Μπερνάρντο Μπερτολούτσι: Το τελευταίο τανγκό στη Ρώμη

Είναι άνοιξη του 1973 και ο Μπερνάρντο Μπερτολούτσι απολαμβάνει το ταξίδι του στη Νέα Υόρκη. Το μυθικό σήμερα «Τελευταίο τανγκό στο Παρίσι» έχει σοκάρει δεόντως την συντηρητική Αμερική και κάποιες χώρες της Ευρώπης όπως την Ελλάδα.

Η σκηνή με πρωταγωνιστές τον Μάρλον Μπράντο, την Μαρία Σνάιντερ και λίγο…βούτυρο έχει εκτοξεύσει την φήμη της ταινίας σε τέτοιο βαθμό που όταν έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Φιλμ της Νέας Υόρκης, ήταν αδύνατο να βρεις εισιτήριο η πρόσκληση.

Αυτή η συγκεκριμένη σκηνή θα δημιουργούσε προβλήματα δεκαετίες αργότερα στον εμβληματικό σκηνοθέτη, όταν η Μαρία Σνάιντερ μίλησε για βιασμό.

Έναν άνθρωπο που μεγάλωσε μέσα σε μια οικογένεια όπου οι τέχνες κατείχαν περίοπττη θέση και ο ίδιος έδειξε από έφηβος ακόμη την αγάπη του σε αυτές, αρχικά με την ποίηση.

Ο πατέρας του, Αττίλιο Μπερτολούτσι, είχε βοηθήσει τον Πιερ Πάολο Παζολίνι να εκδώσει το πρώτο του μυθιστόρημα «Τα παιδιά της ζωής» και ο μετέπειτα σκηνοθέτης δεν το ξέχασε. Το 1961 όταν αρχίζει τα γυρίσματα του «Ακατόνε» θα πάρει τον 20χρονο τότε Μπερνάρντο ως βοηθό σκηνοθέτη στην ταινία, μυώντας τον στην μαγεία της μεγάλης οθόνης.
Η πορεία του νεαρού, λίγα χρόνια αργότερα θα δικαιώσει τον Παζολίνι.

Η ματιά του, τα πλάνα του, η θεματολογία των ταινιών του χρίζουν τον Μπερτολούτσι έναν μάγο της κάμερας.

Στο «Τελευταίο τανγκό στο Παρίσι» η περιώνυμη σκηνή με το βούτυρο σε ρόλο λιπαντικού δεν υπήρχε καν στο σενάριο της ταινίας. Ήταν μια ιδέα του Ιταλού σκηνοθέτη, την οποία συζήτησε μόνο με τον Μάρλον Μπράντο. Η 19χρονη τότε Μαρία Σνάιντερ δεν ήξερε τίποτε επειδή ο Μπερτολούτσι επιδίωκε να βγάλει το αυτονόητο από την νεαρή ηθοποιό, την αληθινή έκφραση έκπληξης και οργής.

Το 2007 η Σνάιντερ σε συνέντευξή της είπε ότι έκλαψε αληθινά και ότι αισθάνθηκε λίγο βιασμένη αλλά χρειάστηκε να περάσουν άλλα έξι χρόνια μέχρι να μιλήσει ο αινιγματικός Μπερτολούτσι για την συγκεριμένη σκηνή της ταινίας που απογείωσε την φήμη του.

Μια φήμη που έγινε ακόμη μεγαλύτερη με το επικό «1900» ένα φίλμ για τους αγώνες των Ιταλών αγροτών στην περιοχή της Εμίλια-Ρομάνα το οποίο συγκέντρωσε ένα διεθνές καστ ηθοποιών, μεταξύ των οποίων ήταν ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο, ο Ζεράρ Ντεπαρντιέ και ο Μπαρτ Λάνκαστερ.

Ο «Τελευταίος Αυτοκράτορας»-μια διεισδυτική ματιά στην ζωή του Πουγί, τελευταίου βασιλιά της Κίνας- είναι το φιλμ που θα του χαρίσει το 1987 δύο χρυσά αγαλματίδια, το Όσκαρ σκηνοθεσίας και αυτό του καλύτερα διασκευασμένου σεναρίου. Μετά από αυτό θα μπορούσε να κάνει ότι θέλει, να γυρίσει μια υπερπαραγωγή με όποιους σταρ επιθυμούσε να έχει στην διάθεσή του.

Επέλεξε, θέλοντας να αποτοξινωθεί κατά κάποιο τρόπο από τις μεγάλες παραγωγές, να σκηνοθετήσει την νουβέλα του Πολ Μπόουλς «Ο προστάτης ουρανός» που στην Ελλάδα προβλήθηκε ως «Τσάι στη Σαχάρα».

Μαζί με ένα ολιγομελές συνεργείο και πρωταγωνιστές τον Τζον Μάλκοβιτς και την Ντέμπρα Ουίνγκερ, ο Μπερτολούτσι στήνει στο πρώτο μέρος της ταινίας ένα ερωτικό ταξιδιωτικό δράμα.
Στο δεύτερο όλα αλλάζουν καθώς οι πρωταγωνιστές του βυθίζονται όλο και πιο βαθειά στα μυστήρια της ερήμου, διαλύοντας όλες τις δεικλείδες ασφαλείας που έδειχναν ότι υπήρχαν στην σχέση τους.
Τελειομανής από την φύση του, έστησε ένα κινηματογραφικό αριστούργημα με φόντο την Ταγγέρη και το Μαρόκο το οποίο χρωστάει πολλά στην εκληκτική φωτογραφία του Βιτόριο Στοράρο και την μουσική του Ρουίτσι Σακαμότο.

Άθεος, κουμουνιστής και φανατικός μαρξιστής, ο Μπερτολούτσι έγραψε δεκάδες σενάρια για τον κινηματογράφο και είχε δηλώσει στους New York Times ότι είναι μια διχασμένη προσωπικότητα.
«Δεν μπορώ να συγχρονίσω την καρδιά μου με το μυαλό μου, αφού πάντα ένα από τα δύο προηγείται του άλλου. Αυτή όμως είναι και η γοητεία μου».
Μια γοητεία που θα τον συντροφεύει εκεί ψηλά, μετά το τελευταίο του τανγκό στην Ρώμη χθες στις εφτά το πρωί…