Η Δύση χτυπά τη Συρία: ΗΠΑ-Ρωσία πρωταγωνιστές σ’ ένα καλοστημένο σόου

Της Μαλένας Παππά

Σε ιδιαίτερα συναισθηματικό τόνο και με στόμφο, ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, ανακοίνωσε την Παρασκευή 14 Απριλίου, τη στρατιωτική επιχείρηση ΗΠΑ, Βρετανίας και Γαλλίας κατά της Συρίας με αφορμή τη “φερόμενη ως χημική επίθεση του καθεστώτος Άσαντ κατά ανταρτών που είχε σαν αποτέλεσμα το θάνατο 60 ανθρώπων.”

Το Πεντάγωνο έσπευσε να χαρακτηρίσει “πολύ επιτυχημένη” τη στρατιωτική επιχείρηση μέσα σε μόλις 12 ώρες από την επίθεση, δήλωση που δεν προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση σε όσους γνωρίζουν την ισχύ της μεγαλύτερης στρατιωτικής δύναμης στον κόσμο.

Το εντυπωσιακό της όλης επιχείρησης, όμως ήταν η δημοσιότητα που έλαβε η στρατιωτική επίθεση. Από την αρχική δήλωση Τραμπ περί “δυναμικής απάντησης” στις υποψίες για χημική επίθεση της συριακής κυβέρνησης, μέχρι τα βίντεο που δημοσίευσε το Πεντάγωνο με τις εκτοξεύσεις των Αμερικανικών πυραύλων, ήταν ένα σόου κομμένο και ραμμένο για υψηλή τηλεθέαση τη στιγμή που η διεθνής κοινότητα είχε μείνει με κομμένη την ανάσα, φοβούμενη μια γενικευμένη σύρραξη και ανεξέλεγκτες καταστάσεις.

“Φωτιά” είχε πάρει ο λογαριασμός στο Twitter του Αμερικανού προέδρου, με τις τυπικές για εκείνον εξαγγελίες, τις εκτοξεύσεις απειλών κατά του Άσαντ και του Πούτιν στην γνωστή καυστική γλώσσα Τραμπ. “Μάλωσε” τον Πούτιν για την στήριξή του στον “Κτηνώδη Φονιά με τα Χημικά” και ορκισμένο εχθρό του, Μπασάρ Αλ Άσαντ, εξαπέλυσε απειλές με “καλούς, νέους και έξυπνους πυραύλους”, αφήνοντας και ένα πέπλο μυστηρίου να αιωρείται σχετικά με την χρονική στιγμή της επίθεσης με το “πολύ σύντομα ή καθόλου σύντομα”. Φυσικά, δεν παρέλειψε να ρίξει το φταίξιμο για τις “πιο τεταμένες από ποτέ σχέσεις με τη Ρωσία”, στους Δημοκρατικούς και τον δικαστή Μιούλερ που “με την εκτεταμένη έρευνα για δήθεν ρωσική παρέμβαση στις εκλογές εξώθησε τις σχέσεις ΗΠΑ-Ρωσίας”.  

Σειρά είχαν οι “διαρροές” των αξιωματούχων του Λευκού Οίκου με εντελώς διφορούμενες απόψεις σχετικά με τη γραμμή που θα έπρεπε να ακολουθήσουν οι ΗΠΑ στη Συρία, με τους μεν να πιέζουν για μια πιο επεκτατική επίθεση, που θα στόχευε και τις ιρανικές δυνάμεις εντός του Συριακού εδάφους και τους δε να επιχειρούν να περιορίσουν την επίθεση σε λίγες και συγκεκριμένες εγκαταστάσεις που συνδέονται άμεσα με το πρόγραμμα χημικών όπλων, αποφεύγοντας έτσι την άμεση σύγκρουση με Ιράν και Ρωσία. 

Μέσα σε όλη αυτή τη γενική επιστράτευση των ΗΠΑ, υπήρξε και μία καλά συντονισμένη καμπάνια αναζήτησης συμμάχων στο εγχείρημα, προκειμένου να υπάρξει ευρύτερη νομιμοποίηση της στρατιωτικής επιχείρησης, που όμως βρήκε αντιφρονούντες αρκετούς νομικούς επιστήμονες οι οποίοι έκαναν λόγο για παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Τόσο ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν, όσο και η Βρετανή πρωθυπουργός, Τερέζα Μέι καταδίκασαν την επίθεση του Άσαντ, ωστόσο παρείχαν περιορισμένη στήριξη στις ΗΠΑ με 17 πυραύλους συνδυαστικά, έναντι των 88 Αμερικανικών. 

Πιστοί στον ρόλο τους και η Συρία και η Ρωσία, αφού αμφότερες κράτησαν την αναμενόμενη στάση. Το πρακτορείο ειδήσεων της Συρίας δήλωσε ότι “οι ισχυρισμοί για τη χρήση χημικών όπλων έχουν γίνει ένα μη πειστικό στερεότυπο”, ενώ το υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας, καταδίκασε την επίθεση ως «απολύτως αβάσιμη κατά της κυριαρχίας μιας χώρας πλήρους μέλους των Ηνωμένων Εθνών». Στη συνέχεια το ρωσικό υπουργείο Άμυνας ισχυρίστηκε ότι οι Σύριοι κατέρριψαν 71 πυραύλους των Δυτικών, με τα συστήματα αντιπυραυλικής άμυνας που προμηθεύτηκαν από τους Ρώσους, πληροφορία που αρνούνται οι αξιωματούχοι του Πενταγώνου επισημαίνοντας ότι τα συγκεκριμένα συστήματα αεράμυνας πυροδοτήθηκαν αφότου οι δικοί τους πύραυλοι είχαν βρει το στόχο τους.

Το Πεντάγωνο θέλησε να δώσει ιδιαίτερη έμφαση στο εγχείρημά του παρέχοντας πληθώρα εικόνων και βίντεο της στρατιωτικής επίθεσης κατά της Συρίας για αναμετάδοση στα παραδοσιακά Μέσα Ενημέρωσης αλλά και για κυκλοφορία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ο γενικός διευθυντής προσωπικού, υπολοχαγός Κένεθ Μακένζι διακήρυξε ότι η Συριακή κυβέρνηση θα “το σκεφτεί πολύ” για το έαν θα ξανακάνει χρήση χημικών όπλων μετά το χτύπημα των ΗΠΑ, δήλωση βέβαια που είχε κάνει ένα χρόνο νωρίτερα και ο Μάτις «το συριακό καθεστώς πρέπει να σκεφτεί πολύ καλά πριν ενεργήσει εκ νέου τόσο απερίσκεπτα.»

Ωστόσο, παρά τον ντόρο που δημιουργήθηκε και τα σενάρια ακόμα και για παγκόσμιο πόλεμο, μετά το τέλος της προγραμματισμένης επίθεσης, υπήρξε ραγδαία αλλαγή του κλίματος. Οι Αμερικανοί και οι σύμμαχοί τους, τα μάζεψαν και έφυγαν, απρόθυμοι να δώσουν οποιαδήποτε άλλη συνέχεια, ενώ δεν υπήρξαν αντίποινα από την πλευρά των Ρώσων. 

Η στροφή στην εξέλιξη των σχέσεων επιβεβαιώνεται και από τη στάση των τελευταίων ημερών από όλες τις πλευρές. Η μεν Ρωσία δήλωσε ότι ο στρατός της εντόπισε ουσίες που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή χημικών όπλων σε αποθήκη στην πόλη Ντούμα της Συρίας, ενώ αργότερα οι προθέσεις του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν για μείωση της έντασης με τις ΗΠΑ, έγιναν ακόμα πιο προφανείς με τη μετάθεση της ψήφισης νομοσχεδίου για επιβολή αντίμετρων στις Αμερικανικές κυρώσεις, ένα μήνα αργότερα, στις 15 Μαΐου. Ταυτόχρονα έγκυρες πηγές αναφέρουν ότι το Κρεμλίνο έχει δώσει εντολή στους ρώσους αξιωματούχους για μείωση της αντιαμερικανικής ρητορικής, προκειμένου να πέσουν οι τόνοι.

Από την πλευρά των ΗΠΑ, γνωστοποιήθηκε ότι δεν προβλέπονται περαιτέρω κυρώσεις κατά της Ρωσίας, κίνηση που αποδόθηκε στον αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ ο οποίος σύμφωνα με πληροφορίες δεν θέλει να επιβληθούν νέες κυρώσεις χωρίς να έχει προηγηθεί κάποια ενέργεια της Ρωσίας που να τις καθιστά δικαιολογημένες. 

Ο απολογισμός της σύγκρουσης της Δύσης με τη Συρία και τη Ρωσίας όσο σφοδρή και αν ήταν – σε επικοινωνιακό κυρίως επίπεδο – κατέληξε να μοιάζει περισσότερο με μια καλοστημένη θεατρική παράσταση όπου πρωταρχικός στόχος ήταν η ακριβής ερμηνεία των ρόλων των πρωταγωνιστών που έληξε όταν έπεσε η αυλαία. Η αποτελεσματικότητα του χτυπήματος κατά του καθεστώτος του Άσαντ ήταν δευτερεύουσας σημασίας, ενώ το αντίκτυπο της επιχείρησης της Δύσης στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας, είναι μηδαμινό.