Ειδησεογραφικό site

Κριτική κινηματογράφου: Μακριά από τους ανθρώπους, μακριά από την λογική

247

Του Νέστορα Πουλάκου*

Βρισκόμαστε στην Αλγερία του 1954 και στην περίοδο του σταδιακού τέλους των αποικιών. Οι Αλγερινοί αντάρτες-επαναστάτες έχουν ξεκινήσει τον αγώνα τους, που θα κρατήσει για αρκετά χρόνια, ώστε να διώξουν από τη γη τους τους Γάλλους αφέντες. Είναι η στιγμή που ο καθένας που βρίσκεται σε αυτήν την βορειοαφρικανική χώρα πρέπει να διαλέξει στρατόπεδο – είναι όμως κι η ώρα που οι Γάλλοι δεύτερης και τρίτης γενιάς βρίσκονται ουσιαστικά σε μία no man’s land.

Σε μια τέτοια κατάσταση βρίσκουμε τον δάσκαλο Νταρού. Γαλλοαλγερινός δεύτερης γενιάς, πρώην ταγματάρχης του αποικιακού στρατού μένει… μακριά από τους ανθρώπους, διδάσκοντας απομονωμένος στα βουνά της ενδοχώρας της Αλγερίας γράμματα στα φτωχά και αποκομμένα από τον αστικό πολιτισμό παιδιά των ντόπιων βοσκών και αγροτών. Ο Νταρού θεωρείται από τους ντόπιους Άραβες Γάλλος, κι από τους Γάλλους Άραβας γι’ αυτήν του την επιλογή.

Όμως η κατάσταση στη χώρα βρίσκεται σε οριακό σημείο. Η γη είναι χωρισμένη στα δύο και ο Νταρού βλέπει ως μονόδρομο εκείνο που του θέτουν και οι δύο πλευρές: πρέπει να διαλέξει στρατόπεδο αλλιώς είναι από παντού χαμένος. Θα τον σκοτώσουν εν ψυχρώ είτε οι Άραβες είτε οι Γάλλοι. Θα είναι μόνος εναντίον όλων, απροστάτευτος και χαμένος στη μέση του πουθενά. Ο Νταρού συνεχίζει τη διδασκαλία του μέχρι που του αναθέτουν οι Γάλλοι, παρά τη θέλησή του, μια αποστολή.

Καλείται να οδηγήσει έναν Άραβα δολοφόνο σε μια γειτονική πόλη ώστε να δικαστεί και ουσιαστικά να εκτελεστεί. Ο Άραβας δεν είναι επαναστάτης, αλλά ένας ντόπιος αγρότης που σκότωσε για την τιμή της οικογένειάς του έναν συγγενή του. Και τον οποίον κυνηγάνε τόσο οι συγχωριανοί του για εκδίκηση όσο και οι Γάλλοι για απονομή δικαιοσύνης – βούτυρο στο ψωμί τους να σκοτώνουν Άραβα με κάθε αφορμή.

Ο Νταρού και ο Μοχάμεντ ξεκινούν ένα ταξίδι – εν είδει road movie –  στην ενδοχώρα της Αλγερίας. Είναι ένα ταξίδι αυτογνωσίας, ένδοσκόπησης, φώτισης και εκμάθησης της χώρας που ζουν και των κατοίκων της, και για τους δυο. Ο Νταρού στο τέλος του ταξιδιού μένει κενός περιεχομένου σε μια χώρα που ουσιαστικά τον διώχνει μη αποδεχόμενη την στάση του. Ο Μοχάμεντ που έχει πολλούς λόγους να δικαστεί και να εκτελεστεί από τους Γάλλους «δικαστές» αλλά όχι από τους συγχωριανούς του, γνωρίζει καλύτερα τον εαυτό του παίρνοντας για πρώτη φορά τη ζωή στα ίδια του τα χέρια.

Ο Γάλλος σκηνοθέτης Ντέιβιντ Ελχόφεν, ουσιαστικά πρωτοεμφανιζόμενος με αυτό το φιλμικό αριστούργημά του, δεν κάνει απλώς άλλη μια ταινία για τον εφιάλτη της Αλγερίας που συνεχίζει να κατατρώει γενιές και γενιές Γάλλων όλες αυτές τις δεκαετίες. Εμφανίζει επηρεασμένος από το αμερικανικό γουέστερν, συνθέτει δυο άψογους αν και αρχετυπικούς χαρακτήρες οι οποίο ξεδιπλώνουν όλους τους προβληματισμούς και τις παθογένειες των κατοίκων της περιοχής και της εποχής εκείνης.

Είχε, ακόμη, την τύχη μιας σειράς παραγόντων που «απογείωσαν» την ταινία του. Τις εξαιρετικές ερμηνείες τόσο του εκπληκτικού –μακριά από μανιέρες- Βίγκο Μόρτενσεν όσο και του εξίσου έμπειρου Ρεντά Κατέμπ, μια εξαίσια φωτογραφία, την ατμοσφαιρική μουσική των μετρ του κινηματογραφικού αυτού είδους Νικ Κέιβ και Γουόρεν Έλλις, ενώ και ο ίδιος μας αποκάλυψε την δεξιοτεχνική σκηνοθετική του ματιά.

Εντέλει, παρακολουθούμε ένα δύσβατο ταξίδι προς τον θάνατο δύο ηρώων που ουσιαστικά πέθανε μέσα τους κάθε ελπίδα να ζήσουν στη χώρα που γεννήθηκαν, φτιάχνοντας εξ αρχής με κόπο και βάσανο την δική τους προσωπική ελπίδα… μακριά από τους ανθρώπους.

 

*Ο Νέστορας Πουλάκος είναι δημοσιογράφος και κριτικός κινηματογράφου, Γενικός Γραμματέας της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου (Π.Ε.Κ.Κ.), μέλος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Κριτικών Κινηματογράφου (FIPRESCI).

Τα σχόλια είναι κλειστά.