Αντίστροφη μέτρηση 18 μηνών

Του Δημήτρη Παπακωνσταντίνου

Με την είσοδο του 2017 αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση που στο τέλος της θα κριθεί οριστικά ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός της χώρας. Τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Μέχρι τα μέσα του 2018 η Ελλάδα θα πρέπει να έχει καταφέρει να ζει μόνο με τις δικές της δυνάμεις. Διαφορετικά θα τεθεί εκτός ευρώ. Τόσο απλά. Χοντρικά λοιπόν έμειναν 18 μήνες…

Και μέσα σε αυτούς υπάρχουν πάρα πολλά που πρέπει να γίνουν. Βεβαίως, το πώς θα κατανεμηθεί το βάρος της δεδομένης αυτής κατάστασης, με ποιον τρόπο δηλαδή θα επιτευχθεί η οικονομική αυτάρκεια, είναι ζήτημα εσωτερικό. Το αν για παράδειγμα θα ταράξεις την κοινωνία σε φόρους επειδή δεν θες να μειώσεις το κράτος ή δεν θες να σπάσεις τα καρτέλ, ή δεν τολμάς να πατάξεις το λαθρεμπόριο (όπου ανθεί…) κλπ, είναι ζήτημα της εκάστοτε κυβέρνησης. Αυτή καθορίζει το μίγμα… Οι ξένοι, μην ανησυχείτε, έχουν διασφαλιστεί μέσω του δημοσιονομικού κόφτη. Για όλα τα άλλα το μπαλάκι είναι στην εκάστοτε εξουσία. Για να μην κοροϊδευόμαστε.

Τι σημαίνει αυτή η αντίστροφη μέτρηση με βάση και την πολιτική που ακολουθεί η κυβέρνηση; Ότι μέσα στο επόμενο 18μηνο η ελληνική κοινωνία θα φτωχοποιηθεί σε υπέρτατο βαθμό, προκειμένου να μπορούν να βγουν λογιστικά τα απαιτούμενα νούμερα. Ήδη για παράδειγμα από την πρώτη του χρόνου ισχύουν εξοντωτικές ρυθμίσεις για την ραχοκοκαλιά της οικονομίας, τους ελεύθερους επαγγελματίες. Χαράτσια που οδηγούν στο αντίθετο από το προσδοκώμενο αποτέλεσμα. Αντί για κίνητρα ουσιαστικά για να αντιμετωπιστεί η φοροδιαφυγή επιλέγονται μέτρα που βάζουν ακόμα και τους πλέον συνεπείς σε αναγκαστικές σκέψεις και αναζητήσεις για το πώς θα… φοροδιαφύγουν!

Βεβαίως και πρέπει να παταχθεί η φοροδιαφυγή και να διευρυνθεί η φορολογική βάση. Αλίμονο. Ωστόσο δεν πρέπει να πιστεύει κανείς ότι η υπέρ-ρύθμιση μπορεί να δώσει λύσεις. Ουδέποτε η υπερ-ρύθμιση έφερε αποτέλεσμα, παρά  μόνο καταστροφή. Αντίθετα από την υποτιθέμενη στόχευση – και εδώ θα είμαστε να το δούμε – θα ενισχύσει την αποσάρθρωση στην αγορά και θα αυξήσει αντί να περιορίσει την κυκλοφορία μαύρου χρήματος. Ιδιαίτερα στις μικρότερες (τοπικές) κοινωνίες η μαύρη οικονομία και η… ανταλλακτική ανθούν…

Σε κάθε περίπτωση, για να επανέλθουμε στο τι μας έρχεται, η χώρα βρίσκεται μπροστά στη Σκύλλα και τη Χάρυβδη. Όχι γιατί είθισται να το λέμε κινδυνολογικά, αλλά γιατί πραγματικά έτσι είναι. Και δεν φαίνεται διαφυγή. Και για να περάσει τη στενωπό θα υπάρξουν πολλά περισσότερα θύματα από τα ήδη υπάρχοντα. Θα αλλάξει εντελώς η ατζέντα. Για παράδειγμα η συζήτηση δεν θα είναι αν θα δίνονται συντάξεις 300 ευρώ αλλά αν θα δίνονται καθόλου συντάξεις…

Εκείνο βέβαια που κάνει την κατάσταση ακόμα πιο δύσκολη είναι οι πολιτικές εξελίξεις στην Ευρώπη. Δεν λέω στην Ελλάδα, γιατί ουδείς θεσμικός παράγων φαίνεται να τις επιθυμεί. Και εννοώ μεταξύ των «θεσμών». Ούτε πιστεύω ότι αποτελούν plan A του Αλέξη Τσίπρα. Τι έχουμε λοιπόν μπροστά στην Ευρώπη; Μη ευνοϊκές για εμάς εξελίξεις, φοβάμαι. Στη Γαλλία η στροφή προς τα δεξιά θα αλλάξει το ειδικό βάρος της χώρας ως συμμάχου της Ελλάδας στις μέχρι σήμερα συγκρούσεις. Ο… Ολανδρέου (κατά Τσίπρα…), κακά τα ψέμματα έβαλε πλάτη στα δύσκολα. Και τώρα το παιχνίδι θα παιχτεί μεταξύ Λεπέν και Φιγιόν. Δράμα ως προς τα ελληνικά συμφέροντα. Ενώ στη Γερμανία ακόμη και αν η Μέρκελ καταφέρει να διατηρηθεί στον… αφρό πολύ δύσκολα θα μπορέσει να αντισταθεί στην άνοδο των ακραίων δυνάμεων υπό τον βραχνά του προσφυγικού. Όσο για το Eurogroup, πολύ φοβάμαι ότι θα αναπολήσουμε -όταν απομακρυνθεί – τον Ντάισελμπλουμ! Ναι, μην παραξενεύεστε. Ο επόμενος, ο Ισπανός αφενός είναι στενά συνδεδεμένος με τον χερ Σόιμπλε και έχει και εθνικούς λόγους (Ποντέμος…) να μην τον πηγαίνει με τίποτα τον Αλέξη…

Με αυτά τα δεδομένα θα χρειαστεί ένα θαύμα για να βγει στην αντίπερα όχθη η χώρα. Να μπορέσει έστω και δια πυρός και σιδήρου να βρεθεί σε θέση παραμονής στην Ευρωζώνη στο τέλος της αντίστροφης μέτρησης. Με δράμα βέβαια για την κοινωνία, με αίμα στην οικονομία. Αλλά να βγουν οι αριθμοί. Διαφορετικά η έξοδος θα είναι βίαιη. Και όχι συντεταγμένη. Με ό,τι αυτό θα σημαίνει με δεδομένα και τα γεωπολιτικά παίγνια και την ευρύτερη κατάσταση στα Ανατολικά…

Ποια άλλη λύση προσφέρεται; Ποια δυνατότητα ευελιξίας υπάρχει; Πολύ περιορισμένες. Αυτή είναι δυστυχώς η αλήθεια. Θα ήταν άραγε λύση οι εκλογές; Ναι αν μπορεί να υπάρξει έστω και μικρή αλλαγή του καταστροφικού μίγματος πολιτικής. Γιατί εδώ έχουμε να αντιμετωπίσουμε και μία φιλοσοφία που «εχθρεύεται» την επιχειρηματικότητα αν δεν μπορεί να την ελέγξει απόλυτα και που δεν αντιλαμβάνεται τον ρόλο και την χρησιμότητα της ελεύθερης ιδιωτικής οικονομίας. Αλλά επιπρόσθετα και υπό την έννοια ότι απαιτείται διαχείριση που δεν είναι διόλου βέβαιο ότι μπορεί να γίνει από την σημερινή κυβέρνηση προκειμένου να περιοριστούν οι απώλειες. Ωστόσο δεν προκύπτει κάτι τέτοιο ως πιθανότητα. Μην γελιόμαστε. Ως προσδοκία οι εκλογές υπάρχουν στην συζήτηση, ως πιθανότητα όμως είναι μάλλον δύσκολο.

Τι γίνεται λοιπόν; Άγνωστο. Ή μάλλον πάμε και όσο και όπου πάει. Ταξίδι στο άγνωστο με βάρκα (που όμως μπάζει νερά) την ελπίδα. Πεσιμιστική διαπίστωση; Απαισιόδοξη; Ίσως. Ρεαλιστική ωστόσο. Ας ελπίσουμε λοιπόν προς το παρόν να τελειώνουμε με την αξιολόγηση για να έχει και νόημα η συζήτηση για την συνέχεια και βλέπουμε. Δεν υπάρχει άλλη επιλογή. Γιατί διαφορετικά το διακύβευμα και η απειλή δεν θα είναι θέμα 18 μηνών αλλά πολύ λιγότερων…