθέντος θανάτου» ή σαν έναν «φαύλο κύκλο» με προδιαγεγραμμένο φινάλε. Aς πάρουμε τα πράγματα από την αρχή:
«Η Ελλάδα εργάζεται για την αποκατάσταση της ειρήνης και για τη σταθερότητα στην Ουκρανία και συγχρόνως για την αποφυγή ρήξης μεταξύ της Ε.Ε. και της Ρωσίας», είχε αναφέρει ο Νίκος Κοτζιάς αμέσως μετά την ανάληψη τον καθηκόντων του ως υπουργού Εξωτερικών της Ελλάδος το 2015, προσερχόμενος στο έκτακτο Συμβούλιο των υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης με θέμα την κρίση στην Κριμαία.
Οι τοποθετήσεις του είχαν ερμηνευτεί (και δικαίως) ως στροφή της νέας κυβέρνησης προς μια φιλικότερη στάση έναντι της Μόσχας. Ύστερα ήρθε η… θανάσιμη κωλοτούμπα.
Ως εμμονικό και αλαζονικό χαρακτηρίζουν διαχρονικά οι ορκισμένοι εχθροί του (και είναι πολλοί) τον Νίκο Κοτζιά, κυρίως αυτοί που τον παρατηρούν ως «φαινόμενο» από τότε που διατελούσε παντοδύναμο στέλεχος του ΚΚΕ.
Το έχω ξαναγράψει: Ο τρόπος που χειρίστηκε τα μεγάλα εθνικά θέματα (ελληνοτουρκικές σχέσεις, Σκοπιανό, Κυπριακό, Αλβανικό) παρέπεμπε συχνά σε ναπολεόντεια αυτοπεποίθηση ή σωστότερα σε μεσσιανική νοοτροπία. Λες και θέλει να αποδείξει προς όλους (ο ίδιος δείχνει πεπεισμένος) πως οι ιστορικοί του μέλλοντος οφείλουν να χωρίσουν την (τουλάχιστον μεταπολεμική) ελληνική εξωτερική πολιτική σε π.Κ. (προ Κοτζιά) και σε μ.Κ. (μετά Κοτζιά) εποχή. Γι’ αυτό, ενδεχομένως, φροντίζει τα λόγια του να ξεφεύγουν από την τυπική γλώσσα της διπλωματίας και να τα διανθίζει με ιλαρά και λυρικά σχήματα ώστε να μείνουν στην Ιστορία, όπως τα αποφθέγματα (και) των άλλων μεγάλων ανδρών.
Ενδεικτικά αναφέρω μία από τις «θρυλικές» δηλώσεις του: «Η χώρα μας είναι αποφασισμένη να στείλει ένα μήνυμα προς Ανατολάς και Δύση, προς όλους τους φίλους μας και μη, ότι για όποιον παραβιάζει τις αρχές της κυριαρχίας και του σεβασμού απέναντί μας θα λαμβάνονται τα αντίστοιχα μέτρα. Η εποχή που θεωρούνταν διπλωματία το να κάνεις την κότα πέρασε. Αυτή είναι μια διπλωματία για κοτέτσι και όχι για εξωτερική πολιτική».
Και στις προσωπικές συνεντεύξεις αλλά και στις δημόσιες κοινές εμφανίσεις του με τους εκάστοτε συνομιλητές του, διατηρούσε ένα πλατύ (πλην σαρδόνιο) χαμόγελο αυτοϊκανοποίησης σαν χειριστικός «πατερούλης» δίπλα στα αφελή παιδάκια του, σαν να κατέχει μια αλήθεια (τη μόνη) που εκείνα δεν μπορούν να διανοηθούν.
Κυκλοφορεί ως πολιτικός «αστικός μύθος»: Όταν -λέει- το 2014 ο Αλέξης Τσίπρας ρώτησε έναν στενό συνεργάτη του πώς θα του φαινόταν ο Νίκος Κοτζιάς για το χαρτοφυλάκιο των Εξωτερικών, εκείνος δεν βιάστηκε να απαντήσει. Μετά από μερικά δευτερόλεπτα περισυλλογής είπε: «Δεν με προβληματίζει ότι αλλάζει γνώμες και απόψεις σαν τα πουκάμισα. Περισσότερο ανησυχώ που δεν αλλάζει χαρακτήρα»… Ο μετέπειτα πρωθυπουργός γέλασε και η κουβέντα έμεινε εκεί.
ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ: Από διάφορες πλευρές, μέχρι και το σχετικά πρόσφατο παρελθόν, του καταλόγιζαν ότι είναι πολύ ρωσόφιλος και ότι διατηρεί σχέσεις με τον στενό σύμβουλο και του Βλαντιμίρ Πούτιν, τον Αλεξάντρ Ντούγκιν…