Ιατρικός τουρισμός – Λίγο κρασί, λίγο θάλασσα και τον γιατρό!

Της Χριστίνας Σεμερτζάκη

Στη χώρα μας ο τουρισμός είναι συνδεδεμένος με το τρίπτυχο ήλιος – ξάπλα – θάλασσα. Παρόλα αυτά η Ελλάδα έχει να προσφέρει πολλά περισσότερα στην τουριστική βιομηχανία πέρα από το μουσακά, το τζατζίκι και τις παραλίες της. Τα τελευταία χρόνια γνωρίζουν εξαιρετική άνοδο οι εναλλακτικές μορφές τουρισμού και ιδιαιτέρως ο ιατρικός. Η χώρα μας διαρκώς αυξάνει τη φήμη της σχετικά με τα άρτια νοσοκομεία και το καταρτισμένο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό που διαθέτει. Όλο και περισσότεροι είναι ως εκ τούτου οι ασθενείς που έρχονται στη χώρα μας για να βρουν την κατάλληλη θεραπεία, να υποβληθούν σε κάποια αισθητική, οδοντιατρική, ορθοπεδική και σε ένα σωρό άλλες επεμβάσεις. Μόλις οργανωθεί ακόμα καλύτερα ο κυβερνητικός σχεδιασμός, το συγκεκριμένο είδος τουρισμό αναμένεται να αποφέρει πάνω από 2 δις ευρώ μέσα στην επόμενη δεκαετία.

Ο ιατρικός τουρισμός είναι μια νέα συνεχώς αναπτυσσόμενη οικονομική δραστηριότητα παγκοσμίως. Αφορά στη μετακίνηση εκτός και εντός συνόρων ανθρώπων με προβλήματα υγείας που επιζητούν να τους παραχθεί ιατρική φροντίδα με στόχο την πρόληψη, διάγνωση και διατήρηση της υγείας τους.

Η χώρα μας έχοντας στη διάθεσή της το υπέροχο μεσογειακό περιβάλλον, τον φυσικό πλούτο, το ήπιο κλίμα και κυρίως το αναγνωρισμένο παγκοσμίως ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό μπορεί πραγματικά να σταθεί ανταγωνιστικά και να καταξιωθεί στο χώρο του ιατρικού τουρισμού. Ήδη έχουν γίνει σημαντικά βήματα κυρίως από την ιδιωτική πρωτοβουλία στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη αλλά και στην Κρήτη και τη Ρόδο, όπου αξιόλογα ιατρικά κέντρα παρέχουν υψηλού επιπέδου ιατρική φροντίδα σε ιατρικούς επισκέπτες από όλον τον κόσμο.

ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ ΤΟΥ «ΑΧΕΠΑ»

Το Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης «ΑΧΕΠΑ» (Αμερικανικός Ελληνικός Εκπαιδευτικός Προοδευτικός Σύνδεσμος) πρωτοπορεί στον ιατρικό τουρισμό στον δημόσιο τομέα. Πάντοτε διαθέτοντας διεθνώς αναγνωρισμένες πανεπιστημιακές κλινικές, ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό με υψηλό επιστημονικό επίπεδο και άριστη τεχνογνωσία κάνει σημαντικά βήματα στον ιατρικό τουρισμό τα τελευταία χρόνια. Το διοικητικό συμβούλιο του νοσοκομείου ενέκρινε τη συμμετοχή του «ΑΧΕΠΑ» στο πρόγραμμα Medical Tourism in Greece (Ιατρικός τουρισμός στην Ελλάδα) του NHS Family Choice (Εθνικό Σύστημα Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου, Οικογενειακή Επιλογή) αποσκοπώντας στην ευρύτερη ενημέρωση των Άγγλων πολιτών για τη δυνατότητα νοσηλείας στο νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης. Το «ΑΧΕΠΑ» συμμετέχει στο πρόγραμμα με τις παρακάτω κλινικές: Α’ Παθολογική με το τμήμα Τεχνητού Νεφρού, την Α’ Καρδιολογική, τη Β’ Παιδιατρική με το παιδοογκολογικό τμήμα, την Α’ Νευροχειρουργική, την Καρδιοθωρακοχειρουργική, την Α’ Ωτορινολαρυγγική, την Α’ Οφθαλμολογική και τη Β’ Νευρολογική κλινική. Παρέχεται επίσης η δυνατότητα στους ασθενείς να επιλέξουν κατάλυμα μέσα από μια σειρά επωνύμων πεντάστερων ξενοδοχείων της Θεσσαλονίκης, που προχώρησαν σε πακέτα προσφορών σε προνομιακές τιμές έπειτα από συνεννόηση με το «ΑΧΕΠΑ». Παράλληλα, προσφέρεται δωρεάν μεταφορά από και προς το νοσοκομείο αλλά και μία σειρά επιπλέον παροχών για τους τουρίστες υγείας. Η συνεργασία του νοσοκομείου με το δήμο είναι δεδομένη και τα οφέλη που θα προκύψουν για την εμπορική δραστηριότητα της πόλης είναι σημαντικά. Για την πρωτοπόρα δραστηριότητα του Γενικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης ενημερώνονται καθημερινά οι Έλληνες παγκοσμίως μέσω της ιστοσελίδας του Συμβουλίου του Απόδημου Ελληνισμού. Στον ιστότοπο του «ΑΧΕΠΑ» – www.ahepahosp.gr οι ενδιαφερόμενοι ιατρικοί επισκέπτες μπορούν να υποβάλουν τυχόν ερωτήσεις που έχουν αλλά και να βρουν όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για τα καταλύματα και τις ιατρικές υπηρεσίες που παρέχει το νοσοκομείο.

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ ΤΑ ΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΟΙ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ

Η χώρα μας είναι σύμφωνα με την έκθεση της συμβουλευτικής επιχείρησης McKinsey and Company το τρίτο αναδυόμενο αναπτυξιακό αστέρι στον τομέα του τουρισμού. Τον Σεπτέμβρη του 2013 οι υπουργοί Τουρισμού και Υγείας προχώρησαν σε αναγκαία νομοθετική ρύθμιση για το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας του Ιατρικού Τουρισμού. Το νέο θεσμικό καθεστώς αποτελεί τη βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη αυτού του είδους τουρισμού. Πρέπει όμως να συνοδευτεί από μια σειρά επιπρόσθετων μέτρων και ρυθμίσεων. Ο ιατρικός τουρίστας δεν είναι τουρίστας που εκτάκτως θα χρειαστεί κάποια μορφή περίθαλψης στην Ελλάδα. Ούτε ο τουρίστας υγείας που θα συνοδεύσει τις διακοπές του με υπηρεσίες ευεξίας όπως θερμά λουτρά ή θαλασσοθεραπείες. Ο ιατρικός τουρίστας είναι κάποιος με χρόνιο πρόβλημα υγείας, χρόνια νόσο, όπως επί παραδείγματι ο καρκινοπαθής ή ο νεφροπαθής, ή κάποιος ασθενής που αναζητά μετανοσοκομειακή φροντίδα σε κέντρα αποκατάστασης. Αντίστοιχα, ιατρικοί τουρίστες είναι και εκείνοι οι ασθενείς που θέλουν να πραγματοποιήσουν μία ιατρική – θεραπευτική πράξη, όπως λόγου χάρη εξωσωματική γονιμοποίηση, οφθαλμολογικές ή οδοντιατρικές επεμβάσεις σε χώρες που προσφέρουν υψηλής ποιότητας παροχές υγείας αλλά σε καλές τιμές. Η χώρα μας έχει κάνει ήδη κάποια βήματα προκειμένου να προσελκύσει ιατρικούς τουρίστες.

ΣΤΟΧΟΣ Η ΠΡΟΣΕΛΚΥΣΗ 400.000 ΑΣΘΕΝΩΝ

Ο Ιατρικός Τουρισμός όμως είναι ιδιαίτερα σύνθετος επειδή εμπλέκονται σε αυτόν μονάδες υγείας, ξενοδοχεία, ασφαλιστικοί οργανισμοί, διεθνείς φορείς πιστοποίησης, εξειδικευμένοι τουριστικοί πράκτορες, νομικές υπηρεσίες και κυβερνητικοί φορείς. Σύμφωνα με μελέτες που διεξήγαγαν Πανεπιστημιακά ιδρύματα της χώρας μας σε συνεργασία με το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο αλλά και το Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών Υγείας, η Ελλάδα είναι σε θέση να προσελκύσει περί τους 100.000 ασθενείς μέσα στα επόμενα δύο τρία χρόνια και 400.000 ασθενείς σε μία δεκαετία από σήμερα. Αυτοί προέρχονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τη Ρωσία, τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή, τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής (ΗΠΑ) και την Κίνα. Σύμφωνα με δηλώσεις του καθηγητή της ιατρικής σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και διευθυντή του Κέντρου Μελετών Υπηρεσιών Υγείας, κ. Γιάννη Τούντα, βασικό μέλημα όσων εμπλέκονται με τον ιατρικό τουρισμό είναι η δημιουργία της Ένωσης Παρόχων Ιατρικού Τουρισμού με τη μορφή μη κερδοσκοπικού σωματείου και η συγκρότηση Εθνικού Συμβουλίου Ιατρικού Τουρισμού με τη συμμετοχή εκπροσώπων τόσο του υπουργείου Υγείας όσο και του υπουργείου Τουρισμού, όπως επίσης και του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου και όλων των εμπλεκομένων κοινωνικών εταίρων. Το άμεσο οικονομικό όφελος για τη χώρα είναι ιδιαιτέρως σημαντικό. Ταυτόχρονα, θα δημιουργηθούν μεγάλα αναπτυξιακά οφέλη καθώς θα δημιουργηθούν χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας.

ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ

Ένας τομέας που αναμένεται να προσελκύσει το διεθνές ενδιαφέρον μέσα στην ερχόμενη πενταετία είναι τα προβλήματα γονιμότητας. Σύμφωνα με διεθνή έρευνα, τα θέματα που σχετίζονται με την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή πρόκειται να προκαλέσουν το 40% των ταξιδιών που θα γίνουν στην Ελλάδα. Στην εν λόγω έρευνα καταγράφηκαν οι απόψεις 280 κλινικών και νοσοκομείων που παρέχουν υπηρεσίες σε 60 χώρες για την επόμενη πενταετία. Το 55% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι αναμένεται στην Ελλάδα μεγάλη αύξηση ταξιδιών για ιατρικό τουρισμό εκ των οποίων το 40% αφορούν την αντιμετώπιση της υπογονιμότητας. Στο Fertility Show (Έκθεση Γονιμότητας) που πραγματοποιήθηκε στο Λονδίνο το 2014, μία εκ των μεγαλυτέρων παγκοσμίως Εκθέσεων για τη γονιμότητα, αποδείχθηκε ότι οι ξένοι δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη χώρα μας καθώς το κόστος είναι χαμηλό αλλά και τα αποτελέσματα είναι τα καλύτερα. Ο χειρούργος – γυναικολόγος αναπαραγωγής, κ. Ηλίας Τσάκος δήλωσε μετά το πέρας του Fertility Show, πως οι ασθενείς στο εξωτερικό γνωρίζουν ότι στην Ελλάδα επιτυγχάνονται τα καλύτερα αποτελέσματα. Αυτός είναι και ο πρώτος λόγος που δείχνουν αυξημένο ενδιαφέρον για τη χώρα μας. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι στην Ελλάδα έχουν προσωπική επαφή με τον γιατρο και ο τρίτος και τελευταίος λόγος είναι φυσικά το κόστος, το οποίο είναι ιδιαιτέρως χαμηλό σε σχέση με το αντίστοιχο κόστος στη Βρετανία ή την Αμερική. Αξίζει να σημειώσουμε ότι στην Ελλάδα το κόστος για τη υποβοηθούμενη αναπαραγωγή ανέρχεται στα 2.000 ευρώ και είναι το μισό απ’ ότι στην Βρετανία και το ένα δέκατο του κόστους στην Αμερική. Ο κ. Τσάκος επεσήμανε ότι η Ελλάδα έχει εξαιρετικό και αναγνωρισμένο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό και μπορεί να σταθεί ανταγωνιστικά στον ιατρικό τουρισμό, θέτοντας νέους στρατηγικούς και αναπτυξιακούς στόχους.

«ΕΧΟΥΜΕ ΦΘΗΝΟΤΕΡΕΣ ΑΛΛΑ ΚΑΛΕΣ ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΠΑΡΟΧΕΣ ΥΓΕΙΑΣ»

Ο Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων έχει εντάξει τον κλάδο του ιατρικού τουρισμού μέσα στα προϊόντα προς ανάπτυξη για την αύξηση των εσόδων της χώρας σύμφωνα με το στρατηγικό σχέδιο με ορίζοντα το έτος 2021. Σύμφωνα με τον κ. Τούντα «η Ελλάδα σε βάθος δεκαετίας θα αντλήσει από τον ιατρικό τουρισμό περί τα 2 δισεκατομμύρια ευρώ». Στο ίδιο πνεύμα κινείται και ο καθηγητής Ορθοπεδικής του Πανεπιστημίου Αθηνών και διευθυντής της Α’ Ορθοπεδικής Κλινικής στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «Αττικόν», κ. Παναγιώτης Παπαγγελόπουλος, ο οποίος σε δηλώσεις του τονίζει ότι η Ελλάδα έχει ικανό ιατρικό δυναμικό, άρτια υλικοτεχνική υποδομή και ανταγωνιστικές τιμές για την προσέλκυση ασθενών από το εξωτερικό, που θα συνδυάσουν τη θεραπεία και την αποθεραπεία τους με τις διακοπές τους στη χώρα μας. Ένας ασθενής με κακοήθη όγκο του μηρού δαπάνησε για την περίοδο 2002 – 2010 πάνω από 250.000 ευρώ σε επεμβάσεις στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο ενώ στη χώρα μας οι ίδιες χειρουργικές επεμβάσεις θα του κόστιζαν μόλις 35.000 ευρώ. Αξίζει λοιπόν να προβάλουμε διεθνώς τις φθηνές αλλά καλές ποιοτικά παροχές υγείας σε συνδυασμό με πακέτα διακοπών. Το κόστος μιας ολοκληρωμένης θεραπείας που περιλαμβάνει χειρουργική θεραπεία, ακτινοθεραπεία, χημειοθεραπεία και αποκατάσταση στις ΗΠΑ κυμαίνεται μεταξύ 600.000 και 900.000 ευρώ για έναν ασθενή. Στην Ελλάδα με το ίδιο ποσό αντιμετωπίζονται με τις ίδιες παθήσεις 15 με 20 ασθενείς! Όπως έχει δηλώσει ο κ. Παπαγγελόπουλος η Ελλάδα με το εξαίρετο κλίμα, την ιστορία της, τα τουριστικά της θέρετρα και φυσικά τα εξειδικευμένα ιατρικά της κέντρα θα μπορούσε να αποτελέσει πόλο έλξης για ασθενείς της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, της Μέσης Ανατολής και των αραβικών χωρών, που σήμερα καταφεύγουν στις ΗΠΑ για θεραπεία ή σε άλλα κέντρα της Ευρώπης ξοδεύοντας πολύ περισσότερα χρήματα. Αξίζει να σημειώσουμε ότι στη χώρα μας το κύριο κόστος αφορά στα εισαγόμενα εξειδικευμένα υλικά και όχι στα νοσήλια ή τις υπηρεσίες υγείας. Επιπλέον στην αύξηση των τουριστών υγείας μπορεί να συντελέσει και το γεγονός ότι οι ιατρικές αμοιβές είναι ιδιαιτέρως χαμηλές σε σύγκριση με άλλες χώρες της Ευρώπης ή τις ΗΠΑ.

ΚΟΡΥΦΑΙΟΙ ΣΤΗΝ ΠΛΑΣΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ

Στον τομέα της πλαστικής χειρουργικής η Ελλάδα κρατάει ακόμα τα σκήπτρα στην Ευρώπη. Το 2011 έγιναν περί τις 142.000 πλαστικές επεμβάσεις, όπως λιποαναρρόφηση, βλεφαροπλαστική, αυξητική στήθους, ρινοπλαστική, λίφτινγκ και ενέσεις Μπότοξ. Σε παγκόσμιο επίπεδο η Ελλάδα είναι δεύτερη σε πλαστικές επεμβάσεις, πίσω μόνο από τη Νότια Κορέα. Ακολουθούν η Ιταλία, οι ΗΠΑ, η Κολομβία, η Ταϊβάν, η Ιαπωνία, η Βραζιλία, η Γαλλία και το Μεξικό. Είναι αυτονόητο ότι αυτού του είδους οι επεμβάσεις γίνονται σαφώς με χαμηλότερο κόστος στη χώρα μας και ως εκ τούτου προσελκύουν έντονα ενδιαφέρον από το εξωτερικό. Το υψηλό επίπεδο των πλαστικών χειρουργών και οι ανταγωνιστικές τιμές φέρνουν κάθε χρόνο εκατοντάδες τουρίστες στη χώρα μας ενώ το Ηράκλειο, τα Χανιά και η Ρόδος εισέρχονται δυναμικά στο χώρο του ιατρικού τουρισμού με τρία κέντρα πλαστικής χειρουργικής. Σύμφωνα με γνωστούς πλαστικούς χειρουργούς, η χώρα που τροφοδοτεί σταθερά τα ελληνικά νοσοκομεία είναι η Βρετανία. Αξιοσημείωτη παρόλα αυτά είναι και η προσέλευση από το Ιράκ και το Ιράν αλλά και από τη Ρωσία. Σταθερά ανοδικές τάσεις έχουμε και από τις ΗΠΑ, την Αυστραλία αλλά και από χώρες της Αφρικής. Υπολογίζεται δε ότι ο ετήσιος τζίρος από τις διακοπές για τις αισθητικές επεμβάσεις πρόκειται να ξεπεράσει τα 12 δισεκατομμύρια ευρώ παγκοσμίως μέσα στην επόμενη τετραετία. Ωστόσο, σήμερα τονίζεται η ανάγκη δημιουργίας ενός οργανωμένου πλαισίου για τον ιατρικό τουρισμό ώστε η Ελλάδα να παίξει ένα σημαντικό ρόλο και στον τομέα του λίφτινγκ. Ο επικεφαλής του Τμήματος Πλαστικής Χειρουργικής στο «Ιατρικό Κέντρο», κ. Ιωάννης Λύρας δήλωσε ότι περί το 3% των επεμβάσεων πλαστικής χειρουργικής που κάνει σε μηνιαία βάση γίνεται σε αλλοδαπούς. Στην Ελλάδα μέχρι στιγμής χαράσσουν την πορεία του τουρισμού για τις πλαστικές επεμβάσεις αποκλειστικά οι ιδιώτες γιατροί. Εκείνοι επενδύουν στο όνομα, τη φήμη τους και την προσωπική τους πελατεία ώστε να κατορθώσουν να προσελκύσουν το ρεύμα του ιατρικού τουρισμού.