Τέσσερα βιβλία Ελλήνων συγγραφέων για την οικονομική κρίση

Τέσσερις διαφορετικές φωνές από τον χώρο της δημοσιογραφίας και της λογοτεχνίας προσπαθούν να φωτίσουν, τόσο τα αίτια της ύφεσης και της πολιτισμικής παρακμής, όσο και το περιβάλλον μέσα στο οποίο αναπτύσσεται η ελληνική κοινωνία, όπου όλα μοιάζουν να έχουν ανατραπεί.

Με διαφορετική αφετηρία και διαφορετικό στιλ αφήγησης, οι τέσσερις συγγραφείς παρουσιάζουν, μέσω των εκδόσεων Λυκόφως, τα βιβλία τους που σήμερα παρουσιάζουν αυξημένο ενδιαφέρον λόγω των πολιτικών εξελίξεων και ενόψει των εκλογών.

Δες στον καθρέφτη

Έναν διάλογο, πλατωνικού τύπου, που θα έπρεπε, αλλά ακόμη δεν έχει γίνει, σχετικά με την Ελλάδα και τους Έλληνες, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά μας, τη θέση μας στον κόσμο και την αντίληψή μας για τον κόσμο, καταγράφει ο δημοσιογράφος Γιάννης Αμανατίδης, στο βιβλίο του με τίτλο «Δες στον καθρέφτη» και υπότιτλο «Έχεις 1.000 λόγους να το κάνεις». Στον διάλογο αυτόν, οι συνομιλητές αναζητούν την αλήθεια με εργαλείο τον ορθό λόγο, που σπανιότατα και από ελάχιστους χρησιμοποιείται στις μέρες μας.

Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί τα εκφραστικά του μέσα για να φέρνει τον καθένα μας μπροστά στον καθρέφτη, για να κάνουμε ενδοσκόπηση και αυτοκριτική για όσα προηγήθηκαν της κρίσης και έφεραν το μνημόνιο και την εξάρτηση από τους δανειστές. Όπως αναφέρει, είναι πολύ παλιά ιστορία τα ρουσφέτια και τα φακελάκια, ο κομματισμός, η εξυπηρέτηση των «ημετέρων», ο εσωτερικός διχασμός, η αυθαίρετη δόμηση, οι καταστροφές στα πανεπιστήμια, η κυριαρχία των συντεχνιών και τόσες άλλες πληγές, όπως η ατελέσφορη άρνηση και ο λαϊκισμός.

Ο Γιάννης Αμανατίδης ανοίγει τις πληγές και διαγιγνώσκει τις ασθένειες, τις παθογένειές μας. Θέλει κι εμείς να τις δούμε και με παρρησία να αναγνωρίσουμε τα ατομικά και συλλογικά μας λάθη, γιατί μόνο έτσι μπορούμε να βρούμε τα φάρμακα με τα οποία θα τις αντιμετωπίσουμε. Ο ίδιος προτείνει ότι η λύση είναι καθαρό και σοβαρό κράτος, παιδεία, πολιτισμός.

Λευκές σελίδες για άναρχα όνειρα

Πρόκειται για το μυθιστόρημα της Μαριάνθης Ντεβάκη, με φόντο τη σύγχρονη Ελλάδα που βουλιάζει στην κρίση και τους ανθρώπους που αναζητούν στηρίγματα στη συνύπαρξη και τα όνειρα.

Στην Ελλάδα του οικονομικού πολέμου, οι άνθρωποι παλεύουν για την επιβίωσή τους, με μοναδικό τους σύμμαχο την υπέρβαση των ονείρων τους, που τα είδαν να γκρεμίζονται βίαια, αλλά οφείλουν να τα ζωντανέψουν για να μείνουν κι εκείνοι όρθιοι. Εκτυλίσσεται αβέβαιη η καθημερινότητα των ανθρώπων, πειραματίζεται όμως με τόλμη με τον έρωτα και περιπλέκεται με οράματα και παραμύθια, την ίδια στιγμή που αγωνίζονται να παραμερίσουν φόβους και ενοχές και να αγωνιστούν με όλες τους τις δυνάμεις για να αλλάξουν τη ζωή τους. Βασανίζονται από αναπάντητα ερωτήματα, ψάχνουν για λύσεις, αναβιώνουν τις ελπίδες που έχουν χαθεί και χτίζουν δειλά-δειλά τα όνειρά τους μέσα στο περιβάλλον της ύφεσης και της στέρησης, χωρίς ενδοιασμούς και με ανατρεπτικές ιδέες.

Η Μαρίνα, που προσπαθεί μέσα σε αντίξοες καταστάσεις να μεγαλώσει τις κόρες της, αναζητά ένα αποκούμπι στον Άγγελο, έναν γήινο άγγελο, που έχει χάσει τη δική του Μαρίνα. Η κρίση και οι δυσκολίες της καθημερινότητας φαίνεται πως τους ενώνουν, αλλά δύο καλά κρυμμένα μυστικά απειλούν να αφήσουν λευκές τις νέες σελίδες της ζωής τους.

Άκου νεοέλληνα

Η ιδιαιτερότητα του βιβλίου του δημοσιογράφου Αβέρκιου Λουδάρου «άκου νεοέλληνα» έγκειται στο ότι προσπαθεί να ερευνήσει τα αίτια που οδήγησαν την Ελλάδα στη βαθιά ύφεση, εξετάζοντας τα χαρακτηριστικά και τις επιπτώσεις της κυρίαρχης συλλογικής νοοτροπίας.

Το «άκου νεοέλληνα» είναι ένα βιβλίο που καλεί σε αυτοκριτική για τα λάθη που οδήγησαν στην ύφεση και, κυρίως, την πολιτισμική παρακμή της νεοελληνικής κοινωνίας. Σύμφωνα με τον συγγραφέα, η οικονομική κρίση δεν έπεσε ως κεραυνός εν αιθρία. Το νεοελληνικό οικονομικό μοντέλο, δηλαδή η διόγκωση του δημοσίου, η κατανάλωση με δανεικά χωρίς παραγωγή, η διαφθορά και η εκτεταμένη φοροδιαφυγή, εξέπνευσε. Η κατάρρευσή του δεν οφείλεται σε συνωμοσίες και προδοσίες, αλλά στο ότι ζήσαμε για δεκαετίες πάνω από τις δυνατότητές μας χορεύοντας στα μπουζούκια, πληρώνοντας με «μαύρο χρήμα» και πηγαίνοντας με δανεικά διακοπές στην Μύκονο και την Αράχωβα.

Ο συγγραφέας επικεντρώνεται στην κρίση αρχών και την απαξίωση των αξιών που οδήγησαν στον νεοελληνικό μηδενισμό και πεσιμισμό. Συμπεραίνει ότι η κρίση είναι πολιτισμική και τονίζει ότι οι μοντέρνοι νεοέλληνες είμαστε ανεύθυνοι, δειλοί και απαισιόδοξοι, με αποτέλεσμα να μην δημιουργούμε κάτι που θα μπορούσε να μας δώσει περίοπτη θέση στον κόσμο, αλλά τεμπελιάζουμε επαναπαυόμενοι στις δάφνες των προγόνων χωρίς να δημιουργούμε.

 

Ανατροπή

Με το μυθιστόρημα ιδεών, ο εκπαιδευτικός και συγγραφέας Ιορδάνης Τσακμαλής προσπαθεί να φέρει στην επιφάνεια τις αιτίες της κρίσης και να ερευνήσει τις συνέπειές της. Για τις ανάγκες της ιστορίας που πλάθει, ο συγγραφέας «ταξιδεύει» τους αναγνώστες στην Κατερίνη, λίγο πριν από το ξέσπασμα της κρίσης. Η ζωή δύο αντρών ανατρέπεται. Του ενός προς το χειρότερο αναδεικνύοντας τις βαθύτερες ποιότητες, αρχές και αξίες του. Η ζωή του άλλου ανατρέπεται προς το καλύτερο αποκαλύπτοντας τις κρυφές αδυναμίες και ατέλειες που η ίδια η ζωή στη χώρα αυτή προσέδωσε στον χαρακτήρα και τα κίνητρά του. Ανάμεσα στους δύο, ανέλπιστα, μία γυναίκα «παγώνει» την ατμόσφαιρα και ανατρέπει ό,τι φαινόταν αδύνατον να ανατραπεί. Μέσα στην παρακμιακή δίνη μιας Ελλάδας που αιμορραγεί και μιας κοινωνίας που σπαταλάει την ενέργειά της άσκοπα στον βωμό της ίδιας της τής απώλειας, μόνο καταφύγιο φαντάζει ο έρωτας, μόνη διέξοδος η αγάπη…

Με το βιβλίο «Ανατροπή», ο Ιορδάνης Τσακμαλής επιχειρεί μία τομή στην κρίση αρχών και αξιών που μαστίζει την ελληνική κοινωνία. Δεν υποδεικνύει λύσεις, αλλά σκιαγραφεί τις αιτίες και αναδεικνύει τις συνέπειες της πολιτισμικής παρακμής, όπου έχει οδηγήσει αυτή η κρίση. Το μυθιστόρημα έχει ανατροπές, όπως προαναγγέλλει και διά του τίτλου του, έχει ένταση και νεύρο διατηρώντας αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη για την εξέλιξη της ιστορίας.