Περιστέρη: Δεν έχουμε μπει στον τρίτο τάφο και μέχρι τα Χριστούγεννα, ίσως έχουμε νέα – Καταρρίπτεται η άποψη ότι οι Καρυάτιδες είναι… Κλείδωνες

Υπομονή το αργότερο μέχρι τα Χριστούγεννα ζητά η επικεφαλής της ομάδας των αρχαιολόγων στον τύμβο Καστά Κατερίνα Περιστέρη με δήλωσή της στην ομογενειακή εφημερίδα «Νέος Κόσμος». Αφήνει ωστόσο και ένα «παράθυρο» για ευχάριστες ειδήσεις σχετικά με τον «ένοικο» του μεγάλου θολωτού τάφου «ίσως και νωρίτερα».

Σχετικά με την άποψη που μεταδόθηκε από το Discovery ότι οι Καρυάτιδες είναι… Κλείδωνες, απορρίπτεται για ιστορικούς λόγους.

Περιστέρη: Δεν έχουμε μπει στον τρίτο θάλαμο της Αμφίπολης
«Προσπαθούμε να ελαφρύνουμε όλο τον λόφο στην κορυφή από το βάρος των χωμάτων που έχει και από τις παλιές ανασκαφές. Δεν έχουμε μπει στον τρίτο θάλαμο. Κάνουμε ισόρροπες αποχωματώσεις από τους υπόλοιπους. Αυτή τη στιγμή δουλεύουμε μπροστά από τις Καρυάτιδες». Αυτά επισήμανε η αρχαιολόγος, Κατερίνα Περιστέρη, σε μια σύντομη συνομιλία που είχε με τους δημοσιογράφους στη Μεσολακκιά, το χωριό κάτω από τον Τύμβο Καστά.
Ήδη από το πρωί της Πέμπτης είχαν ξεκινήσει πιο εκτεταμένες αποχωματώσεις στην εξωτερική επιφάνεια του λόφου στο ύψος του τρίτου θαλάμου για την αποφόρτισή του, όμως αυτές επεκτάθηκαν. Όταν ρωτήθηκε από τους δημοσιογράφους γιατί  προχωρούν στην επέκταση και αν αυτό γίνεται για την εύρεση δεύτερης εισόδου απάντησε αρνητικά λέγοντας ότι απλώς γίνεται για να ελαφρύνει ο τάφος από το βάρος των χωμάτων.
Σε ερώτηση για την πορεία των εργασιών και τι γίνεται με τον τέταρτο χώρο σημείωσε ότι δεν έχουνε μπει ακόμα στον τρίτο θάλαμο και ότι γίνονται εργασίες αποχωμάτωσης μπροστά από τις δύο Καρυάτιδες.

Εξ άλλου, η κυρία Περιστέρη επανέλαβε, επίσης, την άποψή της ότι ο τάφος δεν είναι ρωμαϊκός συνεχίζοντας την ιδιότυπη «βεντέτα» με την αρχαιολόγο Όλγα Παλαγγιά την οποία «φωτογραφίζει» χωρίς να κατονομάζει λέγοντας χαρακτηριστικά ότι οι απόψεις περί ρωμαϊκού τάφου είναι «παραφιλολογίες και απωθημένα ορισμένων ανθρώπων, που εξυπηρετούν άλλα συμφέροντα».

«Πρόκειται για ένα σημαντικό ταφικό συγκρότημα, το οποίο χρονολογείται στο τελευταίο τέταρτο του 4ου π.Χ. αιώνα, δηλαδή μετά το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου μέχρι το 325- 300 π. Χ.» επιμένει η κυρία Περιστέρη η οποία περιγράφει τις μοναδικές στιγμές που ζει το τελευταίο διάστημα στην Αμφίπολη. «Δεν μπορώ να σας περιγράψω με λόγια την αίσθηση που είχαμε μόλις αντικρίσαμε τις ολόσωμες Καρυάτιδες πριν από μερικές ημέρες που είναι σημαντικά έργα τέχνης, σμιλεμένα από μάρμαρο Θάσου».

Πώς καταρρίπτεται η θεωρία του Discovery για «Κλώδωνες»

Αντικρούοντας τον Βρετανό Αιγυπτιολόγο Andrew Chugg, ο οποίος θεωρεί ότι οι Κόρες της Αμφίπολης δεν είναι Καρυάτιδες αλλά «Κλώδωνες», δηλαδή Μαινάδες, Έλληνες αρχαιολόγοι ειδικευμένοι στη γλυπτική εξηγούν στο protothema.gr ότι κάτι τέτοιο είναι εξαιρετικά απίθανο: «Οι Μαινάδες ήταν συνήθως γυναίκες μεγαλύτερες σε ηλικία, κάτι που πιστοποιείται εμμέσως από τις ‘Βάκχες’ του Ευρυπίδη. Υπ’ αυτή την έννοια η μητέρα του Αλεξάνδρου, η Ολυμπιάδα, θα μπορούσε να είναι μία από αυτές.

» Αντιθέτως, όμως, οι Καρυάτιδες ήταν νεαρές κοπέλες, οι οποίες στήριζαν τον οίκο, εκπέμποντας αύρα αγνότητας και εκλεκτής καταγωγής. Για να το θέσουμε απλά και με σύγχρονους όρους, οι Καρυάτιδες ήταν ‘κορασίδες καλών οικογενειών’ και η μορφή τους εξέφραζε ευγένεια και προσήνεια. Αυτά δεν ήταν χαρακτηριστικά των Μαινάδων, οι οποίες, ούτως ή άλλως, πολύ σπάνια αποτυπώνονταν σε αγάλματα».

» Επίσης, οι Μαινάδες, αντίθετα από τις Καρυάτιδες, δεν έφεραν στο κεφάλι τους τον χαρακτηριστικό καλαθίσκο ή πόλο και στις Κόρες της Αμφίπολης δεν διακρίνονται τα φίδια για τα οποία έκανε λόγο ο Chugg».

Παρόλ’ αυτά, οι ίδιες πηγές επισημαίνουν στο protothema.gr ότι το επιχείρημα του Andrew Chugg δεν είναι εντελώς αβάσιμο ή άνευ σημασίας, καθώς βασίζεται στον Πλούταρχο. Στην αρχή του περίφημου, διπλού ως συνήθως, βιογραφικού έργου «Βίοι Παράλληλοι: Αλέξανδρος-Καίσαρ», ο συγγραφέας του 1ου μ.Χ. αιώνα συνδέει την Ολυμπιάδα, όχι μόνο με τις Μαινάδες, αλλά και ειδικά με την Αμφίπολη.

Διότι ο Πλούταρχος αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «πάσαι μεν αι τήδε γυναίκες ένοχοι τοις Ορφικοίς ούσαι και τοις περί τον Διόνυσον οργιασμοίς εκ του πάνυ παλαιού, Κλώδωνές τε και Μιμαλλόνες επωνυμίαν έχουσαι, πολλά ταις Ηδωνίσι και ταις περί τον Αίμον Θρήσσαις όμοια δρώσιν». Σε ελεύθερη μετάφραση, ο Πλούταρχος λέει ότι οι Μαινάδες της ορφικής λατρείας ονομάζονταν επίσης Κλώδωνες (όπως λέει ο Chugg) αλλά και Μιμαλλόνες. Δρούσαν δε στην Ηδωνίδα, δηλαδή την Αμφίπολη.

Καθώς στο κείμενο του Πλουτάρχου περιλαμβάνονται επιπλέον αναφορές στην ορφική μύηση του Φιλίππου, αλλά και τη σχέση του Μεγάλου Αλεξάνδρου με το σύμβολο του λέοντα, παραθέτουμε το σχετικό χωρίο (2) αυτούσιο (σε μετάφραση Γ. Ράπτη, εκδ. Ζήτρος, Θεσσαλονίκη 2005):

«Το ότι ο Αλέξανδρος στην καταγωγή από την πλευρά του πατέρα του ήταν απόγονος του Ηρακλή, από τον Κάρανο, και από την πλευρά της μητέρας του ήταν απόγονος του Αιακού, από το Νεοπτόλεμο, δεν αμφισβητείται σχεδόν από κανέναν. Λέγεται λοιπόν ότι ο Φίλιππος, αφού μυήθηκε στα μυστήρια στη Σαμοθράκη μαζί με την Ολυμπιάδα, εκείνος μικρός ακόμη κι εκείνη ορφανή, την αγάπησε και έτσι σύναψε το γάμο αφού έπεισε τον αδελφό της Αρύββα.

Η νύφη, λοιπόν, πριν από τη νύχτα που κοιμήθηκαν μαζί στο νυφικό κρεββάτι, αισθάνθηκε ότι, αφού ακούστηκε βροντή, έπεσε κεραυνός πάνω στην κοιλιά της, κι από το χτύπημα προκλήθηκε μεγάλη φωτιά, κι έπειτα, αφού διασπάσθηκε σε φλόγες προς όλες τις κατευθύνσεις, έσβησε. Κι ο Φίλιππος ύστερα από μέρες μετά το γάμο είδε όνειρο ότι έβαλε ο ίδιος σφραγίδα στην κοιλιά της συζύγου του. Η παράσταση της σφραγίδας, όπως νόμιζε, απεικόνιζε λιοντάρι.

Κι ενώ οι άλλοι μάντεις προσπαθούσαν να ερμηνεύσουν το όνειρο, γιατί ο γάμος του Φιλίππου απαιτούσε περισσότερη προσοχή, ο Αρίστανδρος από την Τελμησσό είπε ότι η γυναίκα ήταν έγκυος. Γιατί, τίποτε το άδειο δε σφραγίζεται. Και κυοφορεί παιδί ζωηρό και δυνατό σαν λιοντάρι. Κάποτε, κι ενώ κοιμόταν η Ολυμπιάδα, εμφανίστηκε τεντωμένο δίπλα στο σώμα της ένα μεγάλο φίδι, και λένε ότι αυτό κατεξοχήν ακύρωσε τον έρωτα και τα γλυκόλογα του Φιλίππου, έτσι που να μην πηγαίνει πια πολλές φορές κοντά της να πλαγιάσει, είτε επειδή φοβήθηκε τίποτε μαγικά σε βάρος του και δηλητήρια από τη γυναίκα, είτε επειδή βεβήλωνε τη συνεύρεση καθώς εκείνη είχε σύντροφο ανώτερο πλάσμα.

Υπάρχει και άλλη εξήγηση σχετικά μ’ αυτά, ότι δηλαδή όλες οι γυναίκες οι μυημένες στα Ορφικά και στις οργιαστικές τελετές του Διονύσου από τα παλιά χρόνια, που επονομάζονται Κλώδωνες και Μιμαλλόνες, κάνουν πολλά όμοια με τις Ηδωνίδες και τις Θράκισσες γύρω από τον Αίμο. Από αυτές πιστεύεται ότι προήλθε η λέξη θρησκεύω, λόγω των υπερβολικών και παράξενων ιεροπραξιών.

Και η Ολυμπιάδα, με περισσότερο ζήλο στη μύηση από τις άλλες γυναίκες και εκφράζοντας με αγριότερο τρόπο τη (θεϊκή της) έκσταση, παρουσίαζε στις συναθροίσεις μεγάλα ήρεμα φίδια, τα οποία ξεπροβάλλοντας από τον κισσό και τα καλάθια των μυστηριακών τελετών και τυλιγόμενα στους θύρσους και τα στεφάνια των γυναικών, καταφόβιζαν τους άντρες».

Μενδώνη: Μπήκαν τυμβωρύχοι αλλά δεν ξέρουμε μέχρι πού έφτασαν

Για ενδείξεις ότι έγινε απόπειρα ή απόπειρες τυμβωρυχίας στον τάφο της Αμφίπολης έκανε λόγο για πρώτη φορά η γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη παρά το γεγονός ότι η ίδια σε δηλώσεις της τις προηγούμενες ημέρες είχε επισημάνει ότι οι κατασκευαστές είχαν λάβει μέτρα πρόνοιας για να αποφύγουν ένα τέτοιο ενδεχόμενο.

Όπως είπε χαρακτηριστικά μιλώντας στο BHMA FM υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ακόμα και για την περίοδο της αρχαιότητας αλλά όπως είπε «μέχρι ποιο σημείο έφτασε η τυμβωρυχία, δεν μπορούμε να το ξέρουμε».

Μιλώντας για την πορεία των αρχαιολογικών ανασκαφών που συνεχίζονται με προσεκτικά βήματα στον τρίτο θάλαμο, η κυρία Μενδώνη επανέλαβε ότι υπάρχει ένα τέταρτο θύρωμα πλάτους 96 εκατοστών, το οποίο οδηγεί κάπου γιατί, όπως εξήγησε, «διαφορετικά δεν έχει νόημα να έχεις θύρωμα».

Η ανασκαφή, συνέχισε η κυρία Μενδώνη, στον πρώτο και το δεύτερο θάλαμο συνεχίζεται με τη βοήθεια υποστηλώσεων προκειμένου να υπάρξει η καλύτερη δυνατή προετοιμασία για να γίνει με ασφάλεια η είσοδος των επιστημόνων και του συνεργείου στον τρίτο θάλαμο.

Επισήμανε ακόμα ότι η συγκεκριμένη ανασκαφή «θα μας απασχολήσει για πάρα πολλά χρόνια» κάνοντας λόγο για μια σύνθεση πολλών χαρακτηριστικών στα μέχρι στιγμής ευρήματα.