Καθαρίζει (το θολό τοπίο) ο Τσίπρας – Ρεπορτάζ στο «Κ»

Του Γιάννη Χρηστάκου

Στη διαχείριση της βαριάς και δύσκολης συμφωνίας που ολοκληρώνεται με τους δανειστές προχωρά τάχιστα ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, αναλαμβάνοντας προσωπικά την ευθύνη να παραμερίσει τις ακραίες φωνές και να προχωρήσει στην υλοποίηση του προγράμματος με τις μικρότερες δυνατές απώλειες για την κυβέρνησή του. Θέλει δηλαδή να ξεκαθαρίσει το σημερινό θολό τοπίο, αφενός με μια συμφωνία με τους δανειστές και αφετέρου, επιβάλλοντας εσωκομματικό σιωπητήριο.

Ο Αλέξης Τσίπρας πήρε πάνω του όλη την ευθύνη της διαπραγμάτευσης, μετά τα όσα συνέβησαν στη σύνοδο του eurogroup στη Ρίγα και τώρα που η συμφωνία είναι θέμα ωρών, αναλαμβάνει να την περάσει από την πυρακτωμένη κοινοβουλευτική και κομματική του δύναμη σε ένα ξεκαθάρισμα λογαριασμών.

Η εικόνα που υπάρχει στο Μέγαρο Μαξίμου για την κατάσταση που επικρατεί στο κυβερνών κόμμα είναι πλέον σαφής και αυτό που θα κρίνει τις εξελίξεις θα είναι το εύρος των δεσμεύσεων που θα αναλάβει ο ίδιος με τη συμφωνία που θα κάνει με τους δανειστές. Στο επιτελείο του Αλέξη Τσίπρα, οι στενοί του συνεργάτες συνεχίζουν τον εξαντλητικό διάλογο στα όργανα, αλλά και κατά μόνας σε υπουργούς, κορυφαία στελέχη και επικεφαλής συνιστωσών και τάσεων για να υπάρξει το επιθυμητό αποτέλεσμα.

ΙΣΧΥΟΥΝ ΟΙ ΔΕΣΜΕΥΣΕΙΣ

Ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας έχει εξηγήσει σε όλους ότι οι δικές τους δεσμεύσεις από το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης όχι μόνο δεν εγκαταλείπονται, αλλά θα εφαρμοστούν σε βάθος χρόνου και μόλις η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας το επιτρέψει. Η κριτική που δέχεται ότι αυτά έλεγαν και οι προηγούμενοι και ότι τα μέτρα που θα κληθεί να ψηφίσει η κυβέρνηση είναι αυτά που διαπραγματεύονταν οι Σαμαράς – Βενιζέλος αντικρούεται ήδη, με την επιχειρηματολογία των πρώτων νομοσχεδίων και έπεται συνέχεια με τις προβλέψεις της συμφωνίας για το χρέος, τις μεταρρυθμίσεις και την ανάπτυξη. Ωστόσο, στο Μαξίμου γνωρίζουν καλά ότι θα χρειαστεί τώρα μία τιτάνια προσπάθεια για να κρατηθεί η κυβέρνηση όρθια μετά την πρώτη μεγάλη μάχη και κυρίως να μπουν οι βάσεις για τις μάχες που θα ακολουθήσουν στη συνέχεια, καθώς θα έρχονται προς ψήφιση νομοσχέδια που δεν θα εντάσσονται στο πλαίσιο των μεταρρυθμίσεων αλλά θα έχουν καθαρά φορολογικό χαρακτήρα.

Στη μάχη αυτή θα ηγηθεί ο Αλ. Τσίπρας, γνωρίζοντας ότι εκείνος έχει τώρα το ειδικό βάρος και μία σειρά από προϋποθέσεις για να μην υπάρξει έντονο κύμα άρνησης για να ψηφιστεί η συμφωνία στη Βουλή. Ήδη, στο Μαξίμου ετοιμάζουν την καταγραφή των διαφορών που υπάρχουν στην παρούσα συμφωνία από τα όσα είχαν εφαρμόσει στην κυβέρνησή τους οι Σαμαράς και Βενιζέλος με κεντρικό άξονα τριών σημείων.

ΜΕΙΩΣΗ ΕΠΙΤΟΚΙΩΝ

Στο μνημόνιο υπήρξε σαφής αναφορά ότι οι δανειστές θα συζητούσαν για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους στο τέλος του προγράμματος, κάτι το οποίο θα γινόταν στις αρχές του 2016, όταν δηλαδή θα έληγαν και οι συμβατικές υποχρεώσεις με το ΔΝΤ. Παρά το γεγονός ότι η προηγούμενη κυβέρνηση είχε φτάσει σε συζητήσεις για την «πιστοληπτική γραμμή στήριξης» (ουσιαστικά θα επρόκειτο για μία νέα σύμβαση με τον ESM) αυτή δεν κατέστη δυνατή διότι δεν έκλεισε η 5η αξιολόγηση και το αφήγημα έμεινε στη μέση. Για το χρέος είχαν γίνει προχωρημένες συζητήσεις, όμως αυτές θα άνοιγαν προς το τέλος του 2015. Αυτό επιδιώκει με τη συμφωνία τώρα ο πρωθυπουργός και με πιο σαφή δέσμευση από πλευράς εταίρων για μείωση επιτοκίων και επιμήκυνση. Σε αυτό το σημείο βέβαια , καθίσταται ανίσχυρη η προσπάθεια της Ζωής Κωνσταντοπούλου και της επιτροπής της για το χρέος, αφού ο πρωθυπουργός θα έχει αναγνωρίσει τον τρόπο με τον οποίο θα το αποπληρώσει μέσω της συμφωνίας. Αυτή είναι και η γενεσιουργός αιτία της μάχης Ζωής – Μαξίμου, καθώς η πρόεδρος της Βουλής βλέπει κινήσεις με τις οποίες δεν συμφωνεί.

ΒΑΡΟΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Στα θετικά της ενιαίας συμφωνίας που επιδιώκει ο πρωθυπουργός βρίσκεται και το αναπτυξιακό κομμάτι, το οποίο θα δίνει απαντήσεις για την αναγκαιότητα της υπογραφής της, πέραν της επίλυσης των τεράστιων χρηματοδοτικών αναγκών. Το εργαλείο αυτό θα χρησιμοποιεί και το πακέτο Γιουνκέρ, αλλά και τη ροή από την ΕΚΤ για τη στήριξη της ευρωπαϊκής οικονομίας, χρήματα που όλες οι άλλες χώρες της Ευρώπης ήδη χρησιμοποιούν και μόνο η Ελλάδα δεν έχει πρόσβαση σε αυτά. Αγκάθι κι εδώ είναι οι ιδιωτικοποιήσεις και τα εργασιακά. Τα τελευταία, ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας έχει ξεκαθαρίσει προς πάσα κατεύθυνση ότι δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση να τα βάλει στο τραπέζι. Και απ’ ό,τι φαίνεται στη συμφωνία θα υπάρχει ανοχή. Για τις αποκρατικοποιήσεις θα υπάρξουν αρκετές δυσκολίες, αλλά εκτιμάται ότι πέρα από τις διαμαρτυρίες της ομάδας Λαφαζάνη και άλλων, θα προχωρήσουν με το πλάνο που έχει μπει από την κυβέρνηση για την αυξημένη συμμετοχή του ελληνικού κράτους και την ενίσχυση των εσόδων από αυτές.

Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΣΑΜΑΡΑ

Ένα από τα βασικά επιχειρήματα είναι και η αντιμετώπιση της Νέας Δημοκρατίας που περιμένει το κλείσιμο της αριστερής παρένθεσης για να πανηγυρίσει τη δικαίωση των προεκλογικών της προβλέψεων. Στην περίπτωση που οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ και τα κομματικά στελέχη δεν στηρίξουν τη συμφωνία , που θα είναι καλύτερη, όπως επισημαίνουν στο Μαξίμου, από τα μέτρα Σαμαρά, λόγω σκληρής διαπραγμάτευσης, τότε θα δικαιώσουν όλους αυτούς που περιμένουν να πέσει η πρώτη κυβέρνηση της αριστεράς για να επανέλθουν οι θιασώτες των μνημονίων. Το επιχείρημα αυτό είναι ισχυρό στους κόλπους του ΣΥΡΙΖΑ και από μία πρώτη καταγραφή αντιδράσεων φαίνεται πως λαμβάνεται σοβαρά υπόψη ακόμα και από μέλη συνιστωσών που λένε ότι καλύτερα να μείνει στην κυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ ώστε να υπάρξει τουλάχιστον μέριμνα για τους φτωχούς και να διορθωθεί ό,τι απέμεινε από το κοινωνικό κράτος.

 

Ακονίζουν μαχαίρια οι διαφωνούντες…

Οι εξελίξεις των τελευταίων ωρών και η απόφαση του πρωθυπουργού να πάρει πάνω του τη διπλή μάχη τόσο με τους δανειστές όσο και με τους διαφωνούντες στο κόμμα του, δείχνουν ότι ο Αλ. Τσίπρας πάει τώρα σε μετωπική σύγκρουση με τις πιο ακραίες πτέρυγες του κόμματός του. Οι αντιρρησίες το γνωρίζουν και ακονίζουν τα μαχαίρια τους. Όσοι γνωρίζουν πολύ καλά τις συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ, τη δυναμική τους σε βουλευτές και την Κεντρική Επιτροπή, λένε ότι ο πρωθυπουργός και οι συνεργάτες του θα πρέπει με μαεστρία να περάσουν από τη διακεκαυμένη ζώνη και κάθε λάθος κίνηση μπορεί να αποβεί μοιραία. Παράλληλα, εκτιμούν ότι η συμφωνία θα περάσει τελικά από Κεντρική Επιτροπή και Κοινοβουλευτική Ομάδα, αλλά με απώλειες που σήμερα ακόμα δεν μπορούν να υπολογιστούν. Μία ματιά στη σημερινή κατάσταση είναι αρκετή για να καταλάβει κανείς πώς κινείται ο κυβερνητικός πλέον ΣΥΡΙΖΑ.

ΟΙ ΠΡΟΕΔΡΙΚΟΙ

Η ισχυρή ομάδα της Αριστερής Ενότητας, που περιλαμβάνει τους σκληρούς προεδρικούς, κινείται για τη στήριξη του προγράμματος. Η ομάδα αυτή, όπου βρίσκεται και ο πατέρας του Νίκου Παππά, Στέλιος, μαζί με Ηλιόπουλο, Μπουρνούς, Πουλάκη κ.λπ. πρόσφατα πραγματοποίησε συγκέντρωση και συζήτησε για τις εξελίξεις προσπαθώντας να αντλήσει νέους υποστηρικτές από τη δεξαμενή των ευρωπαϊστών και των πραγματιστών που θέλουν τον ΣΥΡΙΖΑ να υλοποιεί το πρόγραμμά του και να αναδύεται στη μεγάλη δύναμη της κυβερνώσας αριστεράς στην Ελλάδα. Στη σφαίρα του ρεαλισμού κινείται και η «Πλατφόρμα 2010» με βασικό παίκτη τον Δημήτρη Παπαδημούλη, τα τουίτ του οποίου από τις Βρυξέλλες δείχνουν αγωνία για να κλείσει η συμφωνία. Σε τροχιά στήριξης, τουλάχιστον σε αυτή τη φάση, μπαίνουν και οι βουλευτές της Ενωτικής Κίνησης. Αν και έχουν ορισμένες διαφωνίες για το εύρος και τα μέτρα της συμφωνίας, εντούτοις δείχνουν να επιθυμούν πολύ περισσότερο την παραμονή του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία παρά να δίνουν τροφή για τα σενάρια της αριστερής παρένθεσης. Στο κάδρο εκείνων που βλέπουν συμφωνία και συνέχεια τοποθετείται και η ομάδα των «53», γνωστοί προεδρικοί και αυτοί με διευρυμένη σήμερα βάση συνομιλητών. Πρόσφατα υπήρξε και εκδήλωση στο Γκάζι για τον ΣΥΡΙΖΑ και την κυβέρνηση με χρήσιμα συμπεράσματα και έναρξη διαλόγου και με άλλες ομάδες του κυβερνώντος κόμματος. Όλοι οι παραπάνω αποτελούν την εμπροσθοφυλακή του Αλέξη Τσίπρα και αναμένεται να στηρίξουν στο τέλος ανεξάρτητα από τη σκληρή κριτική που θα ασκήσουν στην ηγεσία, όχι τόσο για τις επιλογές στη διαπραγμάτευση όσο για τα κεντρικά πρόσωπα που κλήθηκαν να τη χειριστούν. Τη μεγαλύτερη κριτική αναμένεται να την ακούσει ο Τσίπρας για την επιλογή των Βαρουφάκη, Μάρδα και Πανούση, που έχουν μπει στο στόχαστρο των περισσοτέρων και είναι πια κοινό μυστικό ότι η κριτική θα προχωρήσει ακόμα και σε φωνές για αντικατάστασή τους.

Ο ΛΑΦΑΖΑΝΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΛΛΟΙ

Από κει και κάτω περιγράφεται η μεγάλη δυσκολία για τον Αλέξη Τσίπρα, καθώς η αντίδραση ξεκινά από το «αριστερό ρεύμα» του Παν. Λαφαζάνη και φτάνει ως τα βάθη των ΔΕΑ, ΚΟΕ, του Κόκκινου Δικτύου. Σήμερα, μετά τη μεγάλη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές, σχεδόν όλες οι τάσεις εκπροσωπούνται στη Βουλή και κάνει την αριθμητική στο Μαξίμου πιο δύσκολη. Στελέχη που γνωρίζουν τις απόψεις του Παν. Λαφαζάνη, εκτιμούν ότι δεν θα δημιουργήσει πρόβλημα στη συνοχή της κυβέρνησης και το ίδιο πιστεύουν ότι θα πράξουν και όσοι σήμερα είναι υπουργοί. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο και με τα μέλη της «αριστερής πλατφόρμας». Βουλευτές και βουλευτίνες που ανήκουν σε αυτές τις ομάδες λένε στους κομματικούς τους φίλους ότι εάν η συμφωνία περιλαμβάνει αυτά που εμφανίζονται καθημερινά στα Μέσα Ενημέρωσης τότε δεν έχουν καμία πρόθεση να ψηφίσουν. Αρκετοί είναι σήμερα και οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ που δεν έχουν… πλανευθεί από τη βουλευτική ιδιότητα και δεν έχουν κανένα πρόβλημα , όπως λένε, να επιστρέψουν στα σπίτια τους.

Η ΝΕΑ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ

Έντονος προβληματισμός υπάρχει , πέραν της συμφωνίας, και για τη φυσιογνωμία του ΣΥΡΙΖΑ την επόμενη μέρα. Βουλευτές και στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ βλέπουν πίσω από τη συμφωνία μία προσπάθεια να ενταχθεί το κόμμα τους σε πιο συστημικά καλούπια, να καταλάβει τον χώρο της λεγόμενης κεντροαριστεράς και να γίνει εν τέλει ένα νέο ΠΑΣΟΚ και μάλιστα με πολλά στελέχη από το πρώην μεγάλο κόμμα που ίδρυσε ο Ανδρέας Παπανδρέου. Ο Αλέξης Τσίπρας, λοιπόν, θα παλέψει στα όργανα του κόμματός του με ανοικτές διαδικασίες και δεν αποκλείεται, εάν επιβεβαιωθεί ότι οι απώλειες θα είναι περιορισμένες, να στηθεί και κάλπη για την έγκρισή της προτού πάει στη Βουλή ώστε και οι βουλευτές να έχουν το «πράσινο φως» και το έναυσμα να προχωρήσουν παρακάτω.