Bloomberg: Η συμβολή της Αμφίπολης στην έξοδο από την κρίση – Καθηγητής Ι. Ακαμάτης: Ο επταθάλαμος τάφος της Πέλλας, θυμίζει αυτόν της Αμφίπολης

Με την διαπίστωση πως «όταν οι Έλληνες αρχαιολόγοι ανακάλυψαν δύο γυναικεία αγάλματα να φυλάσσουν έναν τάφο στην Αμφίπολη, στην πραγματικότητα, βρήκαν κάτι περισσότερο από μερικά αρχαία ηλικίας 2.300 ετών», ξεκινά εκτενές άρθρο που φιλοξενεί το πρακτορείο Bloomberg. Το άρθρο επικεντρώνεται τόσο στα εντυπωσιακά ευρήματα της ανασκαφής όσο και στην τεράστια συρρίκνωση των δαπανών σε θέματα πολιτισμού στην χώρα μας, τονίζοντας πως η ιστορία που ξεδιπλώνεται στην Αμφίπολη είναι μια ευκαιρία για την ελληνική οικονομία.«Μετά από έξι χρόνια ύφεσης και “σφιξίματος του ζωναριού”, μια χώρα  που αναδύθηκε από τα ευρήματα  στον τεράστιο κυκλικό τύμβο,  επανέφερε τα θέματα χρηματοδότησης του πολιτισμού στην καθημερινή ατζέντα», αναφέρει το άρθρο και, μεταξύ άλλων, σημειώνει  πως η απάντηση στο ερώτημα «σε ποιον ανήκει ο τάφος;»,  δεν είναι τεράστιας σημασίας για τους αξιωματούχους του υπουργείου πολιτισμού, καθώς «το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης, που ανατροφοδοτείται με σχεδόν καθημερινά δελτία τύπου και φωτογραφίες, επαναφέρει την αρχαιότητα  στο προσκήνιο και δημιουργεί αισιοδοξία για τα ποσά που θα διατίθενται στην αρχαιολογία και τον πολιτισμό.

Σύμφωνα, μάλιστα με την κα Λίνα Μενδώνη, γενική γραμματέα του υπουργείου Πολιτισμού, “δεν έχει σημασία ποιος είναι μέσα στον τάφο. Η Αμφίπολη έχει ήδη νικήσει, καθώς έχει αυτό  το  σημαντικό μνημείο. Η κρίση είχε την επίδρασή της  στον τομέα του πολιτισμού, αλλά ο πολιτισμός, και ιδιαίτερα ο ελληνικός πολιτισμός, πάντα έλκει  το ενδιαφέρον του κόσμου”».

«Η ευρωπαϊκή λιτότητα έχει οδηγήσει σε μείωση των δαπανών για τα πάντα, από εκθέσεις Μουσείων έως και τους φύλακες των χώρων. Στην Ελλάδα, που βρίσκεται και στο επίκεντρο της κρίσης, με εφαρμογή  μέτρων  λιτότητας  προκειμένου να ληφθεί  δάνειο ύψους 240 δισεκατομμυρίων ευρώ,  αξιωματούχοι όπως η κα Μενδώνη υποστηρίζουν τώρα ότι  χρήματα που θα δοθούν για ανακαινίσεις, αναπαλαιώσεις, ανασκαφές  και εκθέσεις θα έχουν αλυσιδωτές θετικές επιδράσεις για την ανάπτυξη, τον τουρισμό και την δημιουργία θέσεων εργασίας» προσθέτει το δημοσίευμα.

Το Bloomberg συνεχίζει αναφέροντας  πως η χρηματοδότηση του υπουργείου Πολιτισμού έχει μειωθεί κατά το ήμισυ από το 2010, και πως η  οικονομική ύφεση οδήγησε και στη μείωση των διαθέσιμων κεφαλαίων από ιδιώτες χορηγούς. «Αξιωματούχοι του υπουργείου Πολιτισμού διεκδικούν τώρα ένα τμήμα των ευρωπαϊκών κονδυλίων που θα διανεμηθούν τα επόμενα έξι χρόνια. Η Ελλάδα έχει ήδη 730 εκατομμύρια ευρώ που διατίθενται για 640 πολιτιστικά έργα από προηγούμενο πρόγραμμα χρηματοδότησης», προσθέτει και συνεχίζει πως σύμφωνα με την κα Μενδώνη: «τα χρήματα για τον πολιτισμό δεν είναι πολυτέλεια, αλλά  αναγκαιότητα, ενώ η επένδυση στον πολιτισμό είναι όχημα για την οικονομία, καθώς δημιουργεί δουλειές και προσελκύει ιδιωτικές επενδύσεις».

 

Το διεθνές πρακτορείο διαπιστώνει πως δεν είναι μόνο η Ελλάδα που περιορίζει τους πόρους προς τον πολιτισμό, καθώς κάτι αντίστοιχο συμβαίνει στη Γαλλία και την Ιταλία. Ωστόσο, αναφέρει πως η γαλλική κυβέρνηση έχει αρχίσει να αναζητά δωρεές για την αποκατάσταση μνημείων όπως το Πάνθεον στο Παρίσι, προσφέροντας για αντάλλαγμα  μια επιγραφή  σε κάποια  πόρτα του κτηρίου, ενώ στη Ρώμη, η ιταλική κυβέρνηση επέλεξε να προσελκύσει εταιρείες και ιδιώτες χορηγούς για τη χρηματοδότηση έργων σε μνημεία  όπως το Κολοσσαίο.  Όσον αφορά αυτή την κατεύθυνση, το άρθρο παρουσιάζει την άποψη του  κ. Επαμεινώνδα Φαρμάκη, προέδρου  της εταιρείας συμβούλων φιλανθρωπίας Elpis, σύμφωνα με τον οποίο αυτό είναι κάτι που πρέπει και εμείς να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε, καθώς όταν υπάρχει λιτότητα η σχεδόν αυτόματη αντίδραση είναι να κοπεί η χρηματοδότηση για τις τέχνες και τον πολιτισμό.

Ο Αντώνης Σαμαράς, ως πρώην υπουργός πολιτισμού, ξέρει πολύ καλά το κόστος που έχει η μείωση του προϋπολογισμού του πολιτισμού, σημειώνει το Bloomberg και προσθέτει πως η Ελλάδα θα πρέπει τώρα να ξεπεράσει την αποστροφή και άρνησή της απέναντι στις χορηγίες προς τον πολιτισμό, που έχουν υπάρξει ωστόσο σημαντική πηγή χρηματοδότησης.

Το πρακτορείο αναφέρεται και στη Στοά του Αττάλου που ξαναχτίστηκε από Αμερικανούς αρχαιολόγους με χρηματοδότηση από την οικογένεια Ροκφέλερ, τη δεκαετία του  ’50, και που είναι τώρα είναι διαθέσιμη για εταιρικές λειτουργίες. Τονίζει, επίσης, πως η εταιρεία πολυτελών υποδημάτων Tod’s χρηματοδοτεί την ανακαίνιση του Κολοσσαίου ενώ  η Bulgari δωρίζει χρήματα για να αποκατασταθούν τα θρυλικά ισπανικά σκαλοπάτια στη Ρώμη. Παραθέτει, μάλιστα,  σχετική άποψη της κας Μενδώνη, σύμφωνα με την οποία δεν υπάρχει αρνητική διάθεση ως προς τις χορηγίες, ωστόσο χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στον τρόπο προβολής του χορηγού.

Και συνεχίζει με τον  Stephen Miller, Ομότιμο Καθηγητή κλασικής αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, Berkeley,  που έχει εργαστεί στον χώρο της Αρχαίας Νεμέας από το 1973, υποστηρικτή της άποψης  ότι πρέπει να επιτρέπεται  σε ιδιωτικές εταιρείες να χορηγούν  αρχαιολογικά μνημεία. Σύμφωνα με τον κ. Miller: «Πολλοί αρχαιολόγοι στο υπουργείο, σε αντίθεση με τους αρχαιολόγους των πανεπιστημίων,  θεωρούν ότι είναι ντροπή να βγάζει κανείς χρήματα από τα αρχαία. Αδυνατούν να καταλάβουν ότι οι μισθοί τους εξαρτώνται από αυτές τις αρχαιότητες και πως οι ίδιοι βγάζουν τα χρήματά τους από τα αρχαία».

 

Όσον αφορά το θέμα αυτό, το άρθρο επανέρχεται σε απόψεις του κ. Φαρμάκη, ο οποίος  εστιάζει στην περίπτωση του Μουσείου της Ακρόπολης όπου η δημιουργία ενός συντονισμένου επιχειρηματικού σχεδίου με πεζοδρόμηση, εστιατόρια και μπαρ έχει εμφανή αποτελέσματα, και προσθέτει  πως «δεν φαίνεται να υπάρχει ένα στρατηγικό πλάνο για την Αμφίπολη. Στην Ιταλία, ήδη θα είχαν μελετήσει τα ενδεχόμενα  σχετικά με τα πιθανά αρχαιολογικά ευρήματα  και κάθε ενδεχόμενο θα είχε συνδεθεί με αντίστοιχο επιχειρηματικό πλάνο».   «Αυτό που λείπει στην Ελλάδα είναι η ελπίδα. Η λιτότητα μοιάζει ατέλειωτη. Στην Αμφίπολη είδαν την ελπίδα για κάτι καινούργιο και άφθαρτο που θα μπορούσε να αναγεννήσει την Ελλάδα», καταλήγει κ. Φαρμάκης. Και με την άποψη αυτή ολοκληρώνεται το άρθρο του διεθνούς πρακτορείου.

Και ενώ, λοιπόν, οι εργασίες στην Αμφίπολη συνεχίζονται, αρχαιολόγοι παραλληλίζουν το εντυπωσιακό ταφικό μνημείο στο λόφο Καστά με τύμβους στην Πέλλα, όπου βρίσκονται μακεδονικοί τάφοι με πολλούς θαλάμους.
Ένας μάλιστα από τους τάφους στην Πέλλα έχει επτά δωμάτια και θολωτή οροφή, ενώ οι υπόλοιποι έχουν μέχρι δυο δωμάτια.Σύμφωνα με τον καθηγητή Ιωάννη Ακαμάτη οι διαφορές και οι ομοιότητες μεταξύ του επταθάλαμου τάφου της Πέλλας και αυτού της Αμφίπολης συνοψίζονται στα εξής: Ο τάφος της Πέλλας είναι μικρότερος από αυτόν της Αμφίπολης (αν και με σημαντικές ταφές) και έχει λαξευθεί στον βράχο, σε αντίθεση με της Αμφίπολης που είναι χτιστός. Επίσης, ο τάφος της Πέλλας έχει πολλές θύρες που οδηγούν σε θαλάμους, ενώ στον τύμβο Καστά μέχρι στιγμής έχει βρεθεί μια θύρα σε κάθε θάλαμο.
Όσο για τις ομοιότητες, είναι ο μακρύς διάδρομος και οι κλίμακες.
Οσον αφορά τον επταθάλαμο τάφο της Πέλλας ο κ. Ακαμάτης δηλώνει στην εφημερίδα ότι «χρησιμοποιήθηκε για τις ταφές μια πολύ σημαντικής οικογένειας από το τέλος του 4ου αιώνα π.Χ. ως τις αρχές του 1ου αιώνα π. Χ.
Η αρχιτεκτονική του εν λόγω τάφου που σχετίζεται με ταφικά μνημεία με θήκες στα τοιχώματα μπορεί να θεωρηθεί αφετηρία της εξέλιξης της χριστιανικής κατακόμβης και βεβαιώνει την αλληλεπίδραση των πολιτισμικών στοιχείων με την έντονη διακίνηση ανθρώπων, προϊόντων και ιδεών στα ελληνιστικά βασίλεια».

Τύμβος Αμφίπολης
Αναπαράσταση βασισμένη στο σκίτσο του ζωγράφου Γεράσιμου Γ. Γερολυμάτου που αναρτήθηκε στο προσωπικό του ιστολόγιο «Περί τέχνης ο λόγος» (peritexnisologos.blogspot.gr)

Αυτή είναι η πύλη προς τον τέταρτο θάλαμο