Νέο φάρμακο για τo διαβήτη

Της Πέννυς Κροντηρά

Τα άτομα που θα πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη στη χώρα μας το 2030 αναμένεται να φτάσουν το 1.077.000 από 853.000 που ήταν το 2000, σύμφωνα με έρευνα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Μάλιστα, παγκοσμίως τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη το 2013 ανέρχονταν σε 382 εκατομμύρια, από τα οποία το 46% ήταν αδιάγνωστα. Ο πρόεδρος της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας, Ιωάννης Ιωαννίδης, μιλώντας στο «Καρφί», εξηγεί με ποιους τρόπους μπορούμε να μειώσουμε τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.

Στις ΗΠΑ 25,8 εκατομμύρια άτομα (το 8,3%) πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη και μάλιστα τα 7 εκατομμύρια από αυτά δεν το γνωρίζουν. Από τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη το 27% δεν το γνωρίζει, το 18% δεν λαμβάνει καμιά θεραπεία, το 33% λαμβάνει θεραπεία αλλά χωρίς ικανοποιητική ρύθμιση και μόνο το 22% λαμβάνει θεραπεία με ικανοποιητική ρύθμιση. Στη χώρα μας, μικρές επιδημιολογικές μελέτες στον ελληνικό πληθυσμό καταγράφουν συχνότητα σακχαρώδους διαβήτη γύρω στο 7-8%. Προκαταρκτικά αποτελέσματα μεγάλης πανελλήνιας μελέτης υπολογίζει τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη σε ποσοστό που αγγίζει το 10%. Το 2013 τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη ανέρχονταν παγκοσμίως σε 382 εκατομμύρια, από τα οποία το 46% αδιάγνωστα. Ο αριθμός αυτός μάλιστα είναι μεγαλύτερος από αυτόν που είχε προβλεφθεί!

ΟΙ ΤΥΠΟΙ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ

Ο Ιωάννης Ιωαννίδης, παθολόγος με εξειδίκευση στο σακχαρώδη διαβήτη, διευθυντής της Παθολογικής Κλινικής και υπεύθυνος του διαβητολογικού ιατρείου και ιατρείου παχυσαρκίας του Κωνσταντοπούλειου Γενικού Νοσοκομείου Νέας Ιωνίας-Πατησίων αλλά και πρόεδρος της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας, εξηγεί τι είναι η νόσος του διαβήτη και ποιοι οι τύποι της. «Ο διαβήτης είναι μια μεταβολική νόσος που χαρακτηρίζεται από υψηλές τιμές σακχάρου στο αίμα. Οφείλεται στη σχετική ή απόλυτη έλλειψη ινσουλίνης. Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 αφορά περίπου το 10% των ατόμων με διαβήτη και είναι γνωστός ως ινσουλινοεξαρτώμενος διαβήτης. Η θεραπεία του είναι αποκλειστικά και μόνο ινσουλίνη. Οφείλεται σε πλήρη καταστροφή των β-κυττάρων του παγκρέατος (τα οποία παράγουν ινσουλίνη) με μηχανισμό που δεν είναι απόλυτα γνωστός.
Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 αφορά τη μεγάλη πλειοψηφία των ατόμων με διαβήτη, εμφανίζεται σε μεγαλύτερη ηλικία και συνδέεται συχνά με αυξημένο σωματικό βάρος. Η θεραπεία του αφορά αρχικά αλλαγές στον τρόπο ζωής και από του στόματος αντιδιαβητικά δισκία. Συχνά στην πορεία της νόσου και προκειμένου να επιτευχθεί καλός έλεγχος χορηγούμε και ινσουλίνη. Τέλος, ο διαβήτης κύησης είναι ο διαβήτης που εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και αποδράμει με τον τοκετό. Η θεραπεία του διαβήτη της κύησης στηρίζεται στη σωστή διατροφή και την ινσουλίνη».

Η ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ

Στο ερώτημα κατά πόσο υφίσταται κληρονομικότητα στη νόσο του διαβήτη, ο κ. Ιωαννίδης απαντά: «Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 οφείλεται στην αυτοάνοση καταστροφή των β-κυττάρων του παγκρέατος. Έχουν ενοχοποιηθεί ως εκλυτικοί παράγοντες διάφοροι ιοί ή ουσίες του περιβάλλοντος, αλλά ο ακριβής μηχανισμός δεν είναι γνωστός. Υπάρχει κληρονομική προδιάθεση; Ο κίνδυνος αν η μητέρα πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 για να εμφανίσει και το παιδί σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 ανέρχεται σε 3% (στο γενικό πληθυσμό είναι περίπου 0,5%). Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 εμφανίζεται συνήθως σε παιδική, εφηβική ή νεαρή ηλικία, αλλά δεν αποκλείεται η εμφάνισή του σε κάθε ηλικία. Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 οφείλεται στις περισσότερες περιπτώσεις στη σχετική ανεπάρκεια της ινσουλίνης, η οποία αδυνατεί να επιτελέσει το έργο της λόγω ενός φαινομένου που λέγεται αντίσταση στην ινσουλίνη και οφείλεται σε γενετικά αίτια και επιδεινώνεται με την παχυσαρκία και τη σωματική αδράνεια. Η κληρονομικότητα στο σακχαρώδης διαβήτη τύπου 2 είναι σημαντική και κυμαίνεται από 50% έως 80% (αυξάνει περισσότερο όταν και οι δύο γονείς πάσχουν από διαβήτη). Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 εμφανίζεται συνήθως μετά την τέταρτη δεκαετία της ζωής και αυξάνεται σημαντικά με τη γήρανση. Δεν αποκλείεται η εμφάνισή του και σε νεότερες ηλικίες, ειδικά σε σημαντική παχυσαρκία ατόμων με οικογενειακό ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη».

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Το στρες αυξάνει επίσης τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη, ενώ και κάποια φάρμακα, όπως η κορτιζόνη, ενισχύουν σημαντικά την πιθανότητα. «Τα συμπτώματα εμφανίζονται όταν το σάκχαρο αυξηθεί σημαντικά. Τα κυριότερα είναι η πολυουρία, η πολυδιψία, η απώλεια σωματικού βάρους και η κόπωση. Συχνά όμως δεν υπάρχουν συμπτώματα παρά τις υψηλές τιμές σακχάρου στο αίμα» δηλώνει ο ιατρός.

Αν το άτομο με διαβήτη εκπαιδευτεί σωστά και μάθει να διαχειρίζεται τη νόσο του, μπορεί να ζήσει μια φυσιολογική ζωή. Χρειάζεται στήριξη από την οικογένεια αλλά και το κοινωνικό περιβάλλον. Υπάρχουν νέες θεραπείες που εξασφαλίζουν καλή ποιότητα ζωής του ασθενή, όπως υποστηρίζει ο κ. Ιωαννίδης. «Υπάρχουν πολλές νέες κατηγορίες φαρμάκων με εξαιρετικά αποτελέσματα. Οι νέες κατηγορίες φαρμάκων δεν προκαλούν υπογλυκαιμίες, δεν επηρεάζουν το σωματικό βάρος ή, ακόμα καλύτερα, το μειώνουν και είναι ασφαλείς. Πρόσφατα μάλιστα ένα νέο τέτοιο φάρμακο, η εμπαγλιφλοζίνη, μείωσε τους θανάτους σε άτομα με διαβήτη και υψηλό κίνδυνο (που είχαν υποστεί καρδιακό ή εγκεφαλικό επεισόδιο). Η θεραπεία του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 1 στηρίζεται σε πολλαπλές ενέσεις ινσουλίνης ημερησίως ή σε συστήματα συνεχούς έγχυσης ινσουλίνης (αντλίες). Η θεραπεία του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 στηρίζεται στην απώλεια βάρους και στην αύξηση της άσκησης, καθώς και σε φαρμακευτική αγωγή. Συνήθως χρησιμοποιούνται συνδυασμοί φαρμάκων από τις οκτώ κατηγορίες φαρμάκων που έχουμε στη διάθεσή μας. Η μετφορμίνη είναι το πρώτο φάρμακο που συνήθως χρησιμοποιούμ».

TΟ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ

Ο κ. Ιωαννίδης συστήνει ένα ιδανικό διαιτολόγιο για την αποφυγή του σακχαρώδους διαβήτη: «Τα άτομα με κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη οφείλουν να προσέχουν το σωματικό βάρος τους. Η απώλεια 5-7 κιλών μπορεί να αποτρέψει την εμφάνιση του διαβήτη. Μερικές απλές οδηγίες είναι:
– μικρά, πολλά γεύματα
– κατανάλωση άφθονων χορταρικών, δύο τριών φρούτων ημερησίως
– κατανάλωση άπαχων γαλακτοκομικών
– αποφυγή ζάχαρης, μελιού και άλλων παρόμοιων απλών υδατανθράκων
– αποφυγή ζωικού λίπους (όχι κόκκινο κρέας πάνω από δύο φορές εβδομαδιαίως) και προτίμηση σε ψάρι
– όσπρια δύο τρεις φορές εβδομαδιαίως
– τα δημητριακά θα πρέπει να είναι ολικής άλεσης
– περιορισμός αλκοόλ (όχι πάνω από μία ή δύο μερίδες ημερησίως)».