Ντράγκι: Αγορές ομολόγων 60 δισ. € το μήνα – Πρόσθετα κριτήρια για κρατικά ελληνικά – Τι κρύβεται στα ψιλά γράμματα

Από τον Μάρτιο του 2015 θα ξεκινήσουν οι αγορές κρατικών ομολόγων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, ο οποίος ανακοινώνει αυτήν την ώρα το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ.

Οι αγορές θα γίνονται για τα ομόλογα που διαθέτουν επενδυτική αξιολόγηση (investment grade), ενώ για εκείνα που δεν διαθέτουν (όπως τα ελληνικά) θα ισχύσουν πρόσθετα κριτήρια επιλεξιμότητας.

Επίσης, ο Ντράγκι ανακοίνωσε ότι θα επεκταθεί το πρόγραμμα αγοράς καλυμμένων τίτλων (ABS και καλυμμένων ομολόγων) του ιδιωτικού τομέα, καθώς και ότι θα βελτιωθούν οι όροι παροχής φθηνής ρευστότητας προς τον τραπεζικό τομέα (TLTROs).

Το πρόγραμμα αγοράς τίτλων ιδιωτικού και δημόσιου τομέα θα κρατήσει έως το Σεπτέμβριο του 2016, ενώ οι αγορές θα είναι της τάξεως των 60 δισ. ευρώ μηνιαίως,  το ύψος τους θα εξαρτάται από τη συμμετοχή της κάθε κεντρικής τράπεζας στο κεφάλαιο της ΕΚΤ, ενώ πρόσθετα κριτήρια επιλεξιμότητας θα τεθούν για χώρες, που υπάγονται σε μνημόνιο.

Αναλυτικά, το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ έλαβε τις ακόλουθες αποφάσεις:

Πρώτον, διεύρυνση του προγράμματος αγοράς περιουσιακών στοιχείων, που θα περιλαμβάνει την αγορά τίτλων που προέρχονται από τιτλοποίηση και καλυμμένων ομολογιών. Κάτω από αυτό το εκτεταμένο πρόγραμμα, οι συνδυασμένες μηνιαίες αγορές των τίτλων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα θα ανέλθουν στα 60 δισ. ευρώ.

Ο αρχικός σχεδιασμός είναι να ολοκληρωθεί το πρόγραμμα μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου του 2016, ωστόσο, σε κάθε περίπτωση θα διεξαχθεί μέχρι υπάρξει μια διαρκής προσαρμογή του πληθωρισμού, ώστε να είναι συνεπής με τον στόχο του κάτω, αλλά πλησίον του 2%.

Τον Μάρτιο του 2015, το Ευρωσύστημα θα αρχίσει να αγοράζει τίτλους επενδυτικού βαθμού που εκδίδονται από κυβερνήσεις της Ευρωζώνης του ευρώ στη δευτερογενή αγορά. Το ύψος τους να εξαρτάται από τη συμμετοχή της κάθε κεντρικής τράπεζας στο κεφάλαιο της ΕΚΤ. Ορισμένα πρόσθετα κριτήρια επιλεξιμότητας θα πρέπει να εφαρμόζονται στην περίπτωση των χωρών που βρίσκονται στο πλαίσιο ενός προγράμματος προσαρμογής ΕΕ/ΔΝΤ.

Δεύτερον, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε να αλλάξει την τιμολόγηση των έξι στοχευμένων ενεργειών μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (TLTROs). Κατά συνέπεια, το επιτόκιο που ισχύει για τις μελλοντικές δραστηριότητες TLTROs θα είναι ίσο με το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης του Ευρωσυστήματος, αφαιρώντας έτσι το σημείο του spread ύψους 10 μονάδων βάσης πάνω από το επιτόκιο MRO που εφαρμόστηκε στα δύο πρώτα TLTROs .

Τρίτον, η ΕΚΤ αποφάσισε να διατηρήσει τα βασικά επιτόκια της αμετάβλητα.

Όσον αφορά τις πρόσθετες αγορές περιουσιακών στοιχείων, το Διοικητικό Συμβούλιο θα διατηρεί τον έλεγχο σε όλες τις λειτουργίες του σχεδιασμού του προγράμματος και θα συντονίζει τις αγορές, διασφαλίζοντας έτσι το ενιαίο της νομισματικής πολιτικής του Ευρωσυστήματος. Το Ευρωσύστημα θα κάνει χρήση της αποκεντρωμένης εφαρμογής για την κινητοποίηση πόρων του.

Σύμφωνα με τον Ντράγκι, η σημερινή απόφαση σχετικά με τις συμπληρωματικές αγορές περιουσιακών στοιχείων ελήφθη για την αντιμετώπιση δύο δυσμενών εξελίξεων. Πρώτον, η δυναμική του πληθωρισμού συνέχισε να είναι ασθενέστερη από ό, τι αναμενόταν. Ενώ η απότομη πτώση των τιμών του πετρελαίου τους τελευταίους μήνες παραμένει ο κυρίαρχος παράγοντας που προκαλεί πιέσεις στον πληθωρισμό. Δεύτερον, ενώ τα μέτρα νομισματικής πολιτικής που υιοθετήθηκαν από τον Ιούνιο έως και τον Σεπτέμβριο του περασμένου έτους οδήγησαν σε σημαντική βελτίωση όσον αφορά τις τιμές των χρηματοπιστωτικών αγορών, δεν είχαν τα αναμενόμετα ποσοτικά αποτελέσματα.

Κατά συνέπεια, η επικρατούσα νομισματική πολιτική ήταν ανεπαρκής για να αντιμετωπίσει επαρκώς τους αυξημένους κινδύνους από την υπερβολικά παρατεταμένη περίοδο χαμηλού πληθωρισμού. Έτσι, η υιοθέτηση περαιτέρω μέτρων θα αποτελέσει την εγγύηση για την επίτευξη του στόχου της σταθερότητας των τιμών, δεδομένου ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ έχουν φθάσει κατώτερο όριο τους.

Από τις νέες δράσεις, η ΕΚΤ εκτιμά ότι θα στηριχθεί αποφασιστικά η σταθεροποίηση των μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων προσδοκιών για τον πληθωρισμό. Η σημαντική αύξηση του ισολογισμού της θα διευκολύνει περαιτέρω τις συνθήκες χρηματοδότησης για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Στο σύνολό τους, οι παράγοντες αυτοί θα πρέπει να ενισχύσουν τη ζήτηση, την αύξηση της χρήσης της παραγωγικής ικανότητας και την υποστήριξη της νομισματικής και της πιστωτικής επέκτασης, και με τον τρόπο αυτό θα συμβάλουν στην επιστροφή των ρυθμών πληθωρισμού προς το 2%.

Τι κρύβεται στα ψιλά γράμματα

«Αστερίσκοι» οι οποίοι μπορούν να οδηγήσουν σε εξαίρεση της Ελλάδας από το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, που προβλέπει την παροχή οικονομικής βοήθειας-μαμούθ συνολικού ύψους 1,1 τρισ.ευρώ το δεκαοκτάμηνο από τον Μάρτιο του 2015 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2016, περιλαμβάνονται στα «ψιλά γράμματα» της απόφασης για το λεγόμενο QE (Quantitative Easing).

Παρόλο που ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι είπε ότι δεν υπάρχουν ειδικοί όροι για την Ελλάδα, αλλά κανόνες που ισχύουν για όλους, στο τεχνικό παράρτημα της συμφωνίας οι προϋποθέσεις για την χρηματοδότηση μιας χώρας διευκρινίζονται με απόλυτη σαφήνεια.

Ειδικά για την περίπτωση μιας χώρας που βρίσκεται σε πρόγραμμα, όπως η Ελλάδα δηλαδή, επισημαίνεται ότι η αγορά ομολόγων της στη δευτερογενή αγορά αναστέλεται εφ’ όσον το τρέχον πρόγραμμα χρηματοδοτικής βοήθειας επανεξετάζεται από την Τρόικα.

Με απλά λόγια, για όσο διάστημα κάποιος εκ των εμπλεκομένων (για παράδειγμα η κυβέρνηση της χώρας που βρίσκεται σε πρόγραμμα) ζητά επαναδιαπραγμάτευση, η χρηματοδότηση θα αναστέλεται και θα μπορεί να συνεχιστεί μόνο σε περίπτωση θετικής έκβασης της αξιολόγησης!

*Τίτλοι που δεν έχουν την αξιολόγηση CQS3 θα είναι επιλέξιμοι, για όσο διάστημα το ελάχιστο όριο πιστοληπτικής ικανότητας του ευρωσυστήματος δεν εφαρμόζεται για την καταλληλότητα των εγγυήσεων.
Επιπλέον, στη διάρκεια της επανεξέτασης των προγραμμάτων χρηματοδοτικής βοήθειας για κάποιο κράτος μέλος της Ευρωζώνης τα κριτήρια επιλεξιμότητας θα ανασταλούν και θα αρχίσουν πάλι να ισχύουν μόνο σε περίπτωση θετικής έκβασης της αξιολόγησης (σσ. εννοεί από την Τρόικα στην περίπτωση της Ελλάδας), αναφέρεται στο σημείο 4 του τεχνικού Annex της ΕΚΤ.
Οπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στην αγγλική γλώσσα: «Securities that do not achieve the CQS3 rating will be eligible, as long as the Eurosystem’s minimum credit quality threshold is not applied for the purpose of their collateral eligibility. Moreover, during reviews in the context of financial assistance programmes for a euro area Member State, eligibility would be suspended and would resume only in the event of a positive outcome of the review».

*Οι χώρες που θα μπορούν να συμμετέχουν σ’αυτό το πρόγραμμα θα πρέπει να έχουν την καλύτερη πιστοληπτική αξιολόγηση από έναν ανεξάρτητο οργανισμό τουλάχιστον CQS3 εις ό,τι αφορά τον εκδότη ή τον εγγυητή (δηλαδή την ΕΚΤ) σύμφωνα με το καταστατικό της ΕΚΤ/2011/14, όπως έχει τροποποιηθεί.