Ελονοσία, ποια είναι τα συμπτώματα, πως μεταδίδεται,πως αντιμετωπίζεται

Υγειονομικός συναγερμός έχει σημάνει στις αρμόδιες υπηρεσίες της χώρας για την  ελονοσία. Οι ειδικοί αναμένουν νέο κύμα έξαρσης  της νόσου τις επόμενες εβδομάδες και μέχρι τέλος Σεπτεμβρίου σε πολλές περιοχές της επικράτειας, καθώς στο διάστημα αυτό αναμένεται να εκδηλωθούν οι συνέπειες από την τωρινή έντονη δραστηριότητα των μεγάλων πληθυσμών των κουνουπιών.

Με δεδομένο ότι το τρέχον διάστημα καταγράφεται μεγάλη κυκλοφορία των πληθυσμών κουνουπιών του γένους Anopheles sacharovi, που αποτελούν τους βασικούς διαβιβαστές της ελονοσίας, αλλά και ότι ο χρόνος επώασης της νόσου κυμαίνεται από 10 ημέρες έως και τέσσερις εβδομάδες, τα νέα περιστατικά θα ενσκήψουν με γεωμετρική πρόοδο.

Σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ), από την αρχή του έτους μέχρι και τα μέσα Αυγούστου έχουν καταγραφεί συνολικά 65 κρούσματα ελονοσίας, εκ των οποίων τα 61 είναι εισαγόμενα (αφορούν οικονομικούς μετανάστες (από περιοχές κυρίως της Νοτιοανατολικής Ασίας) και τα τέσσερα έχουν ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης (αφορούν Έλληνες που εκδήλωσαν τη νόσο εντός της χώρας και χωρίς να έχουν ταξιδέψει στην αλλοδαπή).

ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΣΕ «ΚΑΡΑΝΤΙΝΑ»

Αυτό που ανησύχησε, όμως και ανησυχεί ακόμη τους ειδικούς, είναι ότι εφέτος τα εγχώρια κρούσματα καταγράφηκαν σε νέες περιοχές μετάδοσης, (Αχαΐα, Ηλεία, Θεσσαλονίκη), σε σχέση με τα κρούσματα του περασμένου έτους, γεγονός που δείχνει τη μολυσματική επέλαση της νόσου. Οι τρεις αυτοί νομοί, μάλιστα, έχουν τεθεί από τους επιστήμονες του ΚΕΕΛΠΝΟ σε κλοιό επαγρύπνησης, καθώς έχουν όλα τα χαρακτηριστικά των ευάλωτων περιοχών, δηλαδή είναι αυξημένου κινδύνου για τη μετάδοση της ελονοσίας.

Για την περίοδο αυτή, ως «επηρεαζόμενες» από ελονοσία περιοχές έχουν χαρακτηρισθεί από τις υγειονομικές αρχές και άρα έχουν τεθεί σε περιορισμούς σχετικά με την αιμοδοσία, οι περιοχές των δήμων Φαρκαδόνας και Τρικκαίων (Περιφερειακή Ενότητα Τρικάλων), Παλαμά (Π.Ε. Καρδίτσας), Ευρώτα (Π.Ε. Λακωνίας), Χαλκιδέων (Π.Ε. Ευβοίας), Θηβαίων (Π.Ε. Βοιωτίας), Τεμπών (Π.Ε. Λάρισας), Μαραθώνος (Π.Ε. Ανατολικής Αττικής), Δυτικής Αχαΐας (Π.Ε. Αχαΐας), Ανδραβίδας – Κυλλήνης (Π.Ε. Ηλείας) και Λαγκαδά και Πυλαίας (Π.Ε. Θεσσαλονίκης), αλλά και γενικά όλες οι περιοχές με υδάτινο στοιχείο (ποτάμια, λίμνες, βάλτους), αγροτική παραγωγή και μετανάστες από χώρες της Ασίας.

Ως μέτρα πρόληψης για την ασφάλεια του αίματος είναι ο αποκλεισμός από την αιμοδοσία όσων κατοικούν και εργάζονται σε αυτές τις περιοχές, καθώς και όσων τις έχουν επισκεφθεί (τουλάχιστον μία διανυκτέρευση).

ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Η ελονοσία προκαλεί επαναλαμβανόμενες κρίσεις με ρίγη και πυρετό. Υπολογίζεται ότι η συγκεκριμένη ασθένεια «ευθύνεται» για τον θάνατο περίπου 660.000 ανθρώπων κάθε χρόνο παγκοσμίως.

Ενώ είναι συχνή σε εύκρατα κλίματα, η ελονοσία εξακολουθεί να είναι διαδεδομένη και σε τροπικές και υποτροπικές χώρες. Εδώ και χρόνια υπάρχει μια συντονισμένη προσπάθεια από διεθνείς οργανισμούς υγείας για την μείωση της συχνότητα εμφάνισης της ελονοσίας με τη διανομή κουνουπιέρων σε ευαίσθητες περιοχές, για την προστασία των ανθρώπων από τα τσιμπήματα των κουνουπιών καθώς κοιμούνται. Ταυτόχρονα, επιστήμονες σε όλο τον κόσμο εργάζονται συστηματικά για την ανάπτυξη ενός εμβολίου για την πρόληψη της ελονοσίας.

Αν ταξιδεύετε σε περιοχές όπου η ελονοσία είναι συχνή, πρέπει να λάβετε προληπτικά μέτρα από πριν, αλλά και κατά τη διάρκεια και μετά το ταξίδι σας, για την ασφάλεια της υγείας σας. Πολλά παράσιτα της ελονοσίας παρουσιάζουν, πλέον, ανοσία στα πιο κοινά φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της νόσου.

ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΕΛΟΝΟΣΙΑΣ

Η ελονοσία προκαλείται από έναν μικροσκοπικό παράσιτο, που μεταδίδεται, συνήθως, από τα τσιμπήματα κουνουπιών. Αλλά τα κουνούπια δεν έχουν ελονοσία από μόνα τους. Απλά τη μεταδίδουν από άνθρωπο σε άνθρωπο, ξεκινώντας από ένα άτομο πού ήδη έχει ελονοσία.

Κύκλος μετάδοσης από τα κουνούπια

Μη μολυσμένα κουνούπια. Ένα κουνούπι μολύνεται όταν τραφεί με το αίμα ατόμου που έχει ελονοσία.

Μετάδοση του παρασίτου. Εάν είστε το επόμενο άτομο που θα τσιμπήσει ένα κουνούπι, τότε μπορεί να μεταδώσει τα παράσιτα της ελονοσίας σε σας.

Στο ήπαρ. Τα παράσιτα στη συνέχεια ταξιδεύουν στο συκώτι, όπου (κάποιοι τύποι) μπορεί να παραμένουν ακόμα και για ένα έτος.

Στην κυκλοφορία του αίματος. Όταν τα παράσιτα «ωριμάσουν», αφήνουν το συκώτι και μολύνουν τα ερυθρά αιμοσφαίρια. Τότε είναι που οι άνθρωποι συνήθως αναπτύσσουν τα συμπτώματα της ελονοσίας.

Στο επόμενο άτομο. Εάν ένα μη μολυσμένο κουνούπι σας τσιμπήσει σε αυτό το σημείο του κύκλου, τότε θα μολυνθεί με τα παράσιτα της ελονοσίας σας και θα τα μεταδώσει στο επόμενο άτομο που θα τσιμπήσει.

ΑΛΛΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ

Επειδή τα παράσιτα της ελονοσίας επηρεάζουν τα ερυθρά αιμοσφαίρια, οι άνθρωποι μπορούν επίσης να κολλήσουν την ασθένεια μέσω της έκθεσης σε ήδη σε μολυσμένο αίμα, όπως:

Από την μητέρα στο έμβρυο

Μέσω μεταγγίσεων αίματος

Όταν χρησιμοποιούνται κοινές βελόνες για την ένεση φαρμάκων

ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Μια λοίμωξη ελονοσίας γενικά χαρακτηρίζεται από συνεχείς κρίσεις με τα ακόλουθα συμπτώματα:

Μέτριο έως σοβαρό ρίγος.

Υψηλός πυρετός.

Αυξημένη εφίδρωση.

Άλλα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:

Πονοκέφαλο.

Εμετό.

Διάρροια.

Η παράμετρος της μετάδοσης, μέσω του μολυσμένου αίματος, έχει άμεσο αντίκτυπο στη διαδικασία της συλλογής αίματος μέσω των αρμόδιων υπηρεσιών των νοσοκομείων. Κι αυτό διότι όσες περιοχές μπαίνουν στο «κόκκινο», λόγω της εμφάνισης εγχώριου κρούσματος, μπαίνουν και σε ετήσια καραντίνα σε ό,τι αφορά τη συλλογή αίματος. Αυτό σημαίνει ότι για διάστημα ενός έτους η επίμαχη περιοχή, σε ακτίνα έξι χιλιομέτρων από το σημείο εμφάνισης του εγχώριου κρούσματος, αποκλείεται από τη διαδικασία συλλογής αίματος για τις ανάγκες του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας.

Εφέτος, σύμφωνα με πληροφορίες, ο αποκλεισμός της περιοχής του Άραξου στην Αχαΐα καθώς και περιοχών της Θεσσαλονίκης έχει πλήξει την προσπάθεια γεμίσματος της εθνικής δεξαμενής με αίμα, καθώς στις αποκλεισμένες από την αιμοδοσία περιοχές βρίσκονται μονάδες στρατού που αποτελούν βασικά σημεία τροφοδοσίας της δεξαμενής.

ΚΟΥΝΟΥΠΙΑ: ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΦΥΤΟ ΠΟΥ ΤΑ ΑΠΩΘΕΙ

Πρόκειται για το πολύ κοινό Sweetgrass, ένα φυτό που απωθεί, όχι μόνο τα κουνούπια, αλλά παραδοσιακά χρησιμοποιείται από κάποιους ιθαγενείς Αμερικανούς για να κρατάει μακριά κάθε είδους έντομο.

 

Σε εργαστηριακές δοκιμές, δύο χημικές ενώσεις στο Sweetgrass οδήγησαν τα κουνούπια μακριά από ένα… δελεαστικότατο για εκείνα δείγμα αίματος, ακριβώς όπως θα έκανε και ένα χημικό αντικουνουπικό, από εκείνα που είναι διαθέσιμα στην αγορά. Η διαφορά βέβαια, έγκειται στο ότι το φυτό είναι κάτι απόλυτα φυσικό, ενώ τα χημικά εντομοαπωθητικά μπορεί να είναι επιβλαβή σε πολλές περιπτώσεις για την υγεία σας.

Το βασικό συστατικό που έχει αυτό το φυτό είναι η κουμαρίνη (coumarin), σύμφωνα με τον επικεφαλής της έρευνας, δρ Charles Cantrell. Το δεύτερο βασικό συστατικό που εντόπισαν οι ερευνητές ήταν η φυτόλη (phytol), ένα κοινό συστατικό σε αιθέρια έλαια από φυτά.