Ελληνικός εξαιρετισμός

Του Μπάμπη Γριμπάμπη*

Η κλεψύδρα του χρόνου τελειώνει και σε λίγες μέρες θα φανεί αν θα υπογραφεί η συμφωνία με τους δανειστές, η οποία θα περιέχει σκληρά μέτρα, αλλά θα είναι προτιμότερη από την εναλλακτική πρόταση της δραχμής και της χρεωκοπίας. Δυστυχώς χάθηκε πολύτιμος χρόνος, ο λογαριασμός που θα πληρώσουμε αυξάνεται καθημερινά, ενώ  διαψεύστηκαν οι υπερφίαλες φιλοδοξίες του ΣΥΡΙΖΑ για αλλαγή της Ευρώπης, για πολιτική λύση, για πλήρη εφαρμογή του προγράμματος της Θεσσαλονίκης και άλλες φαντασιακές προεκλογικές μεγαλοστομίες.

Ας ελπίσουμε ότι θα επικρατήσει το καλό σενάριο και θα αποφύγει η χώρα την επώδυνη περιπέτεια της χρεωκοπίας. Όμως και σε αυτή την περίπτωση, η υπογραφή της συμφωνίας, θα είναι μεν ένα σημαντικό γεγονός, αλλά θα είναι μόνο η αρχή μιας τιτάνιας προσπάθειας που θα πρέπει να αναλάβει η χώρα, για να ξεπεράσει τα δομικά της προβλήματα και να γίνει μια κανονική χώρα.

Μετά την υπογραφή της συμφωνίας και την σχεδόν βέβαιη αλλαγή του πολιτικού σκηνικού, η όποια κυβέρνηση προκύψει, θα έχει ένα τεράστιο και ιστορικό χρέος να επιτελέσει. Πρώτον, θα πρέπει να πετύχει τη ρύθμιση του δυσθεώρητου εθνικού χρέους, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο [επέκταση της αποπληρωμής, μείωση των επιτοκίων κ.λ.π.]. Δεύτερον, θα πρέπει να καταρτίσει ένα νέο και αξιόπιστο παραγωγικό μοντέλο και να πετύχει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Τρίτον, να δημιουργήσει ένα σύγχρονο και αποτελεσματικό κράτος και να φτιάξει μια υπεύθυνη κοινωνία των πολιτών. Τέταρτον, να επιχειρήσει μία πολιτική και πολιτιστική επανάσταση, για την αλλαγή της νοοτροπίας και κουλτούρας του ελληνικού λαού και τη μετεξέλιξη της χώρας σε μια κανονική νεωτερική κοινωνία.

Από τους παραπάνω τέσσερις βασικούς στόχους, ο πιο σημαντικός είναι ο τέταρτος, δηλαδή η πολιτική και πολιτιστική επανάσταση. Γιατί ακόμη και αν μας χαριστεί το χρέος και πετύχουμε μια μεγάλη ανάπτυξη, με τη σημερινή νοοτροπία και κουλτούρα, σε λίγα χρόνια πάλι θα επανέλθουμε στις παλιές κακές συνήθειες και θα οδηγηθούμε πάλι στα σημερινή αδιέξοδα.

Η βασική αιτία της ελληνικής  κακοδαιμονίας, βρίσκεται στο γεγονός ότι  ο Έλληνας, λόγω ιστορικών καταβολών, σκέπτεται περισσότερο με το συναίσθημα παρά με τη λογική. Όμως με το συναίσθημα και το γενικευμένο λαϊκισμό που επικρατεί, χωρίς πολιτική ηθική και σεβασμό στους κανόνες δικαίου, δεν μπορεί να κτισθεί ένα σύγχρονο και λειτουργικό κράτος, προς όφελος του πολίτη.

Αυτό που υπάρχει σήμερα στην Ελλάδα, δεν είναι ένα κράτος δικαίου, αλλά μια καρικατούρα κράτους. Υπάρχουν τόσες πολλές παθογένειες και ιδιαιτερότητες, που πολλοί Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, δεν βλέπουν στην Ελλάδα χαρακτηριστικά Ευρωπαϊκής χώρας, αλλά μιας ‘’οπισθοδρομικής κοινωνίας’’[backward society].

Δεν υπάρχουν σύγχρονες κρατικές δομές στη δημόσια διοίκηση και επικρατεί η γραφειοκρατία και το αντιεπιχειρηματικό πνεύμα, που διώχνουν ωφέλιμες για τη χώρα επενδύσεις. Δεν υπάρχει σταθερό φορολογικό σύστημα και η δικαιοσύνη με τις πολύχρονες καθυστερήσεις, οδηγεί ουσιαστικά στην αρνησιδικία. Στη χώρα ενδημούν  μεγάλης έκτασης αντικοινωνικές συμπεριφορές [φοροδιαφυγή, διαφθορά, πελατειακές σχέσεις, συναλλαγή, αναξιοκρατία], ενώ στις ελληνικές παθογένειες πρέπει να συμπεριλάβουμε και τη τάση του Έλληνα στον ατομικισμό,στο διχασμό, στην πόλωση καιστις διάφορες ανορθολογικές επιδράσεις της Ανατολής [συνωμοσιολογία,  αποκρυφισμός, μετάθεση ευθυνών, αναζήτηση εχθρών κ.λ.π..

Στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης, έγιναν σημαντικά βήματα κοινωνικής και οικονομικής προόδου, λόγω  και της ένταξης της χώρας στην Ευρωζώνη, όμως οι χρόνιες παθογένειες ζουν και βασιλεύουν. Επί Σημίτη έγινε μια προσπάθεια αστικής ολοκλήρωσης, μέσω και των κοινοτικών θεσμών, αλλά βρήκε τέτοια μεγάλη αντίδραση από το πολιτικό σύστημα, την κομματοκρατία, το συνδικαλισμό και τις συντεχνίες, που έμεινε ημιτελής. Έτσι η Ελλάδα σήμερα είναι μια πτωχευμένη χώρα, το κακό παράδειγμα στον κόσμο, παρίας και ειδική περίπτωση, που άρχισε να κουράζει τη διεθνή κοινότητα, ως μία απροσάρμοστη χώρα.

Εδώ που έχουν φθάσει τα πράγματα, είναι πολύ δύσκολο να κάνει κανείς προβλέψεις, όχι μόνο βραχυπρόθεσμα, αλλά  και μεσομακροπρόθεσμα. Το οικονομικό σοκ  στα πέντε τελευταία χρόνια της κρίσης, δεν ταρακούνησε τους Έλληνες προς την αυτογνωσία, αλλά προς τη συναισθηματική αντίδραση, την οργή, τη τιμωρητική διάθεση και την απογοήτευση. Αυτή η αντίδραση , δεν δίνει όμως λύσεις στα πραγματικά προβλήματα της χώρας. Η πολιτική και πολιτιστική επανάσταση και η μετεξέλιξη της χώρας σε μια σύγχρονη νεωτερική κοινωνία, μέσω της παιδείας μεσομακροπρόθεσμα, είναι η μόνη λύση, στην οριακή κατάσταση που βρίσκεται η Ελλάδα σήμερα.

*Ο Μπάμπης Γριμπάμπης είναι οικονομολόγος, συγγραφέας του βιβλίου «Η κρίση και …η κρίση μας», από τις Εκδόσεις Περίπλους.