Έτος Μανώλη Αναγνωστάκη στη Θεσσαλονίκη 90 χρόνια από τη γέννηση του

Και η πόλη «αγκαλιάζει» τον Μανόλη Αναγνωστάκη. Και όσοι δεν έτυχε να διαβάσουν γι’ αυτόν ποτέ, ε, δεν μπορεί… θα αναρωτηθούν ποιος είναι αυτός ο πανύψηλος άνδρας που …μιλά με ανοιχτά τα χέρια του στην αφίσα («μιλώ… Τεκμήρια και μαρτυρίες» αναγράφεται στην αφίσα που προαναγγέλλει την έκθεση στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού για τον ίδιο και το έργο του).

Κι όσοι δεν περνούν απ το Δημαρχείο, ε, δεν μπορεί, θα αναρωτηθούν …»τι εννοεί ο ποιητής», όταν στη διαδρομή στο λεωφορείο αντικρίσουν σε αφίσες τους στίχους της Αφιέρωσης: «Για τους ερωτευμένους που παντρεύτηκαν/ Για το σπίτι που χτίστηκε/ Για τα παιδάκια που μεγάλωσαν/ Για τα πλοία που άραξαν/ Για τη μάχη που κερδήθηκε/ Για τον άσωτο που επέστρεψε/ Για όλα όσα τέλειωσαν χωρίς ελπίδα πια». («Αφιέρωση» από τη συλλογή Συνέχεια 3, γραμμένο το 1962).

Και τους άλλους από την Αναζήτηση («Θα ‘ρθω μια μέρα γυμνός απ’ αγάπη και μίσος/ Αλύγιστος κι αδυσώπητος μ’ οδηγό τη σιωπή μου και σύντροφο/ Φίλε: αν νομίζεις πως δεν ήρθα πάλι αργά, δείξε μου κάποιο δρόμο/ Εσύ που ξέρεις τουλάχιστον πως γυρεύω ένα τίποτα για να πιστέψω πολύ και να πεθάνω»).

Η γιγαντοαφίσα στην πρόσοψη του Δημαρχείου και οι αφίσες στα λεωφορεία του ΟΑΣΘ (θα τοποθετηθούν από το τέλος της ερχόμενης εβδομάδας), «γιορτάζουν» το Έτος Μανόλη Αναγνωστάκη (Το 2015, με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Θεσσαλονίκης, ονομάσθηκε «Έτος Μανόλη Αναγνωστάκη») και προαναγγέλλουν τη μεγάλη έκθεση με τίτλο «Μιλώ… Τεκμήρια και μαρτυρίες. 90 χρόνια από τη γέννησή του – 10 χρόνια απ’ το θάνατό του».

Για την έκθεση, η επιμελήτρια (η κοινωνική ανθρωπολόγος – αν. καθηγήτρια του ΑΠΘ Ελεωνόρα Σκουτέρη – Διδασκάλου) επέλεξε, σε συνεργασία με τους επιστημονικούς συμβούλους, μια «εν σειρά εκθεσιακή αφήγηση», η οποία, ενώ παρακολουθεί πιστά το χρονικό του βίου και του έργου του ποιητή, τέμνεται συνεχώς από έναν πολλαπλά ετεροχρονισμένο σχολιασμό.

Στόχος της έκθεσης είναι -σύμφωνα με τους διοργανωτές- να προβάλει στο ευρύ κοινό μια σειρά από περισσότερο ή λιγότερο γνωστά ντοκουμέντα με έναν διαφορετικό τρόπο. Χωρίζεται σε «έξι+μία» ενότητες, στις οποίες αναδεικνύεται η δυναμική των αντικειμένων αλλά (και: κυρίως) του λόγου σε πολλαπλές αφηγήσεις. Στις «έξι» ενότητες είναι ο ίδιος ο Μανόλης Αναγνωστάκης, ποιητής, ιατρός, πολίτης, άνθρωπος, που μιλάει (την παρουσία του επισημειώνουν σκιτσογραφικές αναπαραστάσεις του).

Για τους υπότιτλους των εκθεσιακών ενοτήτων, οι διοργανωτές επέλεξαν στίχους του Μανόλη Αναγνωστάκη. Ετσι, το … «Όλοι κάποτε νέοι» (από το Υ.Γ.) τιτλοφορεί την πρώτη ενότητα της έκθεσης, που περιλαμβάνει τεκμήρια, φωτογραφίες – ακόμα και την ταυτότητα του ποιητή ως μέλος της …Εθνικής Οργάνωσης Νεολαίας του Ιωάννη Μεταξά και την «ομολογία» του -πολλά χρόνια αργότερα, στις 3 Αυγούστου 1968- σε σχετικό άρθρο στην εφημερίδα «Αυγή», με τίτλο «Ο Ιωάννης Μεταξάς κι εγώ».

-Η δεύτερη ενότητα τιτλοφορείται: «Ξεκίνημα σε δύσκολες Εποχές». Η ενότητα περιλαμβάνει τεκμήρια -ακόμα και στιχουργήματα που επιχειρούσε ο Αναγνωστάκης στη διάρκεια του μαθήματος της …ανατομίας στο ΑΠΘ, την περίοδο της κατοχής και του εμφυλίου, αλλά και το πρωτότυπο της καταδικαστικής απόφασης του δικαστηρίου για την καταδίκη του σε θάνατο.

-Η τρίτη ενότητα περιλαμβάνει τεύχη των ομότιτλων περιοδικών που εξέδιδε ο Αναγνωστάκης, καθώς και ανέκδοτα σημειώματα και φωτογραφίες απ’ την περίοδο μετά την αποφυλάκισή του και ως τον ερχομό της Χούντας.

-Ο Στόχος ή «Το θέμα είναι τώρα τι λες»… (η περίοδος της χούντας)

-«Η ζωή και το έργο του Μανούσου Φάση». Στην πέμπτη ενότητα της έκθεσης παρουσιάζονται αποσπάσματα άρθρων του με το ψευδώνυμο…

-Στην έκτη ενότητα, ο Μανόλης Αναγνωστάκης «μιλά» με το τελευταίο πολυδιαβασμένο έργο του, το Υστερόγραφο «Υ.Γ» (1983), ενώ στην τελευταία «+1» ενότητα, οι «άλλοι» μιλούν για τον Μ. Αναγνωστάκη (σύγχρονοι, αλλά και διάδοχοι, ομότεχνοί του ποιητές, κριτικοί, φιλόλογοι, που διαλέγονται με το έργο του, σύντεχνοι δημιουργοί που καταγράφουν, μεταγράφουν, μεταπλάθουν τα δικά του δημιουργήματα σε άλλες «γλώσσες» που ακολουθούν τον τρόπο της αφήγησης).

Τα τεκμήρια (σημειώματα, χειρόγραφα, φωτογραφίες, αποκόμματα δημοσιεύσεων κ.ά.) συγκεντρώθηκαν από τα προσωπικά αρχεία του γιου του ποιητή Ανέστη Αναγνωστάκη, των φίλων του Μίλτου Πολυβίου και Γιάννη Ζεβελάκη και πολλών ιδιωτών που τα παραχώρησαν για την έκθεση.

Το γενικό συντονισμό της έκθεσης και των εκδηλώσεων είχε η Ελένη Χοντολίδου, αναπληρώτρια καθηγήτρια Α.Π.Θ., πρόεδρος της Α΄ Κοινότητος Δήμου Θεσσαλονίκης.

Τη βραδιά των εγκαινίων της έκθεσης (Πέμπτη 15 Οκτωβρίου) στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, την κεντρική ομιλία με τίτλο «Μανόλης Αναγνωστάκης, ο ποιητής της συνέχειας» θα εκφωνήσει ο προσωπικός φίλος του ποιητή Γιώργος Ζεβελάκης. Το βράδυ των εγκαινίων θα ξεναγήσουν τους καλεσμένους η Ελεωνόρα Σκουτέρη – Διδασκάλου και ο Μιλτιάδης Πολυβίου.

Η έκθεση θα είναι ανοιχτή ως τις 15 Δεκεμβρίου.