Σενάριο τρόμου με ανεξέλεγκτο ντόμινο στην αγορά μετά τις εκλογές

Ολο και περισσότερες μικρές, μικρομεσαίες, αλλά και μεγαλύτερες επιχειρήσεις αφήνουν απλήρωτες τις επιταγές τους, μεταθέτοντας την υποχρέωση εξόφλησης για τις 30 Σεπτεμβρίου. Το βουνό των απλήρωτων επιταγών μεγαλώνει καθημερινά και η αγορά τρέμει το ανεξέλεγκτο ντόμινο αθέτησης υποχρεώσεων που έρχεται στο τέλος του επόμενου μήνα.

Η ανησυχία στην αγορά εντείνεται λόγω και της πολιτικής αβεβαιότητας που δημιουργούν οι πρόωρες εκλογές. Ο νέος υπουργός Οικονομικών πριν καλά-καλά καθίσει στην καρέκλα του θα βρεθεί αντιμέτωπος με τη λήξη του moratorium για την πληρωμή επιταγών.

Οι αποφάσεις και γενικότερα η μέθοδος με την οποία θα αντιμετωπιστεί το κρίσιμο αυτό θέμα δεν είναι γνωστές. Ανώτερα στελέχη του υπουργείου Οικονομικών, αλλά και ορισμένοι τραπεζίτες υποστηρίζουν ότι όσο ταχύτερα επιστρέψουμε στην ομαλότητα στις συναλλαγές τόσο το καλύτερο. «Οσο οδυνηρό κι αν είναι το πρόβλημα», λένε, «πρέπει να το αντιμετωπίσουμε. Αν αφήσουμε κι άλλο χρόνο να περάσει, οι επιπτώσεις συνεχώς θα μεγεθύνονται». Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πρόκειται για ένα crash test στην αγορά, όπου θα φανεί ποιες επιχειρήσεις έχουν ρευστότητα και μπορούν να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους και ποιες όχι.

Στον αντίποδα, στελέχη τραπεζών, τα οποία λόγω της εργασίας τους έχουν στενή επαφή με την αγορά, υποστηρίζουν ότι η παράταση του moratorium για την πληρωμή επιταγών είναι μονόδρομος. «Οι μεγάλες επιχειρήσεις καλύπτονται πίσω από τη ρύθμιση που διασφαλίζει ότι δεν θα έχουν επιπτώσεις από τη μη πληρωμή και δεν πληρώνουν», λένε και σημειώνουν: «Το κάνουν για να διατηρήσουν τα αποθέματα ρευστότητας μέχρι να δουν πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση. Στους μικρομεσαίους, όμως, η κατάσταση είναι διαφορετική και η αδυναμία πληρωμής στις περισσότερες περιπτώσεις είναι πραγματική».

Ειδικά όσον αφορά στις μικρές εμπορικές επιχειρήσεις αλλά και μικρομεσαίες εταιρείες που βασίζονται σε πρώτες ύλες από το εξωτερικό, η κατάσταση είναι δραματική λόγω των περιορισμών στις εισαγωγές. Οι τραπεζίτες κάνουν λόγο για καθολική αδυναμία εκπλήρωσης των οικονομικών υποχρεώσεων από συγκεκριμένους κλάδους, η οποία καθιστά αναγκαία τη διαχείριση της κατάστασης με ειδικού τύπου μέτρα ώστε να μη σαρώσει την αγορά κύμα κατάρρευσης εταιρειών.

Οι συσσωρευμένες απλήρωτες επιταγές εκτιμάται ότι είναι πλέον μεταξύ 2,5-3 δισ. ευρώ. Υπενθυμίζεται ότι λόγω της επιβολής των κεφαλαιακών ελέγχων οι ακάλυπτες επιταγές δεν εμφανίζονται σε αρχεία δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς που τηρούνται από τα πιστωτικά ιδρύματα ή τους ειδικούς φορείς εάν αποδεδειγμένα εξοφληθούν το αργότερο μέχρι την 30ή Σεπτεμβρίου 2015. Δηλαδή οι επιταγές που λήγουν ως τις 30/9/15 μπορούν να παραμένουν απλήρωτες χωρίς οι υπόχρεοι να μπαίνουν στη μαύρη λίστα του «Τειρεσία».

Το μέτρο υιοθετήθηκε για τη διευκόλυνση των επιχειρήσεων οι οποίες εξαιτίας των περιορισμών στη λειτουργία των τραπεζών δεν μπορούν να ανταποκριθούν εγκαίρως στις οικονομικές υποχρεώσεις τους. Τέθηκε σε ισχύ από την πρώτη ημέρα της τραπεζικής αργίας και στη συνέχεια -ύστερα και από σχετική πρόταση της Ελληνικής Ενωσης Τραπεζών (ΕΕΤ) που κατέθεσε η κυρία Λούκα Κατσέλη- το μέτρο παρατάθηκε εκ νέου έως τις 30 Σεπτεμβρίου.

Πρόκειται όμως για μια οικονομική νάρκη που απειλεί την ομαλή λειτουργία χιλιάδων επιχειρήσεων. Στην αγορά, όπου υπάρχουν καλές και εδραιωμένες σχέσεις, οι επιχειρηματίες προκειμένου να τις διαφυλάξουν ανταλλάσσουν οικειοθελώς τις επιταγές. Δηλαδή ο εκδότης της επιταγής ζητά από τον αποδέκτη να την αντικαταστήσει με μια νεότερη που λήγει σε μεταγενέστερο χρόνο, όπου εκτιμά ότι θα είναι σε θέση να πληρώσει. Αυτή η πρακτική όμως γίνεται μόνο όπου υπάρχει σχέση εμπιστοσύνης. Στις περισσότερες περιπτώσεις με αυτά που ισχύουν σήμερα συντριπτικά μεγάλος αριθμός εταιρειών θα κληθεί στις 30 Σεπτεμβρίου να πληρώσει τις επιταγές των τελευταίων τριών μηνών.

Με το καθεστώς που ίσχυε μέχρι την επιβολή των capital controls, αν ο εκδότης μιας επιταγής δεν καλύψει το ποσό εντός 8 ημερών, η επιταγή σφραγίζεται και εφόσον παραμένει απλήρωτη μετά από έναν μήνα καταχωρείται στον «Τειρεσία». Σήμερα, όταν εμφανίζεται σε ένα τραπεζικό κατάστημα μια απλήρωτη επιταγή, οι υπάλληλοι την αρχειοθετούν χωρίς να την αναγγείλουν, γράφοντας στα σχετικά έγγραφα ότι δεν καταχωρείται και επικαλούνται τον αριθμό της υπουργικής απόφασης και το σχετικό ΦΕΚ. Σε όλα τα υποκαταστήματα των τραπεζών, όμως, καθημερινά δημιουργείται όλο και μεγαλύτερο αρχείο απλήρωτων επιταγών. Πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι το 27% των επιταγών που κατατέθηκαν στις τράπεζες μετά την τραπεζική αργία ήταν ακάλυπτες είτε επειδή οι εκδότες τους είχαν αποσύρει τα κεφάλαια από τους λογαριασμούς τους φοβούμενοι «κούρεμα», είτε γιατί δεν μπόρεσαν να ολοκληρώσουν προγραμματισμένες συναλλαγές μέσω των οποίων θα κάλυπταν τις επιταγές.

Ακόμη και μεγάλες, δυναμικές επιχειρήσεις που συγκαταλέγονται στα πρώτα ονόματα της αγοράς δεν πληρώνουν τις επιταγές τους, καθώς λόγω της γενικότερης πολιτικής και οικονομικής ανασφάλειας προτιμούν να διατηρούν υψηλή ρευστότητα. Επειδή πρόκειται για εταιρείες με σημαντικούς τζίρους, η μετάθεση της πληρωμής δημιουργεί εκκρεμότητες δεκάδων εκατομμυρίων από μία και μόνο επιχείρηση, αυξάνοντας τον κίνδυνο στην αγορά.

Πώς είναι δυνατόν συσσωρευμένες υποχρεώσεις τριών μηνών να πληρωθούν σε μια μέρα; Το ερώτημα ανησυχεί ιδιαίτερα τραπεζίτες και επιχειρηματίες, οι οποίοι φοβούνται ένα ανεξέλεγκτο κύμα αθέτησης πληρωμών με σοβαρές επιπτώσεις. Οι ίδιες πηγές εικάζουν ότι μετά και την προκήρυξη των εκλογών το σενάριο που φαίνεται να συγκεντρώνει τις περισσότερες πιθανότητες είναι αυτό μιας νέας παράτασης.

Το πιθανότερο είναι ότι υπουργείο Οικονομικών και τράπεζες θα επιδιώξουν να σπρώξουν το πρόβλημα προς το τέλος του έτους. Στο τέλος του χρόνου θα γίνει η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και δεν θα είναι εύκολο αυτές να προσελκύσουν ιδιωτικά κεφάλαια με τους κεφαλαιακούς περιορισμούς σε ισχύ. Στο πλαίσιο αυτό, προς το τέλος του φθινοπώρου θα επιδιωχθεί η άρση των κεφαλαιακών ελέγχων. Αν παραταθεί το μέτρο της ασυλίας των απλήρωτων επιταγών για ακόμη έναν-δύο μήνες μετά την 30ή Σεπτεμβρίου, δεδομένης και της επιπλέον 30ήμερης προθεσμίας για να αναγγελθεί ο εκδότης της ακάλυπτης επιταγής στον «Τειρεσία», δημιουργείται η ελπίδα να έχουν διαμορφωθεί συνθήκες πολιτικής και οικονομικής σταθερότητας, οι οποίες θα επιτρέπουν στις εταιρείες να καλύψουν ευκολότερα τις υποχρεώσεις τους. Στο διάστημα αυτό, όμως, η βόμβα των απλήρωτων επιταγών θα ενισχύεται και οι επιχειρηματικοί κίνδυνοι θα μεγαλώνουν.

Οι συσσωρευμένες απλήρωτες επιταγές αγγίζουν τα 2,5-3 δισ. ευρώ. Λόγω της επιβολής των κεφαλαιακών ελέγχων οι ακάλυπτες επιταγές δεν εμφανίζονται σε αρχεία δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς, και όσες λήγουν ως τις 30/9/15 μπορούν να παραμένουν απλήρωτες χωρίς οι υπόχρεοι να μπαίνουν στη μαύρη λίστα του «Τειρεσία»

Τα συγκεκριμένα πρόσωπα θα αποτελούν ουσιαστικά την τρόικα των τραπεζών, καθώς θα προεδρεύουν σε όλες τις επιτροπές των συμβουλίων. Οι συγκεκριμένες επιτροπές θα είναι ουσιαστικά το νευρικό σύστημα των τραπεζών, αφού μέσω αυτών θα διοικούνται. Σε κάθε τράπεζα θα υπάρχει μια σειρά επιτροπών όπου η καθεμία θα έχει ξεχωριστό αντικείμενο και θα αποφασίζει για τα δάνεια, τις προαγωγές, τους μισθούς κ.λπ.

Οσον αφορά στο ΤΧΣ, με το νομοσχέδιο δημιουργείται το πλαίσιο για τη νέα διαδικασία διορισμού της Εκτελεστικής Επιτροπής και του Γενικού Συμβουλίου. Προβλέπεται επίσης η σύσταση Επιτροπής Επιλογής από έξι ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες, εκ των οποίων οι τρεις, μεταξύ τους και ο πρόεδρος που θα έχει βαρύνουσα διπλή ψήφο, θα διοριστούν από τα θεσμικά όργανα της Ε.Ε. (Επιτροπή, ΕΜΣ, ΕΚΤ). Από τα υπόλοιπα μέλη τα δύο θα τα διορίσει το υπουργείο Οικονομικών και το άλλο η Τράπεζα της Ελλάδος. Τόσο από ελληνικής όσο και από ευρωπαϊκής πλευράς θα υπάρχουν παρατηρητές, οι οποίοι ουσιαστικά θα παρακολουθούν το έργο της επιτροπής. Επίσης, την Επιτροπή Επιλογής θα συνδράμει και εταιρεία εξειδικευμένη στις προσλήψεις στελεχών.

Η εν λόγω επιτροπή θα συντάσσει κατάλογο υποψηφίων για μια θέση και ο εκάστοτε υπουργός Οικονομικών θα επιλέγει μεταξύ των συγκεκριμένων προσώπων. Ακόμη, η επιτροπή θα λειτουργεί και ως εργοδότης, καθώς θα αποφασίζει αρμοδιότητες, όρους εργασίας, αλλά και το ύψος των αμοιβών.

Το υπό σύνταξη νομοσχέδιο θα περιλαμβάνει διαδικασίες και κριτήρια βάσει των οποίων το ΤΧΣ θα αλλάζει τα διοικητικά συμβούλια των τραπεζών, αλλά και τη σύνθεση των επιτροπών τους. Καθώς το ΤΧΣ, που θα ελέγχεται πλέον από τα ευρωπαϊκά όργανα, αποκτά υπερεξουσίες στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα, για να ενισχυθεί η διαφάνεια από τον προσεχή Ιούνιο θα δημοσιεύει ανά εξάμηνο την επιχειρησιακή του στρατηγική και την εξέλιξή της.

Υπουργείο και τράπεζες θα επιδιώξουν να σπρώξουν το πρόβλημα προς το τέλος του έτους ώστε να γίνει η ανακεφαλαιοποίηση και δεν θα είναι εύκολο να προσελκύσουν ιδιωτικά κεφάλαια με τους κεφαλαιακούς περιορισμούς σε ισχύ. Προς το τέλος του φθινοπώρου θα επιδιωχθεί η άρση των κεφαλαιακών ελέγχων.

ΠΗΓΗ: www.newmoney.gr