Δάνεια με το… σταγονόμετρο

Από το fpress.gr
Επιμέλεια: Νίκος Σαμοΐλης

«Κομμένοι» από χέρι είναι οι οκτώ στους δέκα υποψήφιους δανειολήπτες, που ζητούνε από τις τράπεζες στεγαστικό ή καταναλωτικό δάνειο. Για τους δύο στους δέκα μπορεί να γίνει το «θαύμα». Υπό ποιες προϋποθέσεις; Το 80% των αιτημάτων δανειοδότησης, που κατατίθενται στις τράπεζες, απορρίπτεται για δύο κυρίως λόγους. Ο πρώτος και σημαντικότερος είναι ότι πλέον τηρείται κατά γράμμα η οδηγία της Τράπεζας της Ελλάδος, σύμφωνα με την οποία το σύνολο των δανειακών υποχρεώσεων του δανειολήπτη δεν πρέπει να ξεπερνά το 40% των καθαρών εισοδημάτων. Τα τελευταία χρόνια, όμως, τα εισοδήματα των νοικοκυριών, είτε προέρχονται από μισθωτές εργασίες είτε από ελεύθερα επαγγέλματα, έχουν μειωθεί τουλάχιστον κατά 30%. Συνεπώς το σύστημα απορρίπτει τη συντριπτική πλειονότητα των αιτήσεων, αυτομάτως.

ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΕΠΙΣΦΑΛΕΙΩΝ

Ο δεύτερος λόγος έχει να κάνει με τον κίνδυνο των επισφαλειών. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν τραπεζικά στελέχη, η αύξηση του αριθμού των καθυστερούμενων δανείων έχει οδηγήσει τις τράπεζες στην υιοθέτηση αυστηρών κριτηρίων, σε ό,τι αφορά το πιστοληπτικό προφίλ των δανειοληπτών, όταν ζητούν να τους χορηγηθεί δάνειο. Η πιστοληπτική συμπεριφορά του δανειολήπτη, όπως αυτή έχει καταγραφεί τα προηγούμενα χρόνια, περνάει από μικροσκόπιο, όπως ενδελεχής είναι και η αξιολόγηση της τρέχουσας οικονομικής του κατάστασης. Και με δεδομένο ότι οι περισσότεροι έχουν υποστεί σημαντική μείωση στα εισοδήματά τους, ενώ κάποιοι έχουν μπει και στη «μαύρη λίστα», είναι επόμενο το σύστημα να τους κόβει αυτόματα, καθώς «τρέχει» με συγκεκριμένες παραδοχές. Οι τράπεζες, λοιπόν, βαθμολογούν πολύ αυστηρά όσους καταθέτουν αίτημα για δάνειο, και αντλούν στοιχεία τόσο από τη «μαύρη» όσο και από τη «λευκή» λίστα του Τειρεσία.

ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥΝ

Ανάμεσα στα στοιχεία που ελέγχουν είναι η ηλικία του υποψήφιου δανειολήπτη, το επάγγελμα, η οικογενειακή κατάσταση, αν κατοικεί σε ιδιόκτητο ή νοικιασμένο σπίτι και φυσικά το μηνιαίο εισόδημα. Οι τράπεζες εστιάζουν ιδιαίτερα στο κατά πόσο ο δανειολήπτης ήταν συνεπής στις καταβολές του, κατά το παρελθόν, την εποχή προ κρίσης δηλαδή. Έτσι, μετά το αυστηρό τεστ του πιστοληπτικού προφίλ, παίρνει το «πράσινο φως» για δάνειο μόλις το 15% με 20% των δανειοληπτών, διότι σκοπός είναι να δανειοδοτηθούν μόνο εκείνοι που από τη συμπεριφορά τους αποδεικνύεται ότι είναι καλοπληρωτές. Μάλιστα, αν κάποιος θελήσει να μεταφέρει οφειλές από άλλες τράπεζες, ελέγχεται ακόμα και αν καθυστερούσε την καταβολή για διάστημα μιας βδομάδας. Και πλέον μοιάζει με «παραμύθι» η τακτική των προηγούμενων ετών όταν τα προσωπικά δάνεια για ποσά 3.000-5.000 ευρώ δίνονταν μόνο με την επίδειξη της αστυνομικής ταυτότητας και εκταμιεύονταν εντός 24 ωρών.

ΜΕ ΠΟΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΚΑΛΥΠΤΟΥΝ ΤΟ ΚΕΝΟ

Ένα νέο ρόλο απέκτησαν τα τραπεζικά γκισέ: πουλάνε τραπεζοασφάλειες. Δηλαδή όλα εκείνα τα ασφαλιστικά προϊόντα τα οποία προσφέρουν σειρά καλύψεων στον καταναλωτή, από ασφάλειες αστικής ευθύνης για τα ΙΧ μέχρι ασφάλειες πυρός και σεισμού, καθώς και συνταξιοδοτικά προγράμματα. Με δεδομένο ότι η μοναδική σχεδόν τραπεζική εργασία σήμερα είναι οι ρυθμίσεις και οι αναχρηματοδοτήσεις δανείων, οι πωλήσεις ασφαλιστικών προϊόντων ανοίγουν μια νέα οδό για τράπεζες και ασφαλιστικές εταιρείες. Οι μεν τράπεζες κερδίζουν προμήθεια από τις πωλήσεις και ταυτόχρονα ισχυροποιούν τη σχέση τους με τους πελάτες, οι δε ασφαλιστικές αποκτούν ένα επιπλέον δίκτυο πωλήσεων. Ας δούμε όμως τι είδους ασφάλειες μπορεί να αγοράσει ο καταναλωτής από το γκισέ της τράπεζας:

– Προγράμματα για την αποπληρωμή τραπεζικών δανείων. Πρόκειται για ασφαλιστήρια συμβόλαια, με τα οποία διασφαλίζεται ότι σε περιπτώσεις θανάτου ή μόνιμης ολικής ανικανότητας του δανειολήπτη το δάνειό του θα αποπληρώνεται στην ώρα του από την ασφαλιστική εταιρεία.

– Προγράμματα αποταμιευτικά. Πρόκειται για συμβόλαια που παρέχουν ασφάλιση για εγγυημένο εισόδημα.

– Ομαδικά προγράμματα. Η συγκεκριμένη κατηγορία αφορά ομαδικές ασφαλίσεις που απευθύνονται σε εξειδικευμένες ομάδες πελατών της τράπεζες (π.χ. μηχανικοί, δικηγόροι κ.λπ.) και συνήθως περιλαμβάνουν ωφελήματα σε περίπτωση θανάτου από ατύχημα, μόνιμης ολικής ανικανότητας κ.λπ.
Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι στη χώρα μας και οι τέσσερις συστημικές τράπεζες έχουν θυγατρικές ασφαλιστικές ή συνεργάζονται με ασφαλιστικές εταιρείες και έχουν αναπτύξει αρκετά το κομμάτι των τραπεζοασφαλειών (bancassurance). Ακόμα θα πρέπει να επισημάνουμε ότι πολλές τράπεζες προσφέρουν bonus και εκπτώσεις αν τα ασφάλιστρα πληρώνονται από καταθετικό λογαριασμό ή μέσω πιστωτικής κάρτας του ίδιου ομίλου.

Το ένα στα δύο καταναλωτικά δάνεια «έσκασε», καθώς το ποσοστό καθυστερήσεων στη συγκεκριμένη κατηγορία έφτασε στο 47,6% πέρυσι. Στο σύνολο των δανείων έχει «σκάσει» το ένα στα τρία δάνεια, όπως αποδεικνύεται από τα τελευταία στοιχεία της Τράπεζας Ελλάδος για το 2013. Και τώρα οι τραπεζίτες «τρέχουν» να περιορίσουν τις καθυστερήσεις και να επαναφέρουν κάποια από τα «σκασμένα» δάνεια σε ορθή πορεία και πάλι.