ΕΕ: Η πρώτη συνάντηση των ηγετών χωρίς τη Βρετανία

Στις Βρυξέλλες συναντώνται σήμερα οι Ευρωπαίοι ηγέτες – Ο Κάμερον αποχωρεί και η πρωθυπουργός της Σκωτίας έρχεται για να αξιολογήσει τις πιθανότητες η Σκωτία να παραμείνει ως ανεξάρτητη οντότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Στις Βρυξέλλες συναντώνται σήμερα, για πρώτη φορά χωρίς τη Βρετανία, οι ηγέτες των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για να προσπαθήσουν να χαράξουν νέα πορεία σε ένα ευρωπαϊκό σχέδιο που κλονίζεται από το Brexit.

Ο Ντέιβιντ Κάμερον αποχωρεί και η πρωθυπουργός της Σκωτίας Νίκολα Στέρτζον έρχεται στις Βρυξέλλες για να αξιολογήσει τις πιθανότητες η Σκωτία να παραμείνει ως ανεξάρτητη οντότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Επικεφαλής του Εθνικού Κόμματος της Σκωτίας θα συναντηθεί το πρωί με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς και το απόγευμα με τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ.

«Εάν βγούμε από την Ευρώπη, αυτό θα είναι αντίθετο με τη θέλησή μας και «μη αποδεκτό δημοκρατικά», δήλωσε μαχητική η Νίκολα Στέρτζον κατά τη διάρκεια συζήτησης στο κοινοβούλιο στο Εδιμβούργο, τονίζοντας ότι οι Σκωτσέζοι ψήφισαν καθαρά (62%) υπέρ της παραμονής στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Πέντε ημέρες μετά το σοκ του Brexit, οι Ευρωπαίοι ηγέτες συμφώνησαν χθες το βράδυ να δώσουν ένα περιθώριο στο Ηνωμένο Βασίλειο προειδοποιώντας ότι οι μέρες είναι μετρημένες για την έναρξη των διαδικασιών του διαζυγίου.

Όσα έγιναν χθες
Στο επίκεντρο της χθεσινής πρώτης ημέρας της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ βρέθηκε η επόμενη ημέρα στην Ευρώπη και στη Μεγάλη Βρετανία μετά το δημοψήφισμα.

Το συμπέρασμα και την κοινή θέση των Ευρωπαίων ότι δεν θα υπάρξει καμία διαπραγμάτευση με το Λονδίνο πριν από την επίσημη κοινοποίηση από τη βρετανική κυβέρνηση της πρόθεσης εξόδου από την ΕΕ συμπύκνωσαν στο τέλος της ημέρας οι τρεις πρόεδροι, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ και ο προεδρεύων του Συμβουλίου της ΕΕ Μαρκ Ρούτε,

Ειδικότερα ο Ντόναλντ Τουσκ τόνισε πως παρόλο που χρειάζεται κάποιος χρόνος να «καταλαγιάσει η σκόνη» στη Μεγάλη Βρετανία, o Ντέιβιντ Κάμερον θα πάρει ένα «ξεκάθαρο» μήνυμα μαζί του, ότι ο επόμενος πρωθυπουργός θα πρέπει να ξεκαθαρίσει τη θέση του το «συντομότερο δυνατό».

Αιχμηρός απέναντι στον Βρετανό πρωθυπουργό ήταν ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ: «Δεν καταλαβαίνω πώς κάποιος που υποστηρίζει μια έξοδο, δεν έχει σχέδιο». O κ. Γιούνκερ διαφώνησε με τη θέση ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος οφείλεται στην αντίδραση στο μεταναστευτικό: «Δεν συμφωνώ. Η εντύπωσή μου είναι ότι όταν για χρόνια λες ότι τα πράγματα είναι λάθος στην ΕΕ και κατηγορείς τις Βρυξέλλες κάθε μέρα, δεν θα πρέπει να εκπλαγείς αν οι ψηφοφόροι σε πιστέψουν».

Ο προεδρεύων της ΕΕ, Μαρκ Ρούτε, εμφανίστηκε «απογοητευμένος» αλλά σημείωσε πως οι διαπραγματεύσεις οι οποίες αναμένονται «χρονοβόρες» πρέπει να διεξαχθούν σε «φιλικό κλίμα». Τέλος αναφέρθηκε στη συζήτηση για την επόμενη ημέρα στην ΕΕ λέγοντας ότι «η ευρωπαϊκή συνεργασία πρέπει να δίνει συγκεκριμένα και σημαντικά αποτελέσματα, να δίνει λύσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι πολίτες».

Συγκινησιακά φορτισμένη η Σύνοδος Κορυφής
Συγκινησιακά φορτισμένη ήταν η τελευταία παρουσία του πρωθυπουργού της Μεγάλης Βρετανίας Ντέιβιντ Κάμερον ο οποίος θεωρείται «το μοιραίο πρόσωπο», αφού για πολιτικούς λόγους ενεργοποίησε τη διαδικασία που στη συνέχεια ξέφυγε από τον έλεγχό του. Στην τοποθέτησή του ο κ. Κάμερον είπε ότι η Μεγάλη Βρετανία και η ΕΕ πρέπει να αναζητήσουν για το μέλλον τη στενότερη δυνατή σχέση. Σημείωσε ότι μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία εξόδου, η Βρετανία παραμένει μέλος της ΕΕ με όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις και επεσήμανε ότι ο νέος Βρετανός πρωθυπουργός θα είναι αυτός που θα καθορίσει ποια ακριβώς θα είναι η διαδικασία που θα ακολουθηθεί. «Η Μ. Βρετανία δεν θα στρέψει την πλάτη της στην Ευρώπη, η χώρα συνεχίζει να είναι εταίρος, φίλος και σύμμαχος των κρατών μελών της ΕΕ και μοιράζεται μαζί τους την ίδια ιστορία και τις ίδιες αξίες».

Στις δηλώσεις που έκανε μετά ανέφερε ότι κατά τη διάρκεια της συζήτησης για το Brexit, οι περισσότερες τοποθετήσεις των ηγετών ήταν σε τόνο απογοήτευσης και θλίψης για την απόφαση της Μ. Βρετανίας να αποχωρήσει από την ΕΕ και προσέθεσε πως παράλληλα έγινε μια εποικοδομητική και ήρεμη συζήτηση σχετικά με τις διαδικασίες που θα πρέπει να ακολουθηθούν. Ο Βρετανός πρωθυπουργός ευχαρίστησε τους ομολόγους του για την στάση που κράτησαν πριν από το δημοψήφισμα στην χώρα του στηρίζοντας την παραμονή.

Σοβαρές αλλά φιλικές χαρακτήρισε τις συνομιλίες με τον Ντέιβιντ Κάμερον, η καγκελάριος της Γερμανία Ανγκελα Μέρκελ σημειώνοντας πάντως ότι δεν διαβλέπει καμία πιθανότητα να αλλάξει γνώμη η Βρετανία. Στις δηλώσεις της ανέφερε ότι δεν ήταν η στιγμή για θλίψη ή θυμό, αλλά ότι η Ευρώπη πρέπει απλώς να αναζητήσει λύση στην κατάσταση με την οποία βρίσκεται αντιμέτωπη τώρα. «Θέλω να πω ξεκάθαρα απόψε ότι δεν βλέπω τρόπο να αντιστραφεί αυτό. Χρειάζεται όλοι μας να δούμε την κατάσταση ρεαλιστικά. Δεν είναι η κατάλληλη στιγμή για ευχολόγια».

Τοποθέτηση Τσίπρα

Στην δική του παρέμβαση στο δείπνο των ηγετών ο Έλληνας πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, χαρακτήρισε «σοκ ιστορικών διαστάσεων» το αποτέλεσμα του βρετανικού δημοψηφίσματος και πρόσθεσε ότι αλλάζει ο χάρτης της Ευρώπης. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές είπε ακόμη ότι «δεν πρέπει να παριστάνουμε τους αιφνιδιασμένους διότι τα αίτια της εθνικής αναδίπλωσης και του ευρωσκεπτικισμού είναι βαθιά και δεν είναι άλλα από το δημοκρατικό έλλειμμα, τη λιτότητα και την κοινωνική κρίση».

Σύμφωνα με τις ίδιες πάντα πηγές, εξέφρασε την κατανόησή του για τη θέση στην οποία βρίσκεται ο Βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον, σημειώνοντας ωστόσο ότι φαίνεται πως η Βρετανία δεν είχε την παραμικρή προετοιμασία σε περίπτωση που κέρδιζε το Brexit. Σημείωσε δε ότι είναι προφανής η διακριτική αντιμετώπιση της ΕΕ μεταξύ Βρετανίας και Ελλάδας. Υπενθύμισε ότι όταν η Ελλάδα ζήτησε ευελιξία, η απάντηση ήταν «εφαρμογή, εφαρμογή, εφαρμογή ή Grexit», ενώ η αντιμετώπιση της Μ. Βρετανίας είναι διαφορετική. Ο πρωθυπουργός τόνισε, ωστόσο, ότι δεν πιστεύει ότι πρέπει να τιμωρούνται αυτοί που αποφασίζουν να φύγουν, αλλά δεν θα πρέπει να τιμωρούνται αυτοί που μένουν.

Ανησυχία και δηλώσεις ηγετών

Η άρνηση του Ντέιβιντ Κάμερον να θέσει σε εφαρμογή τον μηχανισμό αποχώρησης, ενεργοποιώντας το άρθρο 50 της Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανησυχεί τους Ευρωπαίους ηγέτες που θεωρούν ότι η αβεβαιότητα μπορεί να αποσταθεροποιήσει την ήπειρο.

Σέβομαι την επιλογή, αλλά πρέπει να κινήσουμε την διαδικασία εξόδου άμεσα ανέφερε προσερχόμενος στη Σύνοδο ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ και πρόσθεσε: «Πρέπει η ΕΕ να έχει μια ξεκάθαρη εικόνα. Η Ευρώπη θα πρέπει να καταστήσει σαφές ότι το Ηνωμένο Βασίλειο να καταθέσει άμεσα το αίτημα εξόδου. Στη συνέχεια πρέπει να φτάσουμε σε κάποια συμπεράσματα. Πρέπει να οργανωθούμε στην Ευρωζώνη. Είμαι πεπεισμένος ότι δεν πρέπει να χάσουμε άλλον χρόνο. Όλος ο κόσμος μας κοιτά. Η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της, είναι ισχυρή και πρέπει να δράσει προς το δικό της συμφέρον».

«Η νέα ηγεσία της Βρετανίας δεν θα πρέπει να αναμένει ότι η χώρα θα έχει πρόσβαση στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά αφού φύγει από την Ένωση και δεν τηρεί τα καθήκοντά του μέλους», δήλωσε ο πρωθυπουργός του Βελγίου Σαρλ Μισέλ.

«Αν έχουμε έναν ηγέτη στο Ηνωμένο Βασίλειο και πιστεύει ότι μπορούν οι Βρετανοί, να κάνουν χρήση των πλεονεκτημάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης χωρίς καμία αλληλεγγύη, αυτό δεν είναι δυνατόν».

Είναι μια ιστορική απόφαση, αλλά η ιστορία της ΕΕ συνεχίζεται. Θα συζητήσουμε τώρα την διαδικασία του διαζυγίου, στην ΕΕ δεν είναι όπως στο Facebook, ή παντρεμένοι, ή διαζευγμένοι, όχι όμως κάτι το ενδιάμεσο, δεν υπάρχει η επιλογή it’s complicated – είναι περίπλοκο, ανέφερε ο πρωθυπουργός του Λουβεμβούργου, Χαβίερ Μπετέλ.

Η πρόεδρος της Λιθουανίας, Ντάλια Γκριμπαϊσκάιτε, δήλωσε ότι «όλοι χρειαζόμαστε περισσότερο χρόνο και να ηρεμήσουμε». Ο Ντέιβιντ Κάμερον χρειάζεται να πει κάτι σε εμάς, όχι εμείς σε αυτόν… Ας μην κάνουμε εικασίες, μία ομάδα χωρών είναι ενοχλημένη από την ομοσπονδιακή προοπτική και άλλοι είναι πιο ευέλικτοι. Ας είμαστε ήρεμοι. Χρειαζόμαστε χρόνο, θα πρέπει να επανεξετάσουμε και πρέπει να ενωθούμε. Είναι μια πρόκληση. Αν το άρθρο δεν ενεργοποιείται, τότε καλωσορίζω πίσω την Αγγλία». Σε διαφορετική γραμμή ο Σουηδός πρωθυπουργός Στέφαν Λόφβεν ανέφερε ότι «Οι Βρετανοί πρέπει να το ενεργοποιήσουν το άρθρο 50 το συντομότερο δυνατό, να αποφασίσουν το συντομότερο δυνατό. Εμείς ως ΕΕ θα πρέπει να δούμε τι δρόμο θα πάρουμε. Πρέπει να φτιάξουμε μια ΕΕ των πολιτών. Με δουλειές, κοινωνική προστασία, χωρίς περίπλοκους κανονισμούς από τις Βρυξέλλες. Να το κάνουμε μόνοι μας, αναγνωρίζοντας τις ιδιαιτερότητες των κρατών μελών. Πρέπει να δείξουμε στους πολίτες ότι αυτός ο οργανισμός είναι για αυτούς».

Πολεμικό κλίμα στο ευρωκοινοβούλιο
Εντελώς διαφορετικό ήταν το κλίμα στο Ευρωκοινοβούλιο όπου εκφράστηκαν οι εντάσεις που προκάλεσε το Brexit όπως άλλωστε ήταν αναμενόμενο αφού στην συνεδρίαση συμμετείχε ο ηγέτης της κίνησης Νάιζελ Φάρατζ. Τελικά, το Ευρωκοινοβούλιο υιοθέτησε ψήφισμα με το οποίο καλεί τη Βρετανία να υποβάλει το συντομότερο δυνατόν την αίτηση για το «διαζύγιο». Κάτι τέτοιο θα πρέπει να γίνει πριν από οποιαδήποτε συζήτηση για τη νέα σχέση με την ΕΕ. Το ψήφισμα εγκρίθηκε με 395 ψήφους έναντι 200 και με 71 αποχές.

Ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ απευθύνθηκε προς τους Βρετανούς ευρωβουλευτές λέγοντας: «Τι κάνετε εδώ; Δεν θα έπρεπε να είστε εδώ». Όταν μάλιστα τον χειροκρότησαν σε μία αποστροφή της ομιλίας του που σημείωσε ότι η απόφαση του βρετανικού λαού είναι και πρέπει να είναι απολύτως σεβαστή τους είπε: «Είναι η τελευταία φορά που χειροκροτάτε εδώ. Και ειλικρινά σε κάποιο βαθμό είμαι έκπληκτος που σας βλέπω εδώ».

Η απάντηση ήλθε από το Νάιζελ Φάρατζ ο οποίος προκάλεσε τους ευρωβουλευτές λέγοντας ότι «Είστε σε άρνηση. Κανένας σας δεν έχει κάνει μια αληθινή δουλειά στη ζωή του. Τώρα προσφέρουμε έναν φάρο ελπίδας στους δημοκράτες όλης της Ευρώπης. Το Ηνωμένο Βασίλειο δεν είναι η τελευταία χώρα που φεύγει από την ΕΕ», προκαλώντας την αντίδραση του προέδρου της Ευρωβουλής Μάρτιν Σουλτς, ο οποίος τον διέκοψε, ζητώντας του «να μην κρίνει εξ ιδίων τα αλλότρια».

Ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, Μάνφρεντ Βέμπερ, είπε «Πρέπει να υπερασπιστούμε το ευρωπαϊκό σχέδιο. Να ζητήσετε συγγνώμη από τον βρετανικό λαό. Ντροπή σας. Σταματήστε αυτό τον λαϊκισμό». Ο επικεφαλής της ομάδας των Φιλελευθέρων Βέλγος Γκι Φερζχόφστατ είπε προς τον Φάρατζ: «Με την έξοδο της Βρετανίας θα απαλλαγούμε τουλάχιστον από τη μεγαλύτερη σπατάλη των τελευταίων 17 χρόνων, τον μισθό σας» και τον κατηγόρησε για «ναζιστικού τύπου προπαγάνδα».

Ο Φάρατζ πάντως δεν πτοήθηκε: «Ένα χαρακτηριστικό της Δημοκρατίας είναι, ότι ακούει κανείς κι εκείνους, με τους διαφωνεί. Όταν ήρθα εδώ πριν από 17 χρόνια και σας είπα, ότι θέλω να ηγηθώ της εκστρατείας για να φύγει η Βρετανία από την ΕΕ, γελάσατε. Τώρα όμως, δεν γελάτε» είπε.

Η Μαρίν Λεπέν, η οποία θέλει δημοψήφισμα και στην Γαλλία ανέφερε: «Να διώξουμε τα σκυθρωπά πρόσωπα και να χαρούμε τη χειραφέτηση των Βρετανών».