Δεν μένει τίποτα όρθιο το 2017…

Του Κώστα Στούπα 

Προκειμένου να είχε κάποια ρεαλιστική βάση η ελπίδα επιτυχίας του 3ου και αποφυγής ενός 4ου μνημονίου, το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί πριν από περίπου δώδεκα μήνες. Η κυβέρνηση καθυστέρησε να κλείσει την αξιολόγηση κατά τα φαινόμενα για δυο λόγους.

Ο ένας έχει να κάνει με την πιθανή αδυναμία ελέγχου των εσωτερικών αντιδράσεων στο Κόμμα και την Κοινοβουλευτική Ομάδα. Καθώς πλησιάζει η κρίσιμη ώρα οι αντιδράσεις αυτές μορφοποιούνται όλο και περισσότερο γύρω από την άποψη που θέλει τη ρήξη και προσφυγή σε πρόωρες εκλογές.

Ο άλλος λόγος έχει να κάνει με την πεποίθηση πως η απειλή της διατάραξης του προεκλογικού κλίματος κυρίως σε Γαλλία και Γερμανία θα έκανε τους δανειστές πιο υποχωρητικούς στο σενάριο εξασφάλισης κάποιων μέτρων για το ελληνικό χρέος.

Στην περίπτωση που κέρδιζε κάποια απτά κέρδη στο χρέος, η κυβέρνηση υπολόγιζε πως θα μπορούσε να κάμψει ευκολότερα τις εσωτερικές  αντιρρήσεις και αντιστάσεις.

Η συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής το Σαββατοκύριακο που πέρασε δεν συνέπεσε τυχαία με την κρισιμότερη περίοδο της διαπραγμάτευσης για την αξιολόγηση. Το πλέον πιθανό είναι να ακολουθήσει τις προσεχείς ημέρες και συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ. Αμφότερες οι συνεδριάσεις λειτουργούν σαν πεδία σφυγμομέτρησης των προθέσεων και εκτόνωσης των αντιδράσεων. Ανάλογα με το κλίμα που θα εισπράξει η κυβέρνηση, θα δρομολογηθούν και οι αποφάσεις σε σχέση με το πακέτο που προτείνουν από κοινού πλέον Ευρωπαίοι και ΔΝΤ.

Τα πιθανά σενάρια είναι τέσσερα:

α) Αποδοχή του πακέτου και κλείσιμο της β΄ αξιολόγησης.

β) Αποδοχή του πακέτου από αυξημένη πλειοψηφία στη Βουλή που θα οδηγήσει σε νέο κυβερνητικό συνασπισμό.

γ) Προσφυγή σε πρόωρες  κάλπες με κάποια αφορμή, μετά  δημοψηφίσματος για «πρώτο πιάτο» ή όχι.

δ) Αναβολή  και καθυστερήσεις για μετά τις γαλλικές και γερμανικές εκλογές με την ελπίδα πως μπορεί να συμβεί κάποιο θαύμα…

Το κλείσιμο της συμφωνίας περιλαμβάνει μέτρα όπως η μείωση του αφορολόγητου στις 5-6.000 ευρώ, και άλλες μειώσεις των συντάξεων, σαρωτικές αλλαγές στην αγορά εργασίας και την αγορά της ενέργειας…

Τα μέτρα αυτά ακουμπούν για τα καλά πλέον το σκληρό πυρήνα των ψηφοφόρων που έχουν απομείνει στην κυβέρνηση. Επίσης  διαβρώνουν σαν οξύ ό,τι έχει απομείνει από το κυρίαρχο αριστερό ιδεολογικό οικοδόμημα των τελευταίων δεκαετιών.

Κατά το πρώτο εξάμηνο του 2016 η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ με το κλείσιμο της πρώτης αξιολόγησης και τις επιπτώσεις των μέτρων της σε διάφορες κοινωνικές κατηγορίες και την οικονομία, από το 35% με το οποίο κέρδισε τις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015 έπεσε περί το 25%, με βάση το μέσο όρο των δημοσκοπήσεων.

Μετά και το δεύτερο εξάμηνο η δυνητική της δύναμη μετά τις αναγωγές κινείται πέριξ του 20%.

Με το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης και τα μέτρα που αυτή περιλαμβάνει σε συνδυασμό με το γενικότερο κλίμα «δυσανεξίας» στην οικονομία, το 2017 αναμένεται να εξελιχθεί σε ολική καταστροφή αφού με άλλες 10 μονάδες μείον, θα κινδυνέψει να χάσει και τη δεύτερη θέση…

Το σενάριο αυτό που μοιάζει αρκετά πιθανό με βάση τη δυναμική που έχουν πάρει τα γεγονότα, είναι αυτό που ενισχύει τη θέση όσων δεν επιθυμούν συμφωνία, αλλά απόδραση και ηρωική έξοδο με πρόωρες εκλογές.

Το σενάριο της διευρυμένης πλειοψηφίας για να περάσουν τα μέτρα σηματοδοτεί  επί της ουσίας μια νέα κυβέρνηση από την παρούσα Βουλή. Με τον τρόπο αυτό στο ΣΥΡΙΖΑ ελπίζουν να ανακόψουν τις διαρροές προς τη ΔΗΣΥ της κας Γεννηματά.  Μπορεί να καθυστερήσει κατά μερικούς μήνες, όχι όμως να ανατρέψει τις εξελίξεις.

Η καθυστέρηση

Ακόμη όμως και αν η κυβέρνηση κλείσει την αξιολόγηση και καταφέρει να περάσει αλώβητη από τη Βουλή τα μέτρα, η καθυστέρηση έχει αρχίσει να έχει εμφανείς αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία.

Μπορεί τα έσοδα το 2016 να πήγαν καλύτερα από τα αναμενόμενα, αλλά αυτό δεν έγινε με υγιή και βιώσιμο τρόπο. Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές αυξήθηκαν, οι καταθέσεις με πραγματικούς όρους μειώθηκαν και τα «κόκκινα» δάνεια συνεχίζουν να «τσιμπάνε».

Η καθυστέρηση της αξιολόγησης επιδεινώνει αυτές τις αρνητικές εξελίξεις. Η συμμετοχή στην ποσοτική χαλάρωση δεν φαίνεται στον ορατό ορίζοντα όπως επίσης και η έξοδος στις αγορές που θα απομάκρυνε τον κίνδυνο ενός 4ου μνημονίου ή του Grexit.

Υπό αυτές τις προϋποθέσεις οι προβλέψεις για ανάπτυξη 2,7% το 2017 δεν μοιάζουν εφικτές. Χαμηλότερη ανάπτυξη όπως έχουμε ξαναγράψει, σημαίνει νέα μέτρα.

Κατά τους πολιτικούς αναλυτές όμως οι πρόωρες εκλογές δεν  μοιάζουν να  είναι το επικρατέστερο σενάριο. Με βάση την απλή κοινή λογική κόστους-οφέλους έτσι είναι.

Μια κυβέρνηση θα επιδιώκει να παραμείνει στην εξουσία όσο το δυνατόν περισσότερο. Αυτό δεν σημαίνει πως η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ θα κάνει ό,τι πρέπει γι’ αυτό. Μην παραβλέπουμε πως η «παλαβή» αριστερά φοράει ισχυρούς ιδεολογικούς φακούς και έχει με την πραγματικότητα μια ιδιάζουσα και όχι αντικειμενική επαφή.

Να υπενθυμίσω πως το 2015 οι περισσότεροι αναλυτές και δημοσιολόγοι περίμεναν πως η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ θα έκλεινε τη συμφωνία και δεν θα πήγαινε σε ρήξη και δημοψήφισμα.  Ούτε τότε, αλλά ούτε ακόμη και τώρα δεν  έχουν καταλάβει τη ζημιά που έκαναν στην οικονομία…

Αδιέξοδο

Η κατάσταση για την Ελλάδα όμως μοιάζει περίκλειστη και αδιέξοδη. Αν μείνει η κυβέρνηση, η εμπιστοσύνη δύσκολα μπορεί να αποκατασταθεί μετά τα πεπραγμένα των δυο τελευταίων ετών. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και η οικονομία έχουν αποκτήσει μια τοξική σχέση. Ακόμη και αν περάσει η δεύτερη αξιολόγηση, το πιθανότερο είναι η κυβέρνηση να «σκαλώσει» όταν χρειαστούν νέα μέτρα εντός του έτους.  Ελάχιστοι αντικειμενικοί παρατηρητές πιστεύουν πως η Ελλάδα θα παρουσιάσει αύξηση ΑΕΠ πάνω από 2 ή 2,5% το 2017.

Αν επιλέξει την απόδραση μέσω πρόωρων εκλογών, η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να περιμένει και τις γερμανικές εκλογές το ερχόμενο Φθινόπωρο για να καταλήξει σε κάποιο νέο σχέδιο με βάση το αναπόφευκτο 4ο μνημόνιο. Η οικονομία θα συνεχίσει να κινείται πάλι υπό τη σκιά του εφιάλτη της αβεβαιότητας. Η ψυχολογία θα βελτιωθεί κατά τι αλλά η νέα κυβέρνηση θα χρειαστεί να περιμένει τις εξελίξεις στο εξωτερικό.

Εν τω μεταξύ από τη στιγμή που θα προκύψει μια νέα κυβέρνηση ο χρόνος θα αρχίσει να μετρά αντίστροφα και γι’ αυτήν καθώς θα αρχίσει να υπόκειται την πολιτική φθορά.

Παρά τα περί πρόωρων εκλογών το λογικότερο είναι ο κ. Μητσοτάκης να ζητήσει από τη κα Μέρκελ σήμερα να κάνει ό,τι μπορεί για να παραμείνει ο κ. Τσίπρας στην εξουσία μέχρι να ξεκαθαρίσει το τοπίο στο εξωτερικό μετά τις γαλλογερμανικές εκλογές.

Το 2017 αναδεικνύεται σε μια χρονιά μεγάλων ανατροπών στο εσωτερικό και το εξωτερικό… Οι περισσότεροι από τους μύθους και τις βεβαιότητες των τελευταίων δεκαετιών θα ανατραπούν. Δεν μείνει τίποτα όρθιο…

Αναδημοσίευση από το capital.gr