Η Πόλη προδόθηκε από τους Δυτικούς – Οι τραγικές ομοιότητες με το σήμερα

Γράφει η Μαρία Σπαντιδάκη

«῏Ω πόλις, πόλις, πόλεων πασών κεφαλή! Ω πόλις, κέντρον τον τεσσάρων του κόσμου μερών! Ω πόλις,πόλις Χριστιανών καύχημα…που σου το κάλλος,παράδεισε;» θρηνεί ο ιστορικός Δούκας, την άλωση της Θεοφύλακτης Πόλης.

«Πήραν την Πόλιν Πήραν την» θρηνεί και η Λαϊκή Μούσα.

«Σώπασε κυρά Δέσποινα μη κλαις και μη δακρύζης πάλι με χρόνια με καιρούς πάλι δικά μας θάναι», παρηγορείται ο Ελληνισμός για τη συμφορά, στο πέρασμα των χρόνων.

 

562 χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από τη μέρα εκείνη που σήμανε την τυπική πτώση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, την απαρχή της Οθωμανικής και την έναρξη της Αναγέννησης, που η Ελλάδα δεν γνώρισε.

Τραγική αλήθεια είναι, πως η Πόλη ,«Η ελπίς και χαρά πάντων των Ελλήνων», τον καιρό της άλωσης… παράδεισος, δεν ήταν. Το κάλλος της είχε χαθεί μέσα στις έριδες, την κακοδιαχείριση, το θρησκευτικό φανατισμό και τις έξωθεν πιέσεις. Σκιά του ένδοξου παρελθόντος της, ήταν πρωτεύουσα μιας μόνον κατ΄ ευφημισμόν αυτοκρατορίας, με ελάχιστες κτήσεις και γύρω της, εχθρούς που περίμεναν…

Εχθρούς όμως είχε και μέσα, που επιτάχυναν την προδιαγεγραμμένη από την ήττα του Μαντζικέρτ, πτώση της. Από τότε σιγά αλλά σταθερά, η Αυτοκρατορία που αδυνατούσε πλέον να ελέγξει τις Ανατολικές επαρχίες της και να ανανεώνει τον στρατό της, έβαινε προς το τέλος, χάνοντας τη μία μετά την άλλη τις κτήσεις της από την επέκταση των Τούρκων, τις συμφωνίες με επικίνδυνους… μισθοφόρους και τις παραχωρήσεις εδαφών προκειμένου να βρει συμμάχους.

ΑΝΙΣΟΣ Ο ΑΓΩΝΑΣ

Όμως πριν οι εξ Ανατολών εχθροί περάσουν στην Ευρώπη και σφίξουν τον κλοιό γύρω της, είχε πάει η … Ευρώπη εκεί. Πολλοί την ήθελαν και την πολιόρκησαν. Εκείνοι όμως που την κατέστρεψαν και για 57χρόνια πριν την επανάκτησή της το 1261, την λυμαίνονταν, ήταν οι Ευρωπαίοι Λατίνοι Σταυροφόροι, που για τους Αγίους τόπους πήγαιναν, αλλά είπαν να κάνουν και μια παράκαμψη για μια καλή… «αρπαχτή», εκμεταλλευόμενοι τις αυτοκρατορικές διαμάχες. Από τη λεηλασία τους, η Πόλις δεν συνήλθε ποτέ. Και η «συγγνώμη» του Πάπα στους Έλληνες μετά από… χίλια χρόνια, περισσότερο με πολιτικό ελιγμό και πικρή ειρωνεία έμοιαζε…

Η Δύση είναι εκείνη που έδωσε το καθοριστικό χτύπημα στην Πόλη. Και το 1204 που την κατέσφαξε και την λεηλάτησε και το 1453 που την άφησε μόνη με μόλις… 5 πλοία βοήθεια και υποσχέσεις που δεν υλοποίησε, παρά τους σκληρότατους όρους. Κάτι θυμίζει αυτό…

Ο Μωάμεθ Β΄με 150.000 στρατό και άλλους τόσους ατάκτους, υπηρέτες και κάθε λογής πλιατσικολόγους, έφτασε από την Αδριανούπολη στα τείχη της Κωνσταντινούπολης 5 Απριλίου 1453 και ζήτησε την παράδοση της. Ο Αυτοκράτορας αρνήθηκε και η πολιορκία άρχισε.

Η Κωνσταντινούπολη των 50.000 κατοίκων, απέναντι στον στρατό του Σουλτάνου και στις 14 πυροβολαρχίες του, που χτυπούσαν τα κακοσυντηρημένα τείχη, είχε μόλις 7.673 υπερασπιστές. (4.973 Έλληνες, 2.000 μισθοφόρους και τον Γενουάτη της Χίου Ιουστινιάνη με τους 700 του).

ΟΙ ΠΛΟΥΣΙΟΙ ΔΕΝ ΒΟΗΘΗΣΑΝ

Παρά τις διαμάχες «Ενωτικών» και «Ανθενωτικών» και την άρνηση των πλουσίων να βοηθήσουν τον Αυτοκράτορα στην ενίσχυση της Άμυνας –λέγοντας του ξεδιάντροπα, ότι είναι… δικό του πρόβλημα– η Πόλις αμυνόταν.

Αν αυτοί οι άθλιοι αντί να θάβουν τα λεφτά τους, βοηθούσαν, η Πόλις ίσως να είχε σωθεί. Αν π.χ. ο Αυτοκράτορας είχε να πληρώσει τον Ουρβανό, που πρώτα σε κείνον πήγε να δώσει τις υπηρεσίες του, εκείνος δεν θα πήγαινε στον Μωάμεθ να του κατασκευάσει το τελειότερο όπλο της εποχής, την «μπομπάρδα» των 9 μέτρων και 19 τόνων, που έριξε το Τείχος. Ακόμα και ο ίδιος ο Μωάμεθ τους αποδοκίμασε για τη στάση τους προς τον Αυτοκράτορα και αφού έδωσε τα παιδάκια τους στους στρατιώτες του να… καλοπεράσουν, τους πήγε στην Αδριανούπολη και τους εξόντωσε δια… ανασκολοπισμού.

Το τέλος ερχόταν, με το«πικρό ποτήρι» στους κατατρομαγμένους κατοίκους, στους υπερασπιστές της και στον τελευταίο Έλληνα Αυτοκράτορα, τον τραγικό Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, που αρνούμενος τις προσφορές του Σουλτάνου, για ασφαλή επιστροφή του στον Μυστρά, έμεινε εκεί και πέθανε πολεμώντας, σώζοντας με τη θυσία του –όχι την Πόλη– αλλά την τιμή και την αξιοπρέπεια τη δική του και των όσων αντιπροσώπευε. «Εκομίσατο τον του μαρτυρίου στέφανον μή θελήσας προδούναι τοις ανόμοις τά βασίλεια, μήτε θελήσας τον κίνδυνον διαφυγείν, δυνατού όντος».

Πολεμούσε μέχρι που έμεινε μόνος και με σπαθί σπασμένο. «Ουκ έστι τις των Χριστιανών του λαβείν την κεφαλήν μου απ’ εμού;», ήταν η τελευταία φράση του πριν χτυπηθεί και πέσει στην Πύλη του Αγίου Ρωμανού.

55 ΜΕΡΕΣ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑΣ

29 Μαϊου 1453, η Βασιλίδα Πόλις είχε πλέον χαθεί. 192 χρόνια από την ανάκτησή της το 1261, προσπαθούσε να σταθεί στα πόδια της, όμως η πίεση των Τούρκων, οι έριδες, η ανεπάρκεια κάποιων αυτοκρατόρων και η διείσδυση των Δυτικών, είχαν προδιαγράψει την τραγική της μοίρα. Γιατί δεν ήταν μόνο η σφαγή και αρπαγή του 1204, ήταν που η οικονομική διείσδυση της Δύσης, δεν άφηνε τους Έλληνες Βυζαντινούς να ορθοποδήσουν.

Παράδειγμα, οι ευνοημένοι από το 1.261 Γενουάτες, που ο Μιχαήλ Η΄Παλαιολόγος τους είχε παραχωρήσει τον «Γαλατά» και αυτονομία. Όχι μόνο κράτησαν ουδετερότητα στις μέρες της πολιορκίας, αλλά έκαναν και εμπόριο με τους πολιορκητές. Μέχρι και λάδι για τα κανόνια, τους προμήθευαν. Γι αυτό άλλωστε δεν…. είδαν τίποτα όταν ο Μωάμεθ περνούσε με δίολκο από τη συνοικία τους τα καράβια του στον Κεράτιο. Δεν… είδαν, αλλά πρόδωσαν τη σχεδιαζόμενη από τους Βυζαντινούς πυρπόλησή τους…

29 Μαΐου 1453 η πρωτεύουσα Πόλις των 1123 χρόνων της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, μετά 55 ημέρες πολιορκίας, ήταν πια παρελθόν και με μια οδυνηρή για τον Ελληνισμό συνέχεια…