Κεντροαριστερά: πρώτα διάσπαση, μετά… ενότητα

 Του Νίκου Φελέκη

Σε μια κίνηση αντιπερισπασμού στο νέο κόμμα των Διαμαντοπούλου – Ραγκούση – Φλωρίδη, η Φώφη Γεννηματά κα λεί πρώην και νυν ΠΑΣΟΚ σε ενωτικό event για «ψήφο εμπιστοσύνης» αμέσως μετά τις γιορτές

Το κακό με τους Πασόκους και τους πρώην Πασόκους είναι ότι ενώ όλοι τους ομνύουν στο όνομα της ενότητας για την επανασύσταση της μεγάλης Κεντροαριστεράς, το μόνο που κάνουν είναι ο κάθε επώνυμος ή όποιος έχει μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του να ιδρύει και από ένα κόμμα, μια οργάνωση, μια Κίνηση.

Διασπώνται για να ενωθούν. Αν μη τι άλλο, είναι πρωτότυπο. Και διασκεδαστικό. Πρωτίστως, όμως, αποκαλύπτει την πολιτική, ιδεολογική και αξιακή φυλλοξήρα της εγχώριας σοσιαλδημοκρατίας. Και οπωσδήποτε είναι απωθητικό, καθώς ελάχιστη σχέση έχει με τα προβλήματα και τις ανάγκες των λαϊκών κοινωνικών τάξεων στις οποίες στηρίχθηκε και τις οποίες εξέφρασε το κόμμα που ίδρυσε ο Ανδρέας Παπαν­δρέου. Τα ανωτέρω είναι διαπιστώσεις στενού συνεργάτη του Αλέξη Τσίπρα, όστις, ειρήσθω εν παρόδω, έχει τη γνώμη ότι «το ΠΑΣΟΚ πρέπει να ξεπεράσει τις εμμονές του και να μπει στην κυβέρνηση ώστε όταν γίνουν οι εκλογές να δώσουμε από κοινού τη μάχη κατά της παλινόρθωσης της Δεξιάς».

Και ενδεχομένως, επειδή προέρχονται από πολιτικό αντίπαλο, δεν έχουν ιδιαίτερη αξία για τη Χαριλάου Τρικούπη. Τα πράγματα όμως είναι διαφορετικά όταν η κριτική -για όσα γίνονται αλλά και κυοφορούνται το τελευταίο διάστημα στον χώρο της Κεντροαριστεράς- προέρχονται από ιστορικό στέλεχος της Χαριλάου Τρικούπη, του οποίου η πολιτική διαδρομή, και μάλιστα από σημαντικές κυβερνητικές και κομματικές θέσεις ευθύνης, ουσιαστικά ταυτίζεται με την πορεία του ΠΑΣΟΚ τις τέσσερις δεκαετίες της Μεταπολίτευσης: «Είναι αποκαρδιωτικό άμα και θλιβερό το φαινόμενο του μεταμορφισμού που παρατηρείται τους τελευταίους μήνες και κορυφώνεται τούτες τις μέρες. Στελέχη τα οποία το ΠΑΣΟΚ τίμησε, ενδεχομένως κάποια περισσότερο κι απ’ όσο άξιζαν, να φλερτάρουν με τη Δεξιά και μάλιστα με τους Μητσοτάκηδες, είτε διαπραγματευόμενα απευθείας με τον Κυριάκο, είτε ιδρύοντας νέα κόμματα για να συγκυβερνήσουν αύριο μαζί του».

Η αλήθεια πάντως είναι ότι το περί ου ο λόγος ιστορικό στέλεχος αδυνατίζει την κριτική του όταν θεωρεί πως «η άρνηση του διαλόγου στο πλαίσιο της Δημοκρατικής Συμπαράταξης και η ίδρυση νέων κομμάτων γίνεται και καθ’ υπαγόρευσιν συμφερόντων, μεταξύ άλλων και εξωπολιτικά, και σε συνεννόηση με εξωχώριες δυνάμεις, μεταξύ των οποίων και οι δανειστές». Και λέμε «αδυνατίζει», επειδή παραπέμπει σε θεωρίες συνωμοσίας, ενώ υπερτονίζει το ενδιαφέρον των ξένων για τη μάλλον παραπολιτική διάσταση της εγχώριας πολιτικής σκηνής. Εξυπακούεται ότι τα λεγόμενά του αναφέρονται στη σύντονη προσπάθεια της Αννας Διαμαντοπούλου να ιδρύσει μαζί με τον Γιώργο Φλωρίδη και τον Γιάννη Ραγκούση νέο κόμμα, επειδή, όπως λέει η πρώην υπουργός του ΠΑΣΟΚ, δεν έχει νόημα «να κάνουμε μια ομπρέλα και από κάτω να υπάρχουν διάφορα κόμματα, κομματίδια, αρχηγοί ή όργανα που πρέπει να συνεδριάζουν και να ψηφίζουν. Δεν νομίζω ότι ένα τέτοιο σχήμα μπορεί να λειτουργήσει». Ενώ αρνείται ότι μπορούν να είναι αποτελεσματικές οι συνενώσεις κομμάτων: «Η ιστορία του συνασπισμού των κομμάτων με συνιστώσες που ήταν ένα πείραμα στον ΣΥΡΙΖΑ -κατά την άποψή μου πετυχημένο για το μέγεθος του κόμματος όταν ξεκίνησε- δεν μπορεί να γίνει τώρα, σε μια χώρα σε κρίση, όπου πρέπει να παίρνονται με συλλογικό και δημοκρατικό τρόπο αποφάσεις γρήγορα και να υπάρχουν άνθρωποι με πίστη και απόλυτη αποδοχή πολιτικών».

Ανησυχία στη Χαριλάου Τρικούπη

Βεβαίως, η εκ Κοζάνης ορμώμενη πολιτικός με την ανακοίνωση του -μεταρρυθμιστικού προσανατολισμού- κόμματος των τριών πρώην -και εξόχως μνημονιακών- υπουργών βρίσκεται σε προφανή αντίφαση, καθώς σχεδόν άπαντες (δημοσκόποι, αναλυτές και κομματικά επιτελεία) θεωρούν πως το νέο κόμμα θα έχει περιορισμένη απήχηση και πάντως δύσκολα θα πιάσει το όριο του 3% για να εκπροσωπηθεί στη Βουλή, όταν η ίδια, προ διμήνου, έλεγε: «Ο στόχος για οποιοδήποτε προοδευτικό σχήμα πρέπει να είναι τουλάχιστον το 20%-25% αν θέλουμε να διαμορφώνει πολιτική ατζέντα». Εκτός αν η εκ των πραγμάτων επικεφαλής του εγχειρήματος θεωρεί πως το νέο κόμμα θα πετάξει όντως τόσο ψηλά στον εκλογικό ουρανό.
Φυσικά, όπως μας λέει εξ απορρήτων συνεργάτης της Φώφης Γεννηματά, «καθένας μπορεί να φαντασιώνεται ό,τι θέλει και να θεωρεί πως η σκιά στο σκοτάδι είναι το μπόι του», ενώ προσθέτει με μπόλικη απαξία αλλά και κακία ότι «το συνέδριο, πάντως, που θα κάνουν οι… ΦόΔΡες (σ.σ.: από τα αρχικά των επιθέτων των τριών πρώην υπουργών) είναι αμφίβολο αν θα γεμίζει τηλεφωνικό θάλαμο». Μάλλον όμως έχει άδικο, αφού οι διοργανωτές υποστηρίζουν πως θα εκπλήξουν, καθώς ήδη έχουν συλλέξει 1.500 υπογραφές.
Η απάντηση είναι ότι «και ο Θεοχάρης με τον Αλέκο Παπαδόπουλο ξεπέρασαν τις 2.000 υπογραφές, αλλά η Δημοκρατική Ευθύνη, το κόμμα που ίδρυσαν, διελύθη όσο γρήγορα και συνεκροτήθη κι αφού εν τω μεταξύ είχε προλάβει να αποπέμψει από τη θέση του πρόεδρου τον Θεοχάρη».
Πάντως και παρά τα όσα λένε οι συνεργάτες της Φώφης Γεννηματά, η Χαριλάου Τρικούπη ανησυχεί για την επίδραση που μπορεί να έχει το νέο κόμμα. Οχι τόσο στους ψηφοφόρους όσο στα μεσοανώτερα στελέχη και ιδιαίτερα στον χώρο των εκσυγχρονιστών με τις αναφορές στο πρόσωπο και τις ιδέες του Κώστα Σημίτη. Να σημειώσουμε εδώ ότι ο πρώην πρωθυπουργός φέρεται να έχει δώσει την ευλογία του για να προχωρήσουν οι τρεις πρώην υπουργοί στην ίδρυση κόμματος. Κάτι τέτοιο όμως δεν επιβεβαιώνεται από το περιβάλλον του Κ. Σημίτη. Οπως δεν επιβεβαιώθηκε και η «πληροφορία» περί συμμετοχής και του Ευαγγέλου Βενιζέλου «στο κόμμα της Αννούλας και του Γιαννάκη», όπως χαρακτηρίζει την όλη προσπάθεια άνθρωπος που βρίσκεται πολύ κοντά στον τέως πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ και αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Σαμαρά.

 

Συνάντηση Φώφης με ΓΑΠ

Ο δεύτερος λόγος ανησυχίας της Χαριλάου Τρικούπη -εκτός δηλαδή από το μεταρρυθμιστικό κόμμα, που μπορεί να δημιουργήσει νέα δεδομένα στον χώρο της Κεντροαριστεράς- είναι και γεγονός ότι ο Γιώργος Παπανδρέου δεν έχει ακόμη συναντηθεί με τη Φώφη Γεννηματά προκειμένου να συζητήσουν την προοπτική συμπόρευσης του Κινήματος με τη Δημοκρατική Συμπαράταξη. Παρότι ο Γιώργος έχει συναντηθεί με τον ελάσσονα εταίρο της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, τον επικεφαλής της ΔΗΜ.ΑΡ. Θανάση Θεοχαρόπουλο, η σχέση του με την επικεφαλής του ΠΑΣΟΚ συνεχίζει να είναι στο επίπεδο της ανταλλαγής απόψεων από τηλεφώνου.

Το πιθανότερο πάντως είναι Φώφη και Γιώργος να τα πουν αμέσως μετά τις γιορτές και ενδεχομένως πριν από την 14η Ιανουαρίου, την ημερομηνία δηλαδή που η Φώφη καλεί «για ποτό και συζήτηση» τους νυν και πρώην βουλευτές του ΠΑΣΟΚ.
Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι το event της Φώφης τον Ιανουάριο σχεδιάστηκε, αφενός, για να απομονώσει τους τρεις πρώην υπουργούς, προτού ανακοινώσουν το κόμμα, και να αποτρέψει τη συμμετοχή στο εγχείρημα πρώην βουλευτών του ΠΑΣΟΚ και, αφετέρου, για να φέρει σε δύσκολη θέση τον Γ. Παπανδρέου και ιδιαίτερα τους πρώην υπουργούς και βουλευτές (Φίλιππος Πετσάλνικος, Δημήτρης Ρέππας, Χάρης Καστανίδης, Μιχάλης Καρχιμάκης, Φίλιππος Σαχινίδης, Γρηγόρης Νιώτης κ.ά.) που τον ακολουθούν. Σε κάθε περίπτωση, το κάλεσμα της 14ης Ιανουαρίου, στο ξενοδοχείο «Κάραβελ», είναι ο αντιπερισπασμός της Φώφης στην Αννα, ενώ το εύρος της ανταπόκρισης θα θεωρηθεί από μεν τη Χαριλάου Τρικούπη ως ψήφος εμπιστοσύνης στη Φώφη, από δε τον Βενιζέλο ως σήμα η Δημοκρατική Συμπαράταξη να συνεχίσει μόνη της, διακόπτοντας κάθε προσπάθεια συνεργασίας με το Κίνημα του Γ. Παπανδρέου. Το ερώτημα είναι αν αυτό το επιθυμεί και η Φώφη. Κάποιοι συνεργάτες της υποστηρίζουν πως αν φύγει ο Βενιζέλος και πάνε στις εκλογές μαζί με τον Παπανδρέου, η πιθανότητα να πιάσουν ακόμη και διψήφιο ποσοστό είναι αυξημένη. Αντίθετα, άλλοι διατείνονται πως τυχόν διαζύγιο με τον Βενιζέλο θα κοστίσει ακριβά στη Φώφη, καθώς ο βουλευτής Θεσσαλονίκης διαθέτει ευμεγέθες ακροατήριο στους κεντρώους και δεξιούς ψηφοφόρους.

Το σίγουρο είναι ότι το νέο έτος δεν αρχίζει και με τους καλύτερους οιωνούς για την Κεντροαριστερά, καθώς το πιθανότερο είναι να συνεχιστούν και να ενταθούν οι πολλοί μικροί εμφύλιοι που την ταλαιπωρούν. Η διακοπή των σχέσεων της Δημοκρατικής Συμπαράταξης με το Ποτάμι αναμφίβολα προκάλεσε τραύματα και στα δύο κόμματα. Τώρα, η μεν Φώφη ελπίζει να αντικαταστήσει τον Σταύρο με τον Γιώργο, ο δε Σταύρος ελπίζει πως θα βρει στο τριπρόσωπο του νέου κόμματος τους συνομιλητές και μελλοντικούς εκλογικούς εταίρους που χρειάζεται προκειμένου να συγκρατήσει τις μεγάλες διαρροές που έχει το Ποτάμι. Εξάλλου, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η προοπτική του νέου κόμματος είναι να ενωθεί με το Ποτάμι προκειμένου να διασφαλιστεί η κοινοβουλευτική εκπροσώπηση των εν Ελλάδι «μεταρρυθμιστών».

Επειδή, όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις, το Ποτάμι εάν συνεχίσει μόνο του θα μείνει εκτός κοινοβουλευτικού νυμφώνος και επειδή οι… ΡοΔόλΦοι (για να το πούμε εμείς πιο κομψά και πιο όμορφα σε σχέση με το προβοκατόρικο ΦόΔΡες του ιστορικού στελέχους του ΠΑΣΟΚ) του ευρωπαϊκού μεταρρυθμισμού μόνοι τους δεν μπορούν να πιάσουν το όριο (3%) εισόδου στη Βουλή, η συγχώνευση των δύο κομμάτων μπορεί να τους εξασφαλίσει έδρανα στην επόμενη Βουλή. Κυρίως όμως, κι αυτό είναι άλλωστε και το παρασκήνιο του εγχειρήματος, ο Κυριάκος θα έχει έναν εταίρο για να σχηματίσει κυβέρνηση σε περίπτωση που δεν κατακτήσει, όπως ευελπιστεί, την αυτοδυναμία. Σύμφωνα με συνεργάτες του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης, το νέο κόμμα θα μπορούσε να είναι ο εν δυνάμει πόλος κυβερνητικής σταθερότητας. Και τούτο επειδή ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ, Χρυσή Αυγή και Πλεύση Ελευθερίας της Ζωής Κωνσταντοπούλου (εφόσον βεβαίως είναι, όπως λένε οι δημοσκοπήσεις, στη Βουλή) δεν πρόκειται να συνεργαστούν με τη Ν.Δ. και φυσικά επειδή δεν είναι σίγουρο ότι θα ευοδωθεί μια νέα κυβερνητική συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ. Οχι επειδή δεν θα το επιθυμούν βουλευτές όπως οι Βενιζέλος, Λοβέρδος κ.ά., αλλά επειδή το ΠΑΣΟΚ ενδέχεται να μην αντέξει εν τω μεταξύ στις αφόρητες πιέσεις που του ασκούν οι Ευρωπαίοι σοσιαλδημοκράτες να συμμετάσχει τους επόμενους μήνες στην κυβέρνηση Τσίπρα και να συνεργαστεί εκλογικά με τον ΣΥΡΙΖΑ.

«Καταδικασμένο να αποτύχει, όπως η Ελιά και οι “58”»

Στελέχη πάντως που πρωταγωνιστούν στο νέο εγχείρημα στον χώρο της Κεντροαριστεράς, όπως οι Γιάννης Μεϊμάρογλου, Γιάννης Δατσέρης κ.ά., υποστηρίζουν πως αμέσως μετά τις γιορτές θα γίνουν συγκεντρώσεις τουλάχιστον σε πέντε πόλεις (Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο, Πάτρα, Λάρισα και Αθήνα), με σκοπό να γνωστοποιηθούν πανελλαδικά το μήνυμα και οι στόχοι της πρωτοβουλίας, αλλά και να διευρυνθούν η πολιτική και κοινωνική της απήχηση και συμμετοχή. Θα ακολουθήσει έκκληση -με πολιτικό και προγραμματικό περιεχόμενο- για συμμετοχή στο εγχείρημα όλων των πολιτικών δυνάμεων του χώρου (ΠΑΣΟΚ, Ποτάμι, Κίνημα, ΔΗ.ΜΑΡ., αλλά και ανεξάρτητων προοδευτικών προσωπικοτήτων, με στόχο να οδηγηθεί το εγχείρημα, ως το τέλος της άνοιξης του ’17, μέσα από μια συντακτική συνέλευση, στην ανοιχτή εκλογή αρχηγού από τη βάση και στο ιδρυτικό του συνέδριο που θα πάρει τις καταστατικές και πολιτικές αποφάσεις.

Πάντως, όπως σημειώνουν στελέχη της Χαριλάου Τρικούπη, η νέα προσπάθεια θα αποτύχει όπως απέτυχαν προηγουμένως και τα πειράματα με την Ελιά και τους «58», των οποίων οι ΡοΔόλΦοι του ευρωπαϊκού μεταρρυθμισμού αποτελούν συνέχεια. Αλλοι αναλυτές που στέκονται κριτικά έως και επικριτικά απέναντι στο νέο κόμμα υποστηρίζουν πως η Διαμαντοπούλου και οι άλλοι νεοεκσυγχρονιστές δεν κατανοούν ότι η προσπάθεια για τη συγκρότηση ενός φιλελεύθερου σοσιαλδημοκρατικού πόλου μοιάζει με το γεφύρι της Αρτας επειδή η ευρωπαϊκή αλλά και η εγχώρια σοσιαλδημοκρατία ταυτίστηκαν με τους νεοφιλελεύθερους στις πολιτικές απαντήσεις που δόθηκαν στην οικονομική κρίση και οπωσδήποτε επειδή η συνεχής και μονότονη επίκληση της ανάγκης για πιστή εφαρμογή των μνημονίων, μεταρρυθμίσεις και φιλοευρωπαϊσμό τούς αποξενώνει από τις λαϊκές τάξεις και την πλειοψηφία των εργαζομένων, οι οποίοι εκλαμβάνουν την έννοια της μεταρρύθμισης ως συνώνυμο της λιτότητας. Παρ’ όλα αυτά, ο μεν Φλωρίδης υποστηρίζει πως η ανάγκη να φτιαχτεί ένα νέο κόμμα στον προοδευτικό χώρο χωρίς το ΠΑΣΟΚ είναι αδήριτη, ο δε Ραγκούσης ότι το νέο κόμμα δεν θα είναι κόμμα των πέντε επωνύμων. Μετά του Αγιαννιού η συνέχεια…

*Αναδημοσίευση από το Protothema.gr.