Αλεπού ή μπούφος;

Του Μπάμπη Γριμπάμπη

Οι διαπραγματεύσεις με τους Θεσμούς για τα προαπαιτούμενα και την καταβολή της δόσης των 2 δις. ευρώ, έχουν αναδείξει τα προβλήματα συνεννόησης με την ελληνική πλευρά, τα οποία ακόμη και αν ξεπεραστούν σ΄αυτή τη φάση, θα είναι πιο δύσκολα στην επόμενη, με το δεύτερο κύμα των προαπαιτούμενων, όπως είναι το φορολογικό, το ασφαλιστικό, η δημόσια διοίκηση κ.λ.π.. Οι εκπρόσωποι των θεσμών κατηγορούν την ελληνική πλευρά για αναξιοπιστία, διαχειριστική ανεπάρκεια και το κυριότερο για εσκεμμένη κωλυσιεργία. Μάλιστα αξιωματούχος των θεσμών δήλωσε για τους Έλληνες συνομιλητές, ότι «νομίζουν ότι είναι πιο έξυπνοι από όλους εμάς τους υπόλοιπους στην Ευρώπη».

Για να διατυπώσει αυτή την κατηγορία ο ευρωπαίος αξιωματούχος, μπορεί να φανταστεί κανείς τι έχει προηγηθεί μέχρι σήμερα. Έχει προηγηθεί η επτάμηνη σκληρή, περήφανη και με αξιοπρέπεια διαπραγμάτευση του Βαρουφάκη και η 17ωρη σύνοδος κορυφής της 13^ης Ιουλίου, όπου ο κ.Τσίπρας την τελευταία στιγμή πήρε τη μεγάλη απόφαση και δέχτηκε το τρίτο Μνημόνιο, αποφεύγοντας τη μοιραία χρεοκοπία. Υπάρχει επίσης η τρέχουσα διαπραγμάτευση, με τις παλινωδίες, τους ερασιτεχνισμούς και τις καθυστερήσεις, με τα ‘’κόκκινα δάνεια’’, τις εκατό δόσεις, τον Φ.Π.Α. κ.λ.π. και την προφανή δυσκολία του ΣΥΡΙΖΑ να τα αντιμετωπίσει, λόγω του πολιτικού κόστους και των αντιδράσεων που προκαλούν στην κοινωνία.

Το ιδεολόγημα της ‘’εξυπνάδας’’ του Έλληνα και της ιδιαιτερότητας του ‘’περιούσιου’’ ελληνικού λαού, δεν είναι καινούργιο και διαπερνά διαχρονικά ορισμένα τμήματα της ελληνικής κοινωνίας, κυρίως στα άκρα του πολιτικού συστήματος. Υπάρχουν και άλλες χώρες με ισχυρά εθνικιστικά χαρακτηριστικά, αλλά μόνο η Ελλάδα και το Ισραήλ έχουν αναδείξει στον υπέρτατο βαθμό τη δική τους ‘’εθνική ιδιαιτερότητα’’.

Η εξήγηση για το παραπάνω ελληνικό φαινόμενο, πρέπει να αναζητηθεί στη ψυχοσύνθεση του Έλληνα. Ο Έλληνας, για μια σειρά από ιστορικούς και άλλους λόγους, στη μεγάλη του πλειοψηφία, έχει ανατολικές επιρροές και σκέπτεται με το συναίσθημα και όχι με τη λογική. Έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση, δεν είναι ικανοποιημένος με το παρόν, φοβάται το μέλλον, γιαυτό έχει σταματήσει το χρόνο στο ένδοξο παρελθόν, στο οποίο ψάχνει να βρει βεβαιότητες και πολύ συχνά υψώνει εθνικοπατριωτικά λάβαρα, ιδίως σε περιόδους κρίσης. Το σύνδρομο αυτό ευδοκιμεί κυρίως στα άκρα του πολιτικού συστήματος [ δεξιά και αριστερά], τα οποία χαρακτηρίζονται από ιδεοληψίες και ουτοπικές φαντασιώσεις, που ευνοούν τέτοιες ανορθολογικές συμπεριφορές.

Υπάρχει ένα αξιοσημείωτο ποσοστό, το οποίο μπορεί να φθάνει μέχρι το ένα τρίτο των πολιτών, που ασπάζεται το δυτικό τρόπο σκέψης και τα σύγχρονα δυτικά πρότυπα, η πλειοψηφία όμως των πολιτών έχει ανατολικές επιρροές και κουλτούρα, με ότι αυτό συνεπάγεται. Η συμπεριφορά των πολιτών αυτών χαρακτηρίζεται από ανορθολογισμό, μοιρολατρία, ανευθυνότητα, μετάθεση ευθυνών και χαλαρή σχέση με τη νομιμότητα και το κράτος δικαίου.

Στα πλαίσια αυτά, οι πολίτες αυτοί θεωρούν τον εαυτό τους μοναδικό, ευλογημένο και παντογνώστη, έστω και αν δεν έχουν τις στοιχειώδεις προϋποθέσεις γιαυτό. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί από αυτούς επιδοκιμάζουν και χειροκροτούν τον Καραγκιόζη, για τις πονηριές, τις λαμογιές, τις κλεψιές, τις κωλοτούμπες και γενικά τον τρόπο με τον οποίο εξαπατά το Σαράι, για να περνάει καλά αυτός και η οικογένεια του.

Δυστυχώς η συμπεριφορά αυτής της κατηγορίας των πολιτών είναι διαχρονική, γιαυτό ακόμη και σήμερα είναι τόσο επίκαιροι οι στίχοι του σατιρικού ποιητή Γιώργου Σουρή [1853-1919 ]. Πριν από τόσες δεκαετίες ο Γιώργος Σουρής, με τη φαρμακερή του σάτιρα, είχε χαρακτηρίσει τον Νεοέλληνα ‘’αλεπού και μπούφο μαζί ‘’.Τελικά φαίνεται ότι πολύ δύσκολα αλλάζουν τα πράγματα στην Ελλάδα και ότι η αυτογνωσία είναι είδος εν ανεπαρκεία ακόμη.

*Ο Μπάμπης Γριμπάμπης είναι οικονομολόγος, συγγραφέας του βιβλίου ‘’η κρίση και …η κρίση μας’’, από τις Εκδόσεις Περίπλους.