Και τα πιο αισιόδοξα στελέχη της κυβέρνησης ομολογούν πως δεν κλείνει η αξιολόγηση μέσα στον Γενάρη

Στις εκάστοτε κυβερνήσεις που πέρασαν από την χώρα κάθε μία είχε το δικό της μότο. Από την «αλλαγή» του Ανδρέα Παπανδρέου και την «κάθαρση» του Κώστα Καραμανλή μέχρι την «αξιολόγηση» των τελευταίων κυβερνήσεων, το βέβαιο είναι πως αυτές οι λέξεις – συνθήματα καθορίζουν το πολιτικό και οικονομικό στίγμα της ελληνικής κοινωνίας και πολιτικής.

Της Κατερίνας Καραδήμα

Και μπορεί ο  Αλέξης Τσίπρας ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης να είχε αλλεργία στο άκουσμα της λέξης μνημόνιο, το βέβαιο είναι πως  και σήμερα- κυρίως-  διακαής πόθος του Μαξίμου είναι το… κλείσιμο της αξιολόγησης.

Η αξιολόγηση και το κλείσιμο της  μοιάζει για τη συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝΕΛ σαν το γεφύρι της Άρτας που «ολημερίς το χτίζανε, το βράδυ γκρεμιζόταν» με τις συνεχείς αναβολές και  μεταθέσεις του κλεισίματος αυτής.

Παρά τις συνεχείς διαβεβαιώσεις από τα αρμόδια υπουργικά χείλη  όλα δείχνουν πως η ολοκλήρωση και αυτής της αξιολόγησης  θα δει το φως  κατά τον μήνα Μάρτιο. 

 

«ΞΕΧΑΣΤΕ» ΤΟΝ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟ…

 

Έτσι σήμερα  ακόμη και τα πιο αισιόδοξα κυβερνητικά στελέχη ανεπίσημα …συνομολογούν πως δεν τίθεται ολοκλήρωση της αξιολόγησης μέσα στον μήνα και έτσι έχουν μια αφεθεί σε μια … ραστώνη αναφορικά με το κυνήγι των ημερομηνιών.

Και μπορεί οι κυβερνώντες να επιχειρούν να ρίξουν την ευθύνη για το κλείσιμο της στην άλλη – κακή και πάλι- πλευρά το βέβαιο είναι πως ο ήδη  χαμένος  χρόνος (οι αρχικοί σχεδιασμό μιλούσαν για κλείσιμο τον Νοέμβριο, μετά μεταφέρθηκε για Δεκέμβριος  και τώρα στην καλύτερη περίπτωση Φεβρουάριος- αν και κάποιοι υποστηρίζουν πως ίσως γίνει τον Μάρτιο), όχι μόνο δημιουργεί επιπλέον προβλήματα- βλέπε νέα μέτρα- αλλά αυξάνεται το ήδη κακό κλίμα στην κοινωνία και στις αγορές.

Την ίδια ώρα η  καθυστέρηση υλοποίησης  των βραχυπρόθεσμων μέτρων για το χρέος προκαλούν έντονο προβληματισμό όχι μόνο στις  παγωμένες αγορές αλλά κυρίως σε όσους γνωρίζουν καλά τα ευρωπαϊκά – οικονομικά  και όχι μόνο δεδομένα. Όσο δεν κλείνει στην ώρα της η αξιολόγηση τόσο αυξάνονται ο προβληματισμός και οι επιπτώσεις.

 

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΧΡΕΟΣ

 

Μια  από τις πρώτες επιπτώσεις έχει να κάνει με την καθυστέρηση υλοποίησης  των βραχυπρόθεσμων μέτρων για το χρέος. Τα βραχυπρόθεσμα αυτά μέτρα  που ίσως μπορούσαν να επιτύχουν- πάντα θεωρητικά- μείωση του χρέους κατά 21,8% το 2060 σε όρους καθαρής παρούσας αξίας, δεν ήταν εξ αρχής ικανοποιητικά ώστε να διασφαλίσουν την απαιτούμενη βιωσιμότητα. Έτσι και η όποια πιθανότητα καθυστέρησης στην εφαρμογή τους λόγω της σύγκρουσης κυβέρνησης – δανειστών με αφορμή τη χρήση του πλεονάσματος για παροχές στους συνταξιούχους, απειλεί να αποδυναμώσει ακόμη περισσότερο το δυνητικό όφελος τους.

Έτσι  η κυβέρνηση ετοιμάζεται να κάνει στροφή 180 μοιρών στη στρατηγική της διαπραγμάτευσης ετοιμάζεται  σε αντίθεση με τις «κόκκινες γραμμές» που εξακολουθούν να επικαλούνται δημοσίως κορυφαία στελέχη της.

 

ΤΑ ΑΠΙΑΣΤΑ ΠΛΕΟΝΑΣΜΑΤΑ

 

Και ενώ η οικονομία βουλιάζει και την ίδια ώρα αυξάνονται οι συζητήσεις περί νομίσματος για την κυβέρνηση αποτελεί μονόδρομο η  έκκληση για επιστροφή   του κουαρτέτου στην Αθήνα  και η αποδοχή των  δημοσιονομικών μέτρων ύψους 4,5 δισ. ευρώ που βρίσκονται στο τραπέζι και ζητούνται ως εγγύηση για την επίτευξη των πρωτογενών πλεονασμάτων 3,5% που θα ισχύσουν μετά το 2018. Το περίγραμμα του επώδυνου συμβιβασμού έχει ήδη αρχίσει να σχηματίζεται, και εκτός απροόπτου θα περιλαμβάνει από ελληνικής πλευράς την εξειδίκευση του «κόφτη» στις συντάξεις και τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης μέσω της περικοπής του αφορολόγητου ορίου, ενδεχομένως και την αύξηση του ΦΠΑ από το 13% στο 14,% ενώ από πλευράς Eurogroup η κυβέρνηση προσδοκά σε μια «ισχυρή δέσμευση» για την ενεργοποίηση του μεσοπρόθεσμου πακέτου παρεμβάσεων για την ελάφρυνση του χρέους μετά το 2018.

Αυτό θα μπορούσε να είναι ένα σημαντικό «κέρδος» στο πολιτικό αφήγημα του ΣΥΡΙΖΑ για να μπορέσει να υποστηρίξει κοινοβουλευτικά την ανάγκη της εκ των προτέρων θεσμοθέτησης των πρόσθετων μέτρων, αλλά και ενδεχομένως –αν επιλεγεί τελικά αυτή η στρατηγική- να ζητήσει στο όνομα της αναδιάρθρωσης του χρέους την ψήφιση τους στη Βουλή και από την αντιπολίτευση.

Την ίδια ώρα  ο ESM παίζει πλέον με τον χρόνο προκειμένου να «προλάβει» να μετατρέψει τα επιτόκια μέρους του ελληνικού χρέους σε σταθερά από κυμαινόμενα κλειδώνοντας χαμηλά επιτόκια (πέριξ του 1,3%) πριν αυτά αρχίσουν να ανεβαίνουν μέσα στο 2017 και να δημιουργούν ανάγκες για ακόμη μεγαλύτερες παρεμβάσεις στο χρέος από τους δανειστές ώστε να επιτευχθεί το ίδιο αποτέλεσμα.  Από την πλευρά του ο ESM έχει γνωστοποιήσει τις προθέσεις του και θα  προχωρήσει σε συμφωνίες ανταλλαγής για να μετατρέψει τα κυμαινόμενα επιτόκια σε σταθερά, και θα τοκίσει με σταθερό επιτόκιο τις μελλοντικές εκταμιεύσεις των δανείων που έχει να λάβει η Ελλάδα από το τρίτο μνημόνιο.

 

«ΧΑΝΕΤΑΙ» Η ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΧΑΛΑΡΩΣΗ

 

Μια δεύτερη συνέπεια της καθυστέρησης στην ολοκλήρωση της αξιολόγησης, έχει να κάνει με το όφελος από την ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης. Ακόμη και αν η ΕΚΤ αποφασίσει να εκδώσει ανεξάρτητη από το ΔΝΤ έκθεση βιωσιμότητας του χρέους, δεν μπορεί να ανάψει το πράσινο φως για να αγοράσει ελληνικά ομόλογα όσο η Ελλάδα βρίσκεται σε διαδικασία αξιολόγησης. Αλλά και όταν αυτή ολοκληρωθεί επιτυχώς, δεν μπορεί να αγοράζει ομόλογα για διάστημα μεγαλύτερο των δύο μηνών, εκτός αν συντρέχουν εξαιρετικές περιστάσεις που να δικαιολογούν την συνέχιση των αγορών μέχρι την έναρξη της επόμενης αναθεώρησης του προγράμματος.

Φυσικά στην περίπτωση της Ελλάδας δεν είναι τόσο το ποσό των ομολόγων που θα αγοραστούν, όσο το αν η ένταξη στο QE θα γίνει νωρίς προκειμένου να υποστηριχτούν οι τράπεζες, το ευρύτερο κλίμα στην αγορά και η προετοιμασία μιας δοκιμαστικής έκδοσης κρατικών ομολόγων το καλοκαίρι με σκοπό να αντικατασταθεί το τριετές «ομόλογο Σαμαρά» που εκδόθηκε το 2014 και λήγει τον προσεχή Ιούλιο.

Οι μεγάλες αποπληρωμές δανείων που έρχονται το 2017 είναι ένας τρίτος σημαντικός παράγοντας που πιέζει για το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης η οποία συν τοις άλλοις είναι συνδεδεμένη με την εκταμίευση της δόσης των 6,1 δισ. ευρώ. Οι δύο πρώτες «δόσεις» τον Φεβρουάριο ύψους 1,623 δισ. ευρώ προς τον ESM και τον Απρίλιο ύψους 1,4 δισ. ευρώ προς την ΕΚΤ εκτιμάται ότι είναι διαχειρίσιμες από το Δημόσιο. Το πρόβλημα θα αρχίσει να δημιουργείται τον Ιούλιο όταν η Ελλάδα θα πρέπει να πληρώσει συνολικά 6,3 δισ. ευρώ από τις 17 έως τις 20 Ιουλίου προς την ΕΚΤ, το ΔΝΤ, τους ιδιώτες επενδυτές και τις κεντρικές τράπεζες των κρατών μελών. Εφόσον δεν έχουν εκταμιευτεί χρήματα μέχρι τότε η ανταπόκριση του Δημοσίου θα είναι πολύ δύσκολη έως αδύνατη. Την ίδια ώρα  προϋπόθεση για τη «βιωσιμότητα» του προγράμματος και της αποπληρωμής του χρέους είναι κυρίως  η επίτευξη  πολύ υψηλών ρυθμών ανάπτυξης της οικονομίας –+2,7% για το 2017 και 3,1% το 2018-.

Όσο επικρατεί στην οικονομία η  αβεβαιότητα για το χρόνο και τους όρους ολοκλήρωσης της δεύτερης αξιολόγησης και όσο η εκλογολογία καλά κρατεί η οικονομία και οι πολίτες θα βρίσκονται στα όρια τους, ενώ όλο και πιο βέβαιο γίνεται πως για να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση  θα πρέπει να βρεθούν και … άξιοι χειριστές- υποστηρικτές της.

 

ΤΣΑΚΑΛΩΤΟΣ: «ΔΕΝ ΔΕΧΟΜΑΙ…»

 

Για την ιστορία να θυμίσουμε τις δηλώσεις την περασμένη άνοιξη του Ευκλείδη Τσακαλώτου με αφορμή τη μείωση του αφορολόγητου: «Βρείτε άλλον υπουργό να το κάνει, εγώ δεν δέχομαι».Τώρα που το προτείνει ο ίδιους στους δανειστές το μειωμένο αφορολόγητο, μπας και του δώσουν την αξιολόγηση, να υποθέσω ότι πάμε σε ανασχηματισμό ή θα το κάνει γαργάρα; (Ρητορικό το ερώτημα)