Είμαστε όπως οι ΗΠΑ μετά το κραχ του 1929

 Του Δημήτρη Παπακωνσταντίνου 

Ξέρετε σε ποιο επίπεδο βρισκόμαστε ως οικονομία; Σε αντίστοιχο με εκείνο που εμφάνιζαν οι ΗΠΑ αμέσως μετά το κραχ του 1929. Βέβαια, εκείνοι κάποια στιγμή ανέκαμψαν. Σωστό, ενώ εδώ αντίθετα δεν προδιαγράφεται, τουλάχιστον προς το παρόν, οποιαδήποτε ανάκαμψη. Σε κάθε περίπτωση πάντως, είναι εντυπωσιακά τα ευρήματα που περιλαμβάνει η τελευταία έκθεση της Eurobank για την ελληνική οικονομία. Ας δούμε αναλυτικότερα.

Διαβάζουμε λοιπόν, ότι «ένα εκ των βασικών αποτελεσμάτων της πρωτόγνωρης, για ανεπτυγμένη οικονομία της αγοράς, ελληνικής μεγάλης ύφεσης (the Greek Great Depression) ήταν η σημαντική αλλαγή της σύνθεσης του ΑΕΠ. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην ανάλυση της τράπεζας, το μερίδιο (% ΑΕΠ) της ιδιωτικής κατανάλωσης ενισχύθηκε κατά +5,1 ποσοστιαίες μονάδες (ΠΜ), ήτοι από 64,8% το 2007 στο 69,9% το 2015, της δημόσιας κατανάλωσης μειώθηκε οριακά κατά -0,4 ΠΜ (από 20,5% στο 20,1%), του ακαθαρίστου σχηματισμού πάγιου κεφαλαίου συρρικνώθηκε κατά -14,5 ΠΜ (από 26,0% στο 11,5%), των εξαγωγών αυξήθηκε κατά +9,4 ΠΜ (από 22,5% στο 31,9%) και των εισαγωγών μειώθηκε κατά -3,2 ΠΜ (από 35,0% στο 31,8%)».

Να επισημάνουμε ωστόσο ένα – δυο στοιχεία, γιατί ορισμένα μεγέθη δύναται με πρόχειρη ματιά να δημιουργήσουν άλλη εντύπωση. Πρέπει λοιπόν να σημειωθεί και αυτό γίνεται άλλωστε από την ίδια την τράπεζα, ότι «η αύξηση του μεριδίου της ιδιωτικής κατανάλωσης οφείλεται στη διαδικασία εξομάλυνσης της κατανάλωσης μέσω μείωσης του πλούτου των νοικοκυριών (π.χ. κατοικιών, μετοχών, ομολόγων, καταθέσεων κ.α.). Επιπρόσθετα, η ενίσχυση του μεριδίου των εξαγωγών ερμηνεύεται από το γεγονός ότι η εξωτερική ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες ενισχύθηκε σε σχέση με την αντίστοιχη εγχώρια». Αυτά για να μην παρεξηγούμαστε…

Και πάμε τώρα και στο ζουμί. Τι λέει η Eurobank; Ιδού: «Οι προαναφερθείσες μεταβολές, τουλάχιστον όσον αφορά τα μερίδια της ιδιωτικής κατανάλωσης και των επενδύσεων, είναι παρόμοιες με τις αντίστοιχες που βίωσε η οικονομία των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της περιόδου 1929-1933. Στο εν λόγω χρονικό διάστημα η συνεισφορά της ιδιωτικής κατανάλωσης αυξήθηκε κατά +10,0 ΠΜ (από 62,0% το 1929 στο 72,0% το 1933) και της επένδυσης μειώθηκε κατά -16,0 ΠΜ (από 25,0% στο 9,0%)». Το καταλάβατε; Παρουσιάζουμε ως οικονομία και κοινωνία συμπεριφορά αντίστοιχη με εκείνη που παρατηρήθηκε στις ΗΠΑ την εποχή της μεγάλης ύφεσης: Αντίστοιχης με μία ιστορική περίοδο που διδάσκεται στα οικονομικά πανεπιστήμια… Πιθανώς και η ελληνική ύφεση θα διδάσκεται κάποτε ως παράδειγμα προς αποφυγή για τις μεθόδους αντιμετώπισής της…

Όπως μάλιστα αναφέρει η Eurobank, «στα χρόνια του πρώτου σταδίου ανάκαμψης της οικονομίας των ΗΠΑ, ήτοι 1933-1939 (με εξαίρεση το έτος 1937), το μερίδιο της ιδιωτικής κατανάλωσης επέστρεψε στα προ κρίσης επίπεδα ενώ της επένδυσης αυξήθηκε στο 16,0%». Αλλά, βλέπετε, εκείνοι ανέκαμψαν. Αλλοίμονο σε άλλους. Σε ποιους; Μα σε αυτή τη δύσμοιρη χώρα, που σύμφωνα με τα στοιχεία του έτους 2015 της ίδιας έκθεσης, «η οικονομία παρουσιάζει το υψηλότερο μερίδιο ιδιωτικής κατανάλωσης και το χαμηλότερο επένδυσης ανάμεσα στα 28 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε ό,τι αφορά το πρώτο μέγεθος, η απόκλιση ανάμεσα στην ελληνική οικονομία και την ΕΕ-28 είναι στις +13,6 ΠΜ (69,9% vs 56,3% ή 54,9% σε όρους Ευρωζώνης) ενώ σε ό,τι αφορά το δεύτερο, διαμορφώνεται στις -8,0 ΠΜ (11,5% vs 19,5% ή 19,7% σε όρους Ευρωζώνης)».

Γιατί έχουν αυτά τεράστιο ενδιαφέρον; Γιατί πολύ απλά, η αύξηση του μεριδίου των επενδύσεων, αποτελεί αναγκαία συνθήκη για την επιστροφή της ελληνικής οικονομίας σε βιώσιμους ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης. Προϋποθέτει την ανάκαμψη του μεριδίου της ιδιωτικής αποταμίευσης, την ύπαρξη όχι υπερβολικών πλεονασμάτων στον κυβερνητικό προϋπολογισμό και, ίσως για κάποιο χρονικό διάστημα, τη δημιουργία ελεγχόμενου ελλείμματος στο εμπορικό ισοζύγιο. Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει άλλωστε η ανάλυση.

Αυτό όμως το πολύ απλό και ενδιαφέρον συμπέρασμα δεν αποτελεί κάποια «κρυφή γνώση» αλλά είναι το προφανές, το αυτονόητο. Είναι σχεδόν… αλφαβήτα μίας υγιούς οικονομικής σκέψης. Γιατί αυτό δεν βρίσκει εφαρμογή στην Ελλάδα; Έλα ντε… Προφανώς δεν υπάρχει ούτε υγιής σκέψη, ούτε οικονομική σκέψη. Και πολύ περισσότερη υγιής οικονομικής σκέψη…

* Αναδημοσίευση από το capital.gr