Αν, ένα χρόνο μετά, έπρεπε να διασώσουμε μια μόνο εικόνα από το δημοψήφισμα του Ιουλίου του 2015, αυτή είναι η εικόνα των πανηγυρισμών στην πλατεία Συντάγματος το βράδυ των αποτελεσμάτων. Μόλις είχε ανακοινωθεί το συντριπτικό 62% υπέρ του ΟΧΙ και οι οπαδοί του ΣΥΡΙΖΑ και των ΑΝΕΛ ξέσπασαν σε ξέφρενους πανηγυρισμούς, σχηματίζοντας κύκλους και χορεύοντας ως το πρωί.

Τα πρόσωπα ήταν γεμάτα χαρά και ενθουσιασμό για τη μεγάλη νίκη που πίστευαν ότι είχε πετύχει ο πολιτικός τους χώρος, αγνοώντας ότι επρόκειτο για μια μεγάλη ήττα. Μια ήττα που και στη χώρα θα έφερνε απίστευτη ζημιά, αλλά και για τους ίδιους θα σήμαινε την πλήρη διάψευση όσων πίστευαν για χρόνια.

Οι πανηγυρισμοί, ένα χρόνο μετά, αποκτούν περιεχόμενο κωμικό και μαζί τραγικό. Κωμικό γιατί οι πανηγυρίζοντες ήταν θύματα της άγνοιάς τους, την οποία άγνοια περιέφεραν γεμάτοι σιγουριά και έκσταση, καθιστώντας τους εαυτούς τους γελοίους. Οι ίδιοι είχαν υποστεί εξευτελιστική παραπλάνηση, έχοντας την αφέλεια όχι μόνο να πιστέψουν την κυβερνητική προπαγάνδα, αλλά και να την αναπαράγουν με ενθουσιασμό.

Οι χορευτές της πλατείας Συντάγματος μέσα στη γελοιότητά τους είχαν και χαρακτηριστικά τραγικών ηρώων καθώς:

-Βρίσκονταν σε πλάνη, δρώντας μέσα σε συνθήκες υπερβολικής αυτοπεποίθησης και αλαζονείας.

-Θα ερχόταν σύντομα αντιμέτωποι με τις υπέρτερες και αμείλικτες δυνάμεις της πραγματικότητας.

-Θα έπρεπε να επιλέξουν ανάμεσα σε δυο λύσεις (να δεχτούν ή να απορρίψουν την επερχόμενη κολοτούμπα) που και οι δυο θα τους πλήγωναν.

-Επρόκειτο να μεταπέσουν σύντομα από την ευτυχία στη δυστυχία.

Παρά τα τραγικά αυτά χαρακτηριστικά οι ήρωές μας δεν βίωσαν με δραματικό τρόπο τα παιγνίδια που τους έπαιξε η… μοίρα. Αποδέχτηκαν σιωπηλά ή με λίγη μουρμούρα την πλήρη αντιστροφή όσων πίστευαν και την προδοσία εκείνων που είχαν με ενθουσιασμό υποστηρίξει.

Θα περίμενε κανείς ότι μετά την αποκάλυψη της μεγάλης απάτης τα μεγαλύτερα θύματά της, αυτοί που την πίστεψαν και αγωνίστηκαν για την επικράτησή της, θα ήταν εξοργισμένα με τους αδίστακτους ηγέτες τους και θα προσπαθούσαν να τους τιμωρήσουν. Όμως ήταν τόση η ταύτισή με όσους τους εξαπάτησαν, που συνέχισαν να τους εμπιστεύονται και μετά την προδοσία.

Όλα αυτά τα παράδοξα δεν εμφανίστηκαν ξαφνικά, αλλά χτίστηκαν σιγά-σιγά τα χρόνια μετά την ελληνική χρεοκοπία. Οι περισσότεροι Έλληνες δέχτηκαν τούς μύθους, τις δοξασίες και την οργανωμένη παραπλάνηση γιατί η απατηλή ερμηνεία της πραγματικότητας αντιστοιχούσε στα στερεότυπα με τα οποία έβλεπαν τον κόσμο. Αυτά τα στερεότυπα αντιστοιχούσαν στις βαθύτερες επιθυμίες τους:

-Να απολαμβάνουν τα αγαθά του σύγχρονου καπιταλισμού, αλλά να απορρίπτουν την παραγωγική διαδικασία και το οικονομικό μοντέλο που τα δημιουργεί.

-Να βλέπουν την Ελλάδα, μια χώρα τόσο ευνοημένη από τους διεθνείς παράγοντες σε όλη την ιστορία της, σαν το αιώνιο θύμα της θέλησης των ισχυρών του κόσμου.

-Να αγνοούν τον σύγχρονο κόσμο και να βλέπουν αυτάρεσκα το μέλλον μέσα από τις “αγωνιστικές παραδόσεις του λαού” σαν τα ζητήματα να είναι ανάλογα με αυτά του 1821 ή του 1940.

Οι περισσότεροι Έλληνες πίστεψαν τους τερατώδεις μύθους γύρω από την ελληνική κρίση επειδή είχαν την ισχυρότατη θέληση τα πράγματα να είναι όπως τα περιέγραφαν οι πολιτικοί και οι δημοσιογράφοι του αντιμνημονιακού μετώπου. Παραδόξως, όσο μεγαλύτερη ήταν η απόσταση από την πραγματικότητα, τόσο πιο εύκολα διαδίδονταν οι δοξασίες. Αυτό ήταν το ευνοϊκό έδαφος για να πουλήσουν την πραμάτεια τους οι δημαγωγοί.

Η υιοθέτηση των μύθων έδωσε σε πολλούς πολίτες μια αίσθηση ηθικής ανάτασης, ψυχικού μεγαλείου και μέθεξης. Αρκετοί πίστεψαν ότι με αυτό τον τρόπο παλεύουν για ένα ιδανικό, αντιστέκονται στους “κατακτητές” και αγωνίζονται για την απελευθέρωση της χώρας. Ο καθένας προσέθετε όση ταξική και εθνική απόχρωση ήθελε στον… αγώνα, ανάλογα με τις προτιμήσεις του.

Νόμιζαν ότι συμμετέχουν σε κάτι μεγάλο. Και αυτό δεν αφορά μόνο τους εκλεκτούς του πελατειακού κράτους, που παρότι προστατεύτηκαν όσο κανείς στη διάρκεια της κρίσης, αντέδρασαν με καταστροφικό τρόπο, σαν να μην είχαν να χάσουν τίποτε. Αφορά και τους απέξω, όπως οι νέοι και οι άνεργοι, οι οποίοι δεν μπορούσαν να συνειδητοποιήσουν ότι εντάσσονται σε μια αντιδραστική συμμαχία που κατέστρεφε το μέλλον της χώρας και το δικό τους.

Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ πριν ένα χρόνο βρέθηκε μπροστά σε ένα μεγάλο αδιέξοδο. Ενώ είχε πλήρη αδυναμία να πετύχει κάτι θετικό στη διαπραγμάτευση, όμως είχε ταυτόχρονα μια τεράστια ικανότητα να χειραγωγεί τους πολίτες. Και αποφάσισε να προχωρήσει σε αυτό που ήξερε να κάνει καλύτερα. Η προκήρυξη του δημοψηφίσματος ήταν μια προσπάθεια να μοιραστεί το αδιέξοδό της με τους υποστηρικτές της και τελικά να το κάνει αδιέξοδο της χώρας.

Το δημοψήφισμα ήταν η κορυφαία στιγμή των ταχυδακτυλουργικών ικανοτήτων της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, αλλά και η αρχή του τέλους των μαγικών. Ο μάγος αποθεώθηκε στη σκηνή, αλλά αμέσως μετά άρχισαν να φανερώνονται τα φτηνά του κόλπα.

Και τι έμεινε από όλα αυτά; Έμειναν τα συντρίμμια της μεγάλης απάτης που έσπρωξε την Ελλάδα βαθύτερα στην κρίση, τη στιγμή που με χίλια ζόρια έβγαινε από την ύφεση. Έμειναν τα πρόσωπα που για να κατακτήσουν και να διατηρήσουν την εξουσία έπαιξαν με τις ζωές των πολιτών. Έμειναν κι εκείνοι που χόρευαν στο Σύνταγμα, αγνοώντας τι είχε συμβεί και τι τους περίμενε.