Αμφίπολη: Ένα από μεγαλύτερα ταφικά μνημεία του κόσμου – Το λεξικό της ανασκαφής – Τι λέει Αμερικανός καθηγητής

Οι εργασίες στο ταφικό μνημείο της Αμφίπολης είναι πυρετώδεις. Μπροστά πηγαίνουν οι μηχανικοί για να υποστυλώνουν το μνημείο, πίσω ακολουθούν οι αρχαιολόγοι που ανασκάπτουν και αμέσως μετά οι συντηρητές, που προστατεύουν τα ευρήματα.

Η δουλειά τους είναι δύσκολη, αλλά και επικίνδυνη… Χώματα 13 μέτρων μπλοκάρουν την είσοδο στον τρίτο ταφικό θάλαμο. Η μαρμάρινη πύλη που αποκαλύφθηκε χαρακτηρίζεται από επιμελημένο μαρμάρινο περιθύρωμα, ιωνικού ρυθμού, όπως και τα υπόλοιπα αρχιτεκτονικά μέλη του χώρου.

Στο μαρμάρινο τμήμα του υπέρθυρου, απαντάται συμφυές γείσο το οποίο καλύπτει και το άνοιγμα της εισόδου.

Ωστόσο, αυτή είναι μόνο η αρχή, καθώς το επόμενο ζήτημα που θα πρέπει να απαντηθεί είναι αν έχουν φτάσει στον νεκρικό θάλαμο η όχι. Κάτι τέτοιο μάλλον δεν είναι πιθανό: Εχοντας δεχθεί ότι η επιχωμάτωση δεν είναι αποτέλεσμα τυχαίου γεγονότος, αλλά μέτρο προστασίας των νεκρών, γίνεται αντιληπτό ότι δεν υπάρχει περίπτωση να είχαν καλύψει τον νεκρό με χώμα. Πουθενά σε μακεδονικό τάφο δεν έχει συμβεί κάτι ανάλογο.

Άρα το πιθανότερο είναι να έχουν φτάσει οι αρχαιολόγοι στον προθάλαμο ουσιαστικά του νεκρικού θαλάμου.

Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να αντικρίσουν κάποια πύλη σφραγισμένη που θα οδηγεί στον χώρο της ταφής. Από την μέχρι τώρα αυτοψία στο χώρο δεν έχει εντοπιστεί πύλη, ωστόσο υπάρχει το ενδεχόμενο, η στάθμη του τάφου να κατεβαίνει πιο κάτω και να υπάρχουν σκαλοπάτια που θα οδηγήσουν τα βήματα των αρχαιολόγων στον νεκρικό θάλαμο.

Ωστόσο, μέχρι να γίνει η αποχωμάτωση του τρίτου θαλάμου υπάρχει αρκετή δουλειά που πρέπει να γίνει. Το πρώτο είναι να μπουν υποστυλώματα για να εξασφαλιστεί η ασφάλεια των μνημείου και των εργαζομένων και μόνο τότε θα αρχίσουν οι επόμενες εργασίες της αποχωμάτωσης που θα φέρουν στο φως τα ευρήματα του τρίτου θαλάμου.

Παράλληλα με τις παραπάνω εργασίες μένει να προχωρήσει η αποχωμάτωση του δεύτερου θαλάμου, αυτού που είναι πίσω από τις Καρυάτιδες αλλά και του πρώτου εκεί που είναι οι Καρυάτιδες. Όπως προκύπτει από τις ανακοινώσεις του υπουργείου Πολιτισμού, απομένει ακόμα χώμα, ύψους τριών μέτρων, μέχρι να αποκαλυφθεί το δάπεδο στον πρώτο θάλαμο, όπου εκεί περιμένουν να βρουν σημαντικά ευρήματα, όπως είναι, τα κομμάτια από τις Καρυάτιδες, οι δοκοί που απουσιάζουν από την οροφή, αλλά και να αποκαλυφθεί η έδραση των Καρυάτιδων.

Επίσης χθες, στην ενημέρωση που παρείχε το υπουργείο Πολιτισμού στο χώρο του Αρχαιολογικού Μουσείου της Αμφίπολης, αποσαφηνίστηκε ότι η πύλη με της Καρυάτιδες δεν περιέχει κανένα επιπλέον αρχιτεκτονικό στοιχείο διακόσμησης, πέρα από τις δύο κόρες, ενώ σχετικά με την τεχνοτροπία του γλύπτη που τις σμίλεψε ειπώθηκε ότι προσπάθησε να μιμηθεί τον αττικό ρυθμό, γι’ αυτό και δίνουν την αίσθηση ότι είναι παλαιότερες.

Ωστόσο η πραγματογνωμοσύνη συμπέρανε ότι είναι από το ίδιο μάρμαρο Θάσου που είναι κατασκευασμένα τμήματα του υπόλοιπου τάφου και έχουν βγει όλα από το ίδιο μακεδονικό εργαστήριο.

Με ενδιαφέρον αναμένεται να αποκαλυφθεί και το δάπεδο στον ταφικό θάλαμο, πίσω από τις Καρυάτιδες -είναι ο θάλαμος που είναι ντυμένος με μάρμαρο Θάσου με την τεχνική της Ορθομαρμάρωσης, καθώς επίσης και όπως προαναφέραμε, το τι κρύβει ο τρίτος ταφικός θάλαμος, όπου εκεί ενδεχομένως να υπάρχουν πολλές απαντήσεις για την ταφή, καθώς διαδέχεται την «λιτή» λευκή αίθουσα- με ό,τι μπορεί να συμβολίζει…

Η μεγάλη προσδοκία είναι να βρεθεί μια επιγραφή, πολυπόθητη και σπάνια καθώς όπως είναι γνωστό, δεν υπάρχουν στους μακεδονικούς τάφους, ποιος μπορεί όμως να υποστηρίξει ότι το συγκεκριμένο ταφικό μνημείο στον λόφο Καστά, είναι ένας συνηθισμένος μακεδονικός τάφος;

Τα θαύματα της Αμφίπολης που μάγεψαν τον κόσμο
Η πρακτική σκοπιμότητα, η χρήση για την οποία ανεγείρεται είναι απλώς μια πρόφαση για κάθε οικοδόμημα – και αυτό ισχύει εδώ και χιλιάδες χρόνια. Ιδιαίτερα οι ναοί και τα μαυσωλεία, ανεξαρτήτως εποχής, από τον αλλόκοτο προϊστορικό τύμβο του Νιουγκρέιντζ στην Ιρλανδία έως το νεκρικό μνημείο του Μάο Τσετούνγκ στο Πεκίνο χτίστηκαν για να προκαλέσουν δέος, να υποβάλουν ένα ορισμένο συναίσθημα κατωτερότητας στις μάζες και να επιβάλουν το μεγαλείο του νεκρού εις το διηνεκές. Ο τύμβος Καστά της Αμφίπολης δεν εξαιρείται από αυτή την τάση μετατροπής ενός ταφικού μνημείου σε μέσο διαρκούς μετάδοσης ενός συγκεκριμένου μηνύματος. Και ακριβώς επειδή εκείνος που παράγγειλε την κατασκευή του δεν θα ικανοποιούνταν εάν δεν άγγιζε το μέγιστο, στον τάφο του λόφου Καστά εντοπίζονται κάποια πρωτοφανή χαρακτηριστικά που τον καθιστούν μοναδικό – και όχι μόνο για τον μακεδονικό ή τον ελληνικό χώρο.
Καταρχάς είναι οι πελώριες, φαραωνικές διαστάσεις του που οδηγούν στον αυτονόητο, πλην έμμεσο συλλογισμό ότι σε ένα τεράστιο μνημείο δεν μπορεί παρά να αναπαύονται γίγαντες. Σε έναν τεχνητό γήλοφο με περίμετρο μισού χιλιομέτρου και διάμετρο σχεδόν 160 μέτρων δυσκολεύεται πολύ να φανταστεί κανείς τι είδους υπόγεια διαρρύθμιση χώρων θα μπορούσε να δικαιολογήσει πρακτικά το θεόρατο του μεγέθους. Οπως και να ’χει, ο τάφος Καστά συγκαταλέγεται ήδη ανάμεσα στα μεγαλύτερα σε έκταση ταφικά μνημεία του κόσμου.
Ο άνθρωπος που τον 4ο π.Χ. αιώνα δεν λυπήθηκε τα χρυσά του τάλαντα προκειμένου να δημιουργήσει έναν τύμβο ο οποίος δεν θα συγκρινόταν με κανέναν άλλον δεν πισωπάτησε φοβούμενος ότι η επίδειξη χλιδής θα προκαλέσει το δημόσιο αίσθημα. Απεναντίας, ήταν αυτός που απαίτησε ο τάφος να διακοσμηθεί με την αφρόκρεμα της καλλιτεχνικής δημιουργίας, εξ ου και ενσωματώθηκαν μοτίβα τα οποία ήταν μεν γνωστά προηγουμένως από την αρχαιοελληνική καλλιτεχνική παράδοση, ποτέ πριν όμως δεν είχαν συνυπάρξει όλα μαζί και σε τόσο μεγάλη κλίμακα: σφίγγες, Καρυάτιδες, ο Λέων της Αμφίπολης, καθώς και τα επόμενα, άγνωστα επί του παρόντος αλλά ενδεχομένως θαυμαστά έργα, τα οποία πιθανότατα θα αναδυθούν σύντομα μέσα από το κοκκινωπό χώμα του τάφου.
Πρωτοφανές για τύμβο είναι όμως και το κοσμοπολίτικο πνεύμα που διαπνέει τα έως τώρα ευρήματα – ή ακόμη και τη μέθοδο που επελέγη για την αυτοπροστασία του από τους εισβολείς, δηλαδή η αιγυπτιακή ταφική τεχνική της αμμώδους επιχωμάτωσης. Το ότι οι Μακεδόνες δεν είχαν αναπτύξει μια αυτόφωτη καλλιτεχνική τεχνοτροπία και ως την παρακμή και πτώση της αυτοκρατορίας τους φημίζονταν περισσότερο για τα επιτεύγματά τους στην τέχνη του πολέμου παρά στην αρχιτεκτονική ή τη γλυπτική δεν θα μπορούσε να πτοήσει τον χορηγό και «ιδιοκτήτη» του τάφου της Αμφίπολης. Εάν οι συμπατριώτες του δεν ήταν άξιοι να συναγωνιστούν σε επιδεξιότητα τους καλύτερους γλύπτες της εποχής αποδίδοντας τις πτυχώσεις των χιτώνων που φορούσαν οι Καρυάτιδες, απλώς προσελήφθησαν οι άριστοι για να εκτελέσουν τη δουλειά, ανεξαρτήτως εάν προέρχονταν από την Αθήνα ή την Πάρο. Ολοι έπρεπε να εργαστούν για ένα απαράμιλλο αποτέλεσμα.
Ωστόσο, οι πρωτοτυπίες που καθιερώνονται με την ανασκαφή στον λόφο Καστά, σε ό,τι αφορά τη σύγχρονη εποχή, έχουν να κάνουν με τη στενή, διαρκή παρακολούθηση της προόδου των εργασιών από τεράστιες μάζες ανθρώπων. Η κρυπτική φρασεολογία των επίσημων ανακοινώσεων ελάχιστα πτοεί το κοινό που επιθυμεί διακαώς να μάθει, να μπει -εάν αυτό θα ήταν ποτέ δυνατόν- μαζί με τους αρχαιολόγους στους σκοτεινούς θαλάμους του τάφου. Και είναι ακριβώς η ενημέρωση στους ιλιγγιώδεις ρυθμούς του Διαδικτύου που διογκώνει το θέμα «Αμφίπολη», εκτοξεύει την ανακύκλωση ανυπόστατων εκτιμήσεων, ψιθύρων και σεναρίων συνωμοσίας, αλλά και καθιστά άνευ προηγουμένου τις αποκαλύψεις στα σπλάχνα του λόφου Καστά.

Το λεξικό της ανασκαφής
Ενα μίνι γλωσσάρι με όλους τους αρχιτεκτονικούς και αρχαιολογικούς όρους που εισέβαλαν στην επικαιρότητα με τις ανακαλύψεις της Αμφίπολης
Ακόμη και τα πιο αναλυτικά ενημερωτικά δελτία που εκδίδονται από το υπουργείο Πολιτισμού περιέχουν λέξεις και εκφράσεις που μοιάζουν με κρυπτογραφημένα μηνύματα. Το «ΘΕΜΑ» κατάρτισε ένα μίνι λεξικό με όλους τους αρχιτεκτονικούς και αρχαιολογικούς όρους που έχουν εισβάλει ξαφνικά στην επικαιρότητα. Ισως με αυτό το γλωσσάρι, η προθυμία για την κατανόηση των μυστηρίων της Αμφίπολης να μη σκοντάφτει στην έλλειψη πτυχίου Αρχιτεκτονικής ή Αρχαιολογίας.
Αντιστήριξη: Η στερέωση ενός κάθετου τοίχου ο οποίος βρίσκεται υπό κλίση και κινδυνεύει να καταρρεύσει. Η αρχή της αντιστήριξης είναι ο «τριγωνισμός», δηλαδή η προσθήκη ενός διαγώνιου στηρίγματος εν είδει υποτείνουσας στην ορθή γωνία που σχηματίζει ο τοίχος με το έδαφος.
Ανωδομή: Το ανώτερο τμήμα ενός αρχιτεκτονικού στοιχείου, όπως η εξωτερική πύλη του τύμβου με τις σφίγγες.
Απομείωση διατομής: Στα δελτία Τύπου του ΥΠ.ΠΟ. ο όρος αναφέρθηκε ως χαρακτηρισμός της κατάστασης της οροφής, καθώς παρατηρήθηκε ότι οι πλίνθοι της είναι πιο λεπτές στα ενδότερα του τύμβου. Πιθανότερη αιτία γι’ αυτό, η μεταξύ τους τριβή και η φυσική φθορά.
Αύλακα (στραγγιστική): Δημιουργία περιμετρικής αυλάκωσης για την απορροή των υδάτων της βροχής.
Βόστρυχοι: Οι κοτσίδες στην κόμμωση των Καρυάτιδων.
Γείσο: Τμήμα της στέγης ενός κτίσματος, τύπου «μαρκίζας», το οποίο προεξέχει και, εκτός από το να διακοσμεί, προστατεύει ανάγλυφες παραστάσεις κ.ά. τα οποία υπάρχουν ενδεχομένως κάτω από αυτό.
Γεωδαιτικές μέθοδοι (επίγειες και δορυφορικές): Προσδιορισμός της ακριβούς γεωγραφικής θέσης με τη χρήση συμβατικών μετρήσεων αλλά και του συστήματος GPS.
Γεωστατικές ωθήσεις: Οι πιέσεις που υφίσταται ένα κτιστό στοιχείο από τις διαρκείς μετατοπίσεις του εδάφους.
Γεωτεχνική: Μελέτη της σύστασης του εδάφους με κάθετες τομές.
Γραπτός διάκοσμος: Ζωγραφική, έγχρωμη διακόσμηση. Αναφέρεται συνήθως σε μη απεικονιστική τέχνη, δηλαδή σε γεωμετρικές συνθέσεις, και όχι, π.χ., σε ανθρώπινες μορφές.
Δόμος: Μια σειρά λίθων, από αυτές που, η μία πάνω στην άλλη, συνθέτουν έναν τοίχο.
Δομοστατική: Μελέτη σχετικά με την ευστάθεια οικοδομήματος.
Εγκιβωτισμός: Ο τετραγωνικός περιορισμός, συνήθως με ξύλινες πλάκες, στηλών κ.ά., των οποίων η βάση διατρέχει κίνδυνο υποχώρησης επειδή εδράζεται σε σαθρό έδαφος, χώμα κ.λπ.
Εκτεταμένο: Το απλωμένο, εν προκειμένω για τις Καρυάτιδες, χέρι μάλλον προς τα πλάγια.
Ενώτιο: Κοινώς, σκουλαρίκι.
Εξισορρόπηση πιέσεων: Η προσεκτική αφαίρεση των επιχώσεων ώστε οι πιέσεις που δέχονται οι τοίχοι από το βάρος του χώματος να μη συγκεντρωθούν σε μία πλευρά ή ένα σημείο απειλώντας την ευστάθειά τους.
Επίκρανο: Το ανώτερο τμήμα του στύλου. Στην είσοδο του μνημείου της Αμφίπολης είναι διακοσμημένα με πρόσθετο ανάγλυφο, ιωνικής τεχνοτροπίας.
Επιστύλιο: Μακρόστενο κομμάτι μαρμάρου που στηρίζεται στο άνω άκρο στύλων και γεφυρώνει το μεταξύ τους κενό.
Εσωρράχιο: Η εσωτερική καμπύλη της οροφής, η καμάρα στο μέγιστο ύψος της.
Θλιπτικό φορτίο: Βάρος που εφαρμόζεται κατακόρυφα και απειλεί τις δοκούς με θλίψη, δηλαδή με θραύση.
Θολίτες: Πλίνθοι κατάλληλα διαμορφωμένες ώστε να συνθέσουν μια καμπύλη οροφή.
Θόλος: Η θόλος είναι η όροφη της «στοάς», με ημικυλινδρική διατομή, τύπου καμάρας.
Θριγκός: Ανώτατη σειρά λίθων, συνήθως πάνω σε πέτρινο τείχος, η οποία προεξέχει όπως το γείσο.
Θύρωμα: Η συνολική κατασκευή μιας εισόδου.
Ικρίωμα: Σκαλωσιά.
Ιωνικό (επιστύλιο): Ο ιωνικός είναι ένας από τους κυρίαρχους ρυθμούς της αρχαιοελληνικής αρχιτεκτονικής. Είναι λιγότερο αυστηρός από τον δωρικό. Δείγμα ιωνικού το Ερεχθείο και δωρικού (αν και με ιωνικά στοιχεία) ο Παρθενώνας στην Ακρόπολη των Αθηνών.
Κατάχωση: Η κάλυψη αγαλμάτων, μνημείων κ.λπ. με χώμα. Τρόπον τινά, η ταφή.
Κόρη: Εναλλακτική ονομασία της Καρυάτιδας. Το «κόρη» υπογραμμίζει τη νεότητα, την αγνότητα και την παρθενία.
Κυμάτιο: Συνηθισμένο διακοσμητικό μοτίβο που θυμίζει θαλάσσιο κυματισμό.
Μολυβδοχόηση: Η στήριξη δύο μαρμάρινων μερών με ενδιάμεσο σύνδεσμο από μολύβι, το οποίο χύνεται σε υγροποιημένη μορφή σε κατάλληλα διαμορφωμένες οπές, όπως αυτές που διακρίνονται στους ώμους των Καρυάτιδων, διαμορφώνεται και στερεοποιείται επιτόπου.
Νάρθηκας: Ειδικά για την υποστήριξη της οροφής στον τάφο της Αμφίπολης, ο νάρθηκας αναφέρεται με την «ορθοπεδική» έννοια, καθώς ξύλινες δοκοί με αφρώδη επένδυση περιορίζουν τις μετατοπίσεις των θολιτών και την περαιτέρω φθορά τους.
Ντισιλίδικο: Εργαλείο γλυπτικής. Το ψιλό ντισιλίδικο είναι η σμίλη με την οποία διαμορφώνονται οι πιο εντυπωσιακές και περίτεχνες λεπτομέρειες αγαλμάτων, όπως οι φλέβες.
Νωπογραφία (fresco): Τεχνική ανάγλυφης διακόσμησης και ζωγραφικής που διαμορφώνονται ενόσω το κονίαμα είναι νωπό.
Ορθοστάτες: Ενθετη μαρμάρινη επένδυση με πλάκες μαρμάρου που τοποθετούνται στην εξωτερική πλευρά τοίχου κατακόρυφα.
Παραστάδες: Οι κολόνες εκατέρωθεν θυρών, εισόδων κ.λπ.
Περιθύρωμα: Το πλαίσιο μιας εισόδου, κοινώς το κούφωμα ή η κάσα.
Πεσσός: Κολόνα ορθογωνικής διατομής. Η έκφραση «συμφυείς με πεσσούς» η οποία αναφέρεται στις Καρυάτιδες σημαίνει ότι το γλυπτό και το καθαρά δομικό στοιχείο αποτελούν ενιαίο σώμα.
Πλαστική: Καλλιτεχνική έκφραση που σχετίζεται με τη μορφοποίηση ακατέργαστου υλικού, όπως ο πηλός ή το μάρμαρο. Χαρακτηριστική πλαστική τέχνη, η αγαλματοποιία.
Πόλος: Λέξη συγγενής με το «πίλος», ήταν είδος καλύμματος κεφαλής, κάτι μεταξύ καπέλου και στεφανιού. Η πόλος των Καρυάτιδων της Αμφίπολης διακρίνεται κάτω από το επιστύλιο.
Προτεταμένο: Στάση χεριού απλωμένου προς τα εμπρός – και μόνο.
Πτυχώσεις: Ο κυματισμός των χιτώνων στα αγάλματα, πεδίο καλλιτεχνικού ανταγωνισμού και αλάνθαστος δείκτης δεξιοσύνης για τους αρχαίους Ελληνες γλύπτες.
Πώρινος λίθος ή πωρόλιθος: Ασβεστολιθικό πέτρωμα με χαρακτηριστική ασυνεχή επιφάνεια, γεμάτη από μικρές τρύπες.
Ρόδακας: Η αφαιρετική, διακοσμητική και στερεότυπη αποτύπωση ενός τριαντάφυλλου σε κάτοψη. Στον τύμβο Καστά έχουν βρεθεί οκτάφυλλοι, επάλληλοι, ομόκεντροι ρόδακες.
Σήμα: Ορος με διπλή σημασία, καθώς μπορεί να έχει τον ρόλο ταφικού δείκτη, επισημαίνοντας την ύπαρξη τάφου, μνημείου κ.λπ. Χρησιμοποιείται όμως και ως συνώνυμο της λέξης «τύμβος». Σε μια τέτοια σύγχυση στην ερμηνεία κειμένων αποδίδονται διάφορα σενάρια για το πού θα μπορούσε να βρίσκεται ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Στέψη (θόλου): Το κορυφαίο εσωτερικό τμήμα της ημικυλινδρικής οροφής.
Ταινία: Μακρόστενη διακοσμητική, έγχρωμη παράσταση.
Τοίχος διαφραγματικός: Ενδιάμεσος τοίχος με κάποιου είδους άνοιγμα. Στην Αμφίπολη, ως διαφραγματικός λογίζεται και η πύλη με τις σφίγγες.
Τοίχος σφράγισης: Πρόχειρη λίθινη κατασκευή, άτεχνη και άσχετη με το μνημείο, με μόνη σκοπιμότητα τη θωράκισή του από ενδεχόμενες εισβολές.
Τοπογραφική αποτύπωση/τεκμηρίωση: Η επίγεια μέτρηση των διαστάσεων και η ακριβής χωροθέτηση κτιρίου στον περιβάλλοντα χώρο του.
Τύμβος: Τόπος ταφής νεκρού, πάνω από τον οποίο έχουν προστεθεί μεγάλες ποσότητες χώματος. Μπορεί όμως να είναι και απλώς ο τάφος ή ακόμη και ένα ανάγλυφο με τη μορφή του θανόντος.
Υπερκείμενοι: Λίθοι ή άλλα στοιχεία που βρίσκονται πάνω από άλλα.
Φάτνωμα: Εσοχή που δημιουργείται μεταξύ διασταυρούμενων δοκών.
Χειριδωτός: Κοινώς, μακρυμάνικος.

Αμερικανός καθηγητής: Μόνο ο Αλέξανδρος θα μπορούσε να αξίζει τέτοιο τάφο

Την ώρα που ολόκληρος ο πλανήτης παρακολουθεί με δέος τα όσα μαγικά αποκαλύπτονται στην Αμφίπολη, το ενημερωτικό αγγλόγλωσσο σάιτ «Τhe Daily Beast» ανάρτησε άρθρο με τίτλο «Είναι ο Μέγας Αλέξανδρος ο ένοικος του τάφου;». Το άρθρο το υπογράφει ο Αμερικανός καθηγητής κλασικών σπουδών στο Bard College, Τζέιμς Ρομ, συγγραφέας και του βιβλίου «Το φάντασμα του θρόνου: Ο θάνατος του Μ. Αλεξάνδρου και ο πόλεμος για το στέμμα και την αυτοκρατορία».
«Για τους αρχαιολόγους σε όλο τον κόσμο η ανακάλυψη του τάφου του μεγάλου στρατηλάτη ήταν και παραμένει να είναι η βασική αιτία για να χάσουν τον ύπνο τους. Αυτή τη στιγμή λοιπόν η Αμφίπολη είναι το κέντρο όλης της κοινότητας των αρχαιολόγων. Άλλωστε η περιοχή κατακτήθηκε τον 4ο αιώνα π.Χ. από τον Φίλιππο, τον πατέρα του Αλέξανδρου, και ήταν το προπύργιο της τεράστιας μακεδονικής αυτοκρατορίας».
Το κυκλικό σχήμα του τάφου και το θαυμάσιο χτισμένο μαρμάρινο τείχος που τον περιβάλλει, κάνουν εντύπωση από την πρώτη στιγμή και φανερώνουν έναν τύμβο που δεν έχουμε δει αλλού σε τέτοια κλίμακα. Στην κορυφή του κτιρίου βρίσκεται το πέτρινο λιοντάρι να φυλάει τον τάφο. Όταν βρέθηκε (σημειωτέον άθικτο) έγινε ανάλυση της δομής του και βρέθηκε πως ανήκει στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αιώνα, δεκαετίες ακριβώς μετά τον θάνατο του Αλέξανδρου.
Όπως σημειώνει το άρθρο, μόνο ο Αλέξανδρος θα μπορούσε να αξίζει ένα τόσο τεράστιο και δαπανηρό χώρο τελευταίας ανάπαυσης. Βέβαια είναι γνωστή η ιστορία ότι τα λείψανα του Αλέξανδρου εκλάπησαν από τον Πτολεμαίο και ότι αυτά ενταφιάστηκαν στην Αλεξάνδρεια. Εκτός και αν είναι αληθινός ο αρχαίος μύθος ότι στην πραγματικότητα ο Πτολεμαίος αντικατέστησε το σώμα του Αλέξανδρου με κάποιο άλλο με σκοπό να παραπλανήσει τους εχθρούς του μεγάλου στρατηλάτη.
Φυσικά όλα αυτά τίθενται υπό αίρεση και έντονο διάλογο, αναφέρει το άρθρο, κάτι που μεγαλώνει την αγωνία για το τι υπάρχει στην Αμφίπολη. Και το γεγονός ότι στη Βεργίνα δεν βρέθηκαν επιγραφές κάνει το θέμα ακόμα πιο περίπλοκο και ανταγωνιστικό ως προς τις δημόσιες τοποθετήσεις των ειδικών.
Αν ο τάφος δεν έχει συληθεί τότε ενδέχεται να αποκαλύψει ένα ή περισσότερα σώματα που δεν θα είναι εύκολο να ταυτοποιηθούν με σιγουριά. Το θέμα θα μπλέξει ακόμα περισσότερο αν στην Αμφίπολη βρεθεί ο γιος του Αλέξανδρου που σκοτώθηκε στην Αμφίπολη περίπου το 308 π.Χ..
Οι μέχρι τώρα εικασίες για τον «ένοικο» του τάφου πηγαίνουν από τους διαδόχους του Αλέξανδρου (Λυσίμαχο και Κάσσανδρο) μέχρι τη μητέρα του Ολυμπιάδα και τη Ρωξάνη.
Για την πρώτη, αναφέρει το άρθρο, υπάρχει η εδραία αντίρρηση ότι το τότε καθεστώς που την εκτέλεσε το 317 π.Χ. δεν θα της έφτιαχνε έναν τόσο μεγαλόπρεπο τάφο. Η δε Ρωξάνη έγινε πολιτική κρατούμενη μετά το θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου. Στη συνέχεια δηλητηριάστηκε στην Αμφίπολη και σύμφωνα με το μύθο θαφτηκε στην Βεργίνα, κάτι που όμως δεν επιβεβαιώθηκε ποτέ.
Ο τύμβος της Αμφίπολης μπορεί να έχει ένα ή περισσότερα σώματα – μπορεί και κανένα. Κάποιοι αναφέρουν πως είναι ένα μνημείο πολέμου αφιερωμένο στους Μακεδόνες στρατιώτες που σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του Μ. Αλέξανδρου που κράτησε 13 ολόκληρα χρόνια. Ισως σε αυτό συνηγορεί και το λιοντάρι που έχει βρεθεί εδώ και καιρό. Άλλοι λένε πως είναι ένα κενοτάφιο. Φτιάχτηκε για τον Αλέξανδρο, αλλά δεν «κατοικήθηκε» ποτέ, καθώς ο Πτολεμαίος πήρε το σώμα του.